نوبت کاری چیست و چگونه نوبت کاری را محاسبه میکنند؟

نوبت کاری چیست؟

نوبت کاری یا شیفت کاری، در کسب و کارهایی معنا پیدا میکند که در طول ماه گردش دارند که به این نوع مشاغل، کار های نوبتی گفته میشود. در این مقاله قصد داریم درباره مشاغل که دارای نوبت کاری هستند، نحوه محاسبه دستمزد در این نوع مشاغل و … اطلاعات کسب کنیم.

نوبت کاری و شیفت کاری چیست؟

نوبت کاری ترتیب ساعت کاری است که با ساعت کاری استاندارد یعنی ۸ صبح تا ۵ عصر متفاوت است. به عبارتی دیگر، ممکن است این نوع کار از ۸ ساعت در شبانه روز و چهل و چهار ساعت کار در هفته تجاور کند.  برخی از کسب و کار ها به دلیل ماهیت حساس شغلی، ناچارند که بیش از ساعات کاری متداول کار کنند مانند بیمارستان ها و مراکز درمانی، ایستگاه های آتش نشانی، ایستگاه های پلیس و … در چنین سازمان هایی برای این که کارمندان بتوانند ۲۴ ساعت شبانه روز کار کنند، نوبت کاری را شیفتی کرده اند تا بهره وری کارمندان افزایش پیدا کند.

 

چه مشاغلی از نوبت کاری استفاده میکنند؟

مشاغلی امنیتی و درمانی از جمله مهمترین مشاغلی هستند که از شیفت کاری استفاده میکنند. مشاغل شیفت کاری اغلب کارهای پر فشاری هستند و برای آن که کارمندان بتوانند در محل کار بهره وری داشته باشند، نوبت کاری های متفاوتی دارند. بیمارستان ها، اورژانس، اداره آتش نشانی، نگهابان ها و برخی از شرکت های تولیدی مانند شرکت های خودرو سازی جزو این دسته از مشاغل هستند.

انواع نوبت کاری

کارمندان میتوانند در طول شبانه روز در ۳ شیفت کار مشغول به فعالیت شوند که این سه شیفت شامل شیفت صبح، شیفت عصر، شیفت شب میشود. در ادامه به بررسی جزئیات مربوط به شیفت های کاری مذکور میپردازیم.

• نوبت کاری صبح و عصر

طبق ماده ۵۳ قانون کار، کار روز، کاری است که زمان انجام آن از ساعت ۶ بامداد تا ساعت ۲۲ شب میباشد. این به آن معنا نیست که کار حتما باید از ساعت ۵ بامداد شروع شده و ساعت ۲۲ شب اتمام یابد بلکه به این معناست که کارهایی که بازه زمانی آن ها بین ۶ بامداد تا ۲۲ شب باشد جزو کارهای روز محسوب میشود. کارهایی که از شروع فعالیت در آن از ساعت ۱۴ بعد از ظهر تا ۲۲ شب باشد جزو مشاغل عصر محسوب میشود.

• نوبت کاری صبح و شب:

در این نوع شیفت کاری، کارمندان به صورت چرخشی در نوبت صبح و نوبت شب فعالیت میکنند. نوبت کاری شب از ساعت ۲۲ شب تا ۶ بامداد است.

به عنوان مثال در بیشتر بیمارستان ها، کارمندان به صورت هفتگی در شیفت صبح و شب فعالیت میکنند. اغلب به این صورت است که کارمندان به صورت هفتگی یا ۱۰ روزه نوبت کاری شان تغییر پیدا میکند. این امر به دلیل راحتی بیشتر کارمندان است که بتوانند برای هر هفته خود مطابق با نوبت کاری آن هفته برنامه ریزی کنند.

• نوبت کاری عصر و شب:

در نوبت کاری عصر و شب کارمندان به صورت گردشی در نوبت های کاری عصر و شب فعالیت میکنند. شیفت عصر از ساعت ۱ شروع شده و تا ساعت ۲۲ شب ادامه پیدا میکند و ساعت کاری شب از ساعت ۲۲ شب شروع شده و تا ساعت ۶ صبح روز بعد ادامه پیدا خواهد کرد.

• نوبت کاری صبح، عصر و شب:

نوبت کاری فوق دارای سه شیفت صبح، عصر و شب، کارمندان در سه نوبت به صورت شیفتی فعالیت میکنند.

نحوه محاسبه حق شیفت نوبت کاری

نحوه پرداخت دستمزد، حقوق و مزایای کارمندان که در مشاغل شیفت کاری مشغول به فعالیت هستند متفاوت است. حقوق و مزایا کارمندان شیفت های مختلف با یکدیگر متفاوت است. دلیل متفاوت بودن دستمزد در شیفت های مختلف آن است که اغلب افراد تمایل ندارند در شیفت شب کار کنند و متقاضی برای آن کم است.

اگر دستمزد کارمندان شیفت شب با شیفت صبح  و بعد از ظهر یکسان باشد ممکن است کارمندان شیفت شب راضی به ادامه همکاری نشوند. همچنین سختی کار در شیفت شب بیشتر از سایر شیفت هاست، در نتیجه حقوق دریافتی کارمندان نیز بیشتر خواهد شد.

 در حسابداری سنتی این کار به صورت دستی انجام میشد ولی امروزه نرم افزار های حسابداری به صورت اتومات این مبلغ را محاسبه کرده و در اختیار حسابداران میگدارند. برای محاسبه دقیق حقوق کارمندان نوبت کاری بهتر است خدمات حسابداری خود را به یک شرکت حسابداری خبره برون سپاری کنید تا محاسبات شما دقیق و بدون مشکل باشد. البته، لازمه محاسبه دقیق این مبلغ، نحوه محاسبه پرداخت هر نوبت کاری به شیوه زیر است:

• محاسبه حقوق نوبت کاری صبح و عصر:

اگر به عنوان حسابدار در مجموعه ای که کارمندان آن به صورت نوبت کاری فعالیت دارند، کار میکنید؛ آگاهی از نحوه محاسبه حقوق کارمندان نوبت کاری به شما کمک میکند تا در ارسال لیست بیمه کارمندان بهتر و دقیق تر عمل کنید.

 زیرا آگاهی از نحوه محاسبه برای محاسبه شیفت کاری صبح و عصر باید ابتدا ساعات نوبت کاری را در ۱۰% ضرب کنیم و عدد به دست آمده را بر حقوق پایه کارگر در سال مورد نظر تقسیم کنیم. ۱۰ درصد به دلیل سختی کار است.

حقوق دریافتی = (ساعت کاری*۱۱۰%) *مجموع ساعت کاری طی یک ماه /حقوق پایه کارگر

• محاسبه حقوق شیفت صبح و شب:

محاسبه تعداد ساعت کار فرد ضرب در ۲۲ درصد و عدد به دست آمده را بر حقوق پایه کارگر تقسیم کنیم. ۲۲ درصد برای سختی کار است.

حقوق دریافتی = (ساعات نوبت کاری*۱۲۲.۵%)* مجموع ساعت کاری طی یک ماه /حقوق پایه کارگر

• محاسبه حقوق کاری عصر و شب:

نحوه محاسبه حقوق نوبت کاری عصر و شب دقیقا شبیه به محاسبه نوبت کاری شیفت صبح و شب است و درصد سختی کار ۲۲.۵% است.

حقوق دریافتی = (ساعات نوبت کاری*۱۲۲.۵%)* مجموع ساعت کاری طی یک ماه /حقوق پایه کارگر

• محاسبه نوبت کاری صبح، عصر و شب:

برای محاسبه شیفت کاری چرخشی صبح، عصر و شب ابتدا باید میزان ساعت کاری فرد ضرب در ۱۵ درصد سختی کار ضرب کنیم و عدد به دست آمده را بر حقوق پایه کارگر تقسیم کنیم.

حقوق دریافتی = (ساعت نوبنت کاری*۱۱۵%) *مجموع ساعت کاری طی یک ماه /حقوق پایه کارگر

مزایا و معایب نوبت کاری

تا به اینجای مقاله با انواع نوبت کاری و نحوه محاسبه آن آشنا شدیم، حالا قصد داریم به بررسی مزایا و معایب ساعت کاری بپردازیم. از جمله مزایای شغل های شیفت کاری عبارتند از

• از جمله مزایای شیفت کاری دریافت دستمزد بیشتر نسبت به کارمندانی است که به صورت عادی کار میکنند.
• همچنین در صورتی که بتوان شیفت کاری های ثابت را انتخاب کرد، میتوان به عنوان یک شغل دوم هم به آن نگاه کرد.
• عدم وجود ترافیک در مسیر رفت و آمد به محل کار. مخصوصا اگر شیفت شب باشید زیرا زمان رفت و آمد کارمندان شیفت شبی در زمانی است که کوچه و خیابان ها در خلوت ترین حالت ممکن است.

از معایب مشاغل شیفتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد

• مهمترین عیب مشاغل شیفتی این است که فرد ساعت مشخصی برای خواب ندارد و اگر شیفت شب باشد اصلا در زمان مناسب خود نمیخوابد و این آسیب جدی بر سلامت فرد خواهد گذاشت.
• خواب در ساعت های غیر عادی که همه بیدار هستند باعث آسیب به روابط عمومی فرد میشود
• استفاده از مواد کافئین دار به مراتب افزایش پیدا میکند.

نحوه محاسبه مرخصی در قانون کار

همانطور که ساعت کاری کارمندانی که شیفتی کار میکنند با سایر کارمندان متفاوت است. نوع مرخصی ها آن ها نیز متفاوت است. محاسبه نوبت کاری کارمندان به صورت روزانه محاسبه نمیشود. برای محاسبه مرخصی کارمندان نوبت کاری باید ساعت های روزهایی که افراد به مرخصی میروند را تقسیم بر ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه میکنیم. ممکن است برایتان سوال ایجاد شود که چرا تقسیم بر ۸ ساعت نمیکنیم؟ چون ۴۰ دقیقه وقت ناهار از ۸ ساعت کسر میشود.

 حالا اگر روز کاری کارگران، روز جمعه باشد؛ یک روز کامل محسوب میشود و به جای جمعه روز دیگری در هفته تعطیل خواهد شد. در شرایطی که در روز دیگری تعطیلی وجود نداشته باشد، کارمندان حق دارند ۴۰ درصد اضافه کار دریافت کنند. توجه داشته باشید که کارمندان نوبت کار مانند کارگران عادی حق دارند تعطیلات رسمی را با دریافت مزد استفاده کنند.

فوق العاده اضافه کاری چیست و چگونه محاسبه میشود

بنابر قانون کار، در سال ۱۴۰۲ هر یک ساعت اضافه کاری ۴۰ درصد بیشتر از ۱ ساعت کار در زمان عادی است. به این مبلغ اضافه، فوق العاده اضافه کاری گفته میشود. همچنین کارمندانی که در روز جمعه اضافه کاری میمانند معادل ۸۰% اضافه کاری دریافت میکنند.

البته کارمندان نوبت کاری روز تعطیلی شان روز دیگری به جای روز جمعه باشد، کار کردن در روز جمعه به عنوان اضافه کار محسوب نمیشود. به عنوان مثال ممکن است کارگر به جای روز جمعه، در روز های چهارشنبه تعطیل باشد. در این صورت، سر کار آمدن کارگر در روز جمعه به عنوان تعطیلی محسوب نمیشود.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی انواع شیفت کاری، شرایط پرداخت حقوق و سایر ویژگی های مشاغل که شیفت کاری دارند پرداخته ایم. کسب  کارهایی که به صورت ۲۴ ساعته مشغول ارائه خدمات هستند باید در طول شبانه روز به صورت شیفتی کار کنند. در مشاغل نوبت کاری، معمولا بیش از ۸ ساعت مشغول به فعالیت هستند؛ از این رو، هزینه دستمزد، شرایط مرخصی و… آن ها با سایر کارمندان متفاوت است. اگر سازمانی هستید که کارمندانتان به صورت نوبت کاری فعالیت میکنند میتوانید کلیه خدمات حسابداری و مالیاتی خود را به مجموعه اَزتا بسپارید. برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره ۹۰۰۰۴۶۵۶ تماس حاصل فرمایید.