حسابداری بهای تمام شده:
بهای تمام شده یکی از مهمترین مفاهیم حسابداری و زیر مجموعه های آن محسوب میشود که طی آن تمامی اطلاعات مربوط به هزینه ها جمع آوری و محاسبه میشوند. بهای تمام شده نقش بسیار مهمی در تصمیم گیری های مدیریتی دارد، از این رو، بسیار مورد توجه مدیران قرار گرفته است. پیشنهاد میکنیم برای آشنایی بیشتر و درک عمیق تر از حسابداری بهای تمام شده تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
بهای تمام شده کالا چیست؟
به تمامی هزینه های مستقیم و غیر مستقیم که برای تولید یک محصول به کار میرود، بها تمام شده گفته میشود. حسابداری بهای تمام شده بخشی از حسابداری صنعتی است زیرا تمرکز اصلی آن بر روی تشخیص و کنترل هزینه هاست. به کمک هزینه تمام شده میتوان تصمیمات اساسی سازمان ها از قبیل تعیین حقوق و دستمزد، سیاست قیمت گذاری، بودجه بندی سالانه و… را تعیین کرد. شرکت حسابداری اَزتا بیش از ۲۵ سال سابقه در حوزه حسابداری و مالی دارد. کادر فوق حرفه ای اَزتا و کیفیت بالای خدمات آن باعث افزایش رضایتمندی مشتریان از خدمات شرکت حسابداری اَزتا شده است. در صورت نیاز به خدمات حسابداری اَزتا با ما تماس بگیرید.
محاسبه بهای تمام شده در شرکت های متفاوت چگونه است؟
«حسابداری انواع مختلفی دارد» اگر دانشجوی رشته حسابداری باشید و یا از هر طریق دیگری با مسائل مالی و حسابداری در ارتباط باشید، این جمله را بارها شنیده اید. امروز میخواهیم یک بار برای همیشه چالش های ذهنی شما را حل کنیم. حسابداری زیرشاخه های متفاوتی دارد که متناسب با ماهیت شرکت ها رویکرد های متفاوتی را پیش میگیرند، در ادامه به بررسی هر یک از آن ها میپردازیم:
۱- شرکت بازرگانی:
در شرکت های بازرگانی عموما، هزینه های خرید، موجودی کالا در ابتدا و انتها دوره و حمل و نقل جزو هزینه های بسیار مهم تلقی میشوند.
۲- شرکت خدماتی:
بهای تمام شده شرکت های خدماتی شامل حقوق و دستمزد کارمندان و هزینه های سربار است. برای محاسبه هزینه نهایی شرکت های خدماتی از روش هزینه یابی مرحله ای استفاده میشود.
۳- شرکت تولیدی:
در حسابداری تولیدی، بهای تمام شده شده محصول به محاسبه تمامی هزینه های مستقیم مرتبط با تولید محصول میپردازد؛ این هزینه ها شامل هزینه مواد مصرفی برای تولید، هزینه حقوق و دستمزد کارمندانی که به صورت مستقیم در حوزه تولید محصول فعالیت دارند، میباشد.
انواع بهای تمام شده
تا به اینجای مقاله با ماهیت هزینه نهایی در حسابداری و نحوه محاسبه آن در شرکت های مختلف آشنا شدیم. دریافتیم که شرکت ها متناسب با نوع فعالیتشان هزینه های متفاوتی دارند، حال قصد داریم با انواع بهای تمام شده در حسابداری آشنا شویم.
۱- بهای تمام شده مستقیم:
روش بهای تمام شده مستقیم بیشتر در شرکتهای تولیدی و برای محاسبه هزینه هایی که به صورت مستقیم با واحد تولید ارتباط دارند، استفاده میشود
۲- بهای تمام شده غیر مستقیم:
در روش محاسبه هزینه بهای تمام شده غیر مستقیم به محاسبه هزینه هایی که به صورت غیر مستقیم بر تولید محصولات تاثیرگذار هستند می پردازیم؛ مانند هزینه های کارمندان واحد اداری، تعمیر و نگهداری، هزینه های سربار و…
۳- هزینه فرصت:
یکی از جالب ترین و کاربردی ترین هزینه ها که اغلب شرکت ها از آن غافل میشوند، هزینه فرصت یا (Opportunity Cost) است. در هزینه فرصت، به محاسبه مزایای فرصت از دست رفته می پردازیم. به عنوان مثال وقتی واحد بازاریابی بودجه ای بابت خدمات ترویجی در نظر میگیرد، فرصت سرمایه گذاری در یک پروژه پر سود را از دست میدهد. سود آن پروژه که به عبارتی انتخاب نشده است، هزینه از دست رفته محسوب میشود.
۴- بهای تمام شده قابل کنترل و غیر قابل کنترل:
یکی از دسته بندی هایی که برای هزینه ها انجام میشود، هزینه های کنترل شونده و غیر قابل کنترل است. هزینه های کنترل شونده هزینه هایی هستند که مدیران بخش ها میتوانند آن ها را کنترل کنند؛ منظور از کنترل کردن؛ به تعویق انداختن، کاهش دادن یا متوقف کردن آن است. ولیکن برخی از هزینه ها مانند هزینه اجاره محل و یا بیمه کارمندان به هیچ وجه قابل کنترل نیست و باید حتما در راس زمان پرداخت شود.
۵- بهای تمام شده تفاضلی:
بهای تمام شده تفاضلی به محاسبه هزینه تمام شده میان راه حل های مختلف گفته میشود. یعنی وظیفه یک مدیر است که در هنگام تصمیم گیری هزینه تفاضلی میان انتخاب های مختلف را بررسی کند و طبق آن یک گزینه را انتخاب کند. به عنوان مثال، در یک شرکت بازرگانی انتخاب های متفاوتی برای ارسال کالا وجود دارد. مثلا هزینه ارسال کالا با استفاده از کشتی ۱۰ درصد از هزینه ارسال کالا با هواپیما کمتر است. به این تفاوت قیمت، بهای تمام شده تفاضلی میگویند.
۶- بهای تمام شده کالای فروش رفته:
بهای تمام شده کالای فروش رفته عبارت است از مجموع هزینه های مستقیم که از مرحله تولید تا فروش کالا استفاده میشود. هزینه های مستقیم عبارتند از هزینه مواد اولیه، هزینه ماشین آلات، هزینه اجاره، هزینه کارمندان بخش تولید و… است؛ هزینه های غیر مستقیم مانند هزینه بازاریابی، هزینه کارمندان، به جز کارمندان واحد تولید، هزینه استهلاک در “بهای تمام شده” کالای فروش رفته محاسبه نمیشود.
بهای تمام شده کالای فروش رفته چه کاربرد هایی دارد؟
همانطور که پیش تر اشاره کردیم، بهای تمام شده کالای فروش رفته از اهمیت بسیار ویژه ای برای مدیران برخوردار است. جالب است بدانید یکی از دلایلی که این مبحث در حسابداری به شدت اهمیت پیدا کرد این است که گزارش بهای تمام شده در صورت حساب سود و زیان قرار دارد و صورت حساب سود و زیان هم یکی از مهمترین اسناد در اظهارنامه عملکرد است. اگر صاحب کسب و کاری باشید حتما از شدت اهمیت اظهارنامه های مالیاتی آگاه هستید. شما میتوانید از صفر تا صد پروژه مالیاتی خود که از تحریر اظهارنامه تا حضور در جلسات دفاعیه مالیاتی را شامل میشود، به شرکت حسابداری اَزتا بسپارید. مهمترین کاربردهای حسابداری هزینه ای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- برنامه ریزی بودجه بندی مالی
۲- کنترل و ارزیابی نتایج عملیات تولید
۳- کمک به اخذ تصمیمات مدیریتی صحیح و دقیق
۴- بهای تمام شده مهمترین و اصلی ترین مدرک برای تصمیمات مدیریتی است.
۵- به کمک بهای تمام شده کالا، می توان سیاست قیمت گذاری محصولات را تعیین کرد.
۶- پیاده سازی استراتژی برای کنترل کردن هزینه ها
روش محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته:
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، محاسبه هزینه تمام شده کالا فروش رفته با توجه به نوع فعالیت شرکت به روش های متفاوتی محاسبه میشود. فرمول کلی محاسبه بهای تمام شده کالا به شرح زیر است:
خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – ( برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید )
موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده شده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
موجودی کالای پایان دوره = موجودی های قابل شمارش کالا در انبار ها * بهای هر کالا
و اما برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته شرکت ها به چند روش محاسبات انجام میدهند که به شرح مختصر هر یک خواهیم پرداخت:
۱- فایفو:
در روش فایفو FIFO، اولین کالایی که وارد انبار میشود، اولین کالایی است که فروخته میشود و یا به عبارتی از انبار خارج میشود. این روش به اولین صادره از اولین وارده نیز گفته میشود. در روش فایفو، احتمال آن که کالا با قیمت کمتری فروخته شود وجود دارد، بنابراین، سود بیشتری دریافت میشود و طبعا باید مالیات بیشتری بپردازیم.
۲- لایفو:
روش لایفو LIFO، کاملا بر عکس روش فایفو پیش خواهیم رفت. در این روش، آخرین کالایی که وارد انبار می شود، اولین کالایی است که از انبار خارج میشود و کالاهایی که در ابتدای دوره خریداری شده است، جزو موجودی های پایان دوره محسوب میشود. در لایفو باید بهای تمام شده کالا را بر مبنای آخرین قیمت خرید محاسبه کرد؛ در نتیجه، هزینه نهایی افزایش پیدا میکند و سود کاهش پیدا میکند و طبعا باید مالیات کمتری پرداخت کنیم، از این رو، این روش مورد تایید سازمان امور مالیاتی نیست.
۳- روش میانگین:
در روش میانگین، کالاهای خریداری شده ابتدای دوره را جمع میکنیم و بر تعداد آنها تقسیم میکنیم و متناسب با آن بهای تمام شده کالا را تعیین میکنیم. در روش میانگین، زمان ورود و خروج کالا اهمیتی ندارد و هر دفعه که کالایی وارد و از انبار خارج می شود، قیمت کالا تغییر پیدا میکند. روش میانگین پیش فرض محاسبه بهای تمام شده نرم افزارهای حسابداری است و امروزه اغلب شرکت ها از روش میانگین استفاده میکنند.
۴- روش استاندارد:
در روش استاندارد یک قیمت استاندارد برای کالا ها تعیین میشود و مبلغ استاندارد در تعداد کالا ها ضرب میشود.
نتیجه گیری:
طی این مقاله با جزئیات مبحث بهای تمام شده در حسابداری و کاربرد آن آشنا شدیم. به طور کلی، هدف نهایی از محاسبه بهای تمام شده کالا یا خدمات در حسابداری تعیین تمامی هزینه های خرج شده در فرآیند تولید خدمات است که به کمک این گزارش میتوانیم هزینه ها را تا حد قابل توجهی کنترل کنیم. کنترل و بهینه سازی هزینه ها از مهمترین اهداف حسابداری است. موسسه حسابداری در تهران با بیش از ۲۵ سال سابقه در حوزه خدمات حسابداری و مالیاتی، موفق به کسب کارنامهای درخشان در بازار مالی شده است. در صورت نیاز به خدمات حسابداری یا خدمات مشاوره مالیاتی لطفا با شماره ۹۰۰۰۴۶۵۶ تماس حاصل فرمایید تا کارشناسان اَزتا به تمامی سوالات شما پاسخ دهند.
بدون دیدگاه