اگر صاحب یک کارگاه تولیدی باشید که فعالیت کسب و کار در راستای تولید محصول باشد، قطعا با مفهوم BOM آشنا هستید. لیست BOM برای تمامی واحد های یک مجموعه به خصوص واحد بازرایابی و فروش از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا به کمک آن میتوان به داده های بسیار ناب دررابطه با جزئیات تولید محصول دست یافت. در ادامه با مقاله اَزتا همراه ما باشید تا به بررسی BOM بپردازیم.
درخت محصول یا BOM چیست؟
صورت حساب محصول یا BOM که مخفف (Bill of Material) است. به صورت حساب محصول، ساختار محصول هم گفته میشود. در ساختار محصول فهرست جامعی از تمامی مواد اولیه خام مورد نیاز، دستورالعمل های ساخت محصول، دستور العمل های تعمیر محصول است. به کمک BOM میتوان بهای تمام شده محصول را راحت تر محاسبه کرد.
چه کسانی در یک سازمان به لیست BOM نیاز دارند؟
لیست BOM میتواند برای تمامی کسانی که در فرآیند ساخت محصول به صورت مستقیم یا غیر مستقیم درگیر هستند کاربردی باشد. در ادامه به این میپردازیم که لیست BOM به واحدهای مختلف در یک سازمان چگونه کمک میکند:
آگاهی از لیست BOM میتواند به واحد بازاریابی در توسعه محصول کمک کند.
واحد فروش با دسترسی به لیست BOM کالا میتواند سیاست قیمت گذاری مناسب تری را انتخاب کند.
تیم مالی با بررسی لیست BOM میتواند بودجه بندی خرید را انجام دهد.
تیم عملیاتی، با برنامه ریزی طبق این لیست میتوانند از تاخیر در تولید مواد جلوگیری کنند.
تیم استراتژی به کمک BOM میتواند با پیشبینی دقیق بازار برنامه ریزی مناسبی برای تمامی واحد های تولید، مالی، عملیاتی و … داشته باشد.
تیم حسابداری و مالی باید با دقت بسیار بالا و با کمک نرم افزارهای حسابداری که امروز امور محاسباتی را بسیار آسان کرده است، گزارش درخت محصول را تهیه کرده و همچنین در بازه های زمانی کوتاه مدت آن را بروز رسانی کنند. تا واحدهای دیگر در سازمان بتوانند در هر زمان که به این سند مهم نیاز پیدا کردند، به آن دسترسی پیدا کنند.
BOM برای چه نوع محصولاتی استفاده میشود؟
همانطور که وقتی در دنیای کسب و کار از کلمه محصول یاد میکنیم، منظورمان صرفا یک محصول فیزیکی نیست. بلکه انواع خدمات را نیز میتوان به عنوان یک محصول در نظر گرفت. در دنیای کسب و کار، BOM برای هر محصول یا خدماتی که در بازار عرضه شده و برای آن اهدافی از قبیل به روز رسانی، توسعه محصول و تطابق دادن آن محصول طبق نیاز مشتری در نظر گرفته میشود، کاربرد دارد. به عبارت دیگر، لیست درخت محصول، میتواند برای پروسه تولید یک جارو برقی رباطی، یک نرم افزار مدیریت مالی و خدمات ارسال غذا کاربرد داشته باشد.
لیست BOM شامل چه اطلاعاتی است؟
پاسخ کوتاه و مفید به این سوال این است “همه چیبز” با توجه به این که BOM لیستی است که مهمترین واحدهای یک سازمان استراتژی و برنامه های خود را بر مبنای این لیست پایه گذاری میکنند. بنابراین، شامل اطلاعات بسیار مهم درباره محصول نهایی است که در ادامه به بخشی از آن ها میپردازیم:
- شماره قطعه یا Part Number که شماره قطعه شامل اعداد و حروف مشخص است که نشان دهنده دسته بندی خاص از مواد یا قطعات است. این اعداد و حروف میتواند هوشمند یا غیر هوشمند باشد.
- توضیحات محصول که دربردارنده جزئی ترین اطلاعات درباره قطعات اجزا است. در قسمت توضیحات به ویژگی قطعات، رنگ، سایز، برند و … اشاره میشود.
- نام قطعه یا Part Name یکی دیگر از اطلاعات موجود در BOM است. وجود نام قطعه، ردیابی اجزا را برای سازمان ها بسیار آسان کرده است. زیرا بر خلاف شماره های قطعه، نام قطعات لزوما منحصر به فرد نیستند و عدم آگاهی درباره نام قطعه میتواند باعث بروز خطاهای جبران ناپذیری شود.
- واحد اندازه گیری؛ یکی از اطلاعات مهم در لیست درخت محصول است که به شناسایی نحوه اندازه گیری کمیت قطعه کمک میکنند.
- سطح بلوغ محصول کمک میکند که واحد توسعه محصول بتوانند شرایط فعلی محصول در چرخه رشد محصول و فرصت های ویژه برای توسعه کالا را کشف کنند.
- مقدار قطعات BOM نشان میدهد که برای تولید آن محصول چند قطعه از مواد اولیه را نیاز داریم. در برخی موارد، تعداد تنها راه محاسبه است.
انواع صورت حساب مواد:
تا به اینجای مقاله، با BOM و اطلاعات موجود در آن آشنا شدیم، حال وقت آن است که به بررسی انواع BOM بپردازیم.
BOM تک سطحی:
BOM تک سطحی ساده ترین نوع درخت محصول است. این نوع درخت محصول بسیار ساده وسریع ته
یه میشود چون اغلب آن را برای محصولاتی که فرآیند تولیدشان کوتاه و ساده تر است استفاده میکنند. این نوع درحت محصول قطعا برای محصولاتی که پیچیدگی زیادی دارند کاربرد ندارد زیرا در محصولات پیچیده، ارتباط بین قطعات اصلی و فرعی بسیار زیاد است. در تصویر زیر میتوانید نمونه BOM تک سطحی برای محصول اسکیت را مشاهده کنید.
BOM چند سطحی:
BOM چند سطحی بسیار پیچیده تر از تک سطحی است و برای محصولاتی که فرآیند تولید آن ها پیچیده تر است مانند محصولات دیجیتالی به کار رفته میشود.BOM چند سطحی، ساختار محصول به همراه رابط بین قطعات اصلی و قطعات فرعی را نشان میدهد.
نقش BOM در حسابداری صنعتی
Bom یکی از مهمترین اسناد برای حسابداران صنعتی است. حسابداری صنعتی که یکی از مهمترین زیرشاخه های حسابداری است؛ وظیفه اصلی آن حسابداری بهای تمام شده محصولات تولید شده میباشد. همچنین، حسابداری صنعتی نقش عظیمی در مدیریت هزینه ها دارد.
از این رو، لیست BOM میتواند در تصمیمگیری مدیران برای کنترل هزینه ها بسیار تاثیرگذار باشد. حسابداران صنعتی با بررسی دقیق این لیست میتوانند هزینه هایی که برای تولید یک محصول خرج میشود را بهینه کنند که در راستای آن فرآیند ها نیز بهینه خواهند شد.
تفاوت BOM و MTO
MTO make to order)) دو مفهوم کاملا متفاوت از یکدیگرند. ولی هر دو در مباحث مدیریت حسابداری معنا پیدا خواهند کرد. MTO برای محصولات سفارشی شده کاربرد دارد. محصولاتی که پروسه تولید آن مطابق با درخواست مشتری متغیر است و پروسه یکسانی ندارند. به عنوان مثال، برخی از کمپانی های تولید اتومبیل، مطابق با سفارش مشتری، ماشین های متفاوتی را تولید میکند. MTO اطلاعات دقیق پروسه ساخت ماشین های سفارشی شده را نشان میدهد. به طور کلی، هم BOM و هم MTO تاثیر به سزایی در مهندسی ساخت محصول دارد.
یکی از مهمترین تفاوت هایی BOM با MTO این است که در صورت حساب محصول، جزئیات بیشتری در بردارد. جزئیاتی از قبیل؛ مشخصات مواد اولیه، کمیت مواد اولیه، واحد اندازه گیری، هزینه واحد، هزینه نیروی کار در واحد و …
در حالی که MTO حاوی اطلاعات خلاصه ای از کمیت و کیفیت مواد اولیه برای اتمام پروژه های شخصی سازی شده است.
مزایای استفاده از BOM چیست؟
تهیه صورت حساب محصول دقیق و کاربردی میتواند در فرآیند تولید، توسعه و ارائه محصول به بازار بسیار تاثیر گذار باشد و سودآوری ناشی از تولید آن محصول را افزایش بدهید. در ادامه به برخی از اساسی ترین مزایای تهیه صورت حساب محصول میپردازیم:
- بهینه سازی فرایند تولید
- امکان برنامه ریزی دقیق برای خرید مواد اولیه
- مدیریت موجودی مواد اولیه
- کمک به برآورد دقیق هزینه های مواد اولیه
- بودجه بندی دقیقی و متناسب با فرآیند های تولید
- بهبود عملکرد زنجیره تامین
- شناسایی دقیق و به هنگام خرابی محصول و عیب یابی آن
جلوگیری از خسارات سنگین ماشین آلات و سایر مواد اولیه، زیرا عیوب ماشین آلات به سرعت تشخیص داده میشود و پیش بروز خسارات سنگین قطعات تعویض خواهند شد.
نمونه فرم BOM
فورم صورت حساب مواد را میتوان به صورت لیست تهیه کرد. البته، هیچ فرمت مشخصی برای صورت حساب محصول وجود ندارد، بلکه متناسب با نوع کسب و کار، فورم صورت حساب مواد هم میتواند متفاوت باشد و جزئیات کمتر یا بیشتری را در خود جای میداد. با فورم ساده ای از صورت حساب محصول آشنا شوید.
نتیجه گیری
یکی از تعیین کننده ترین فرآیند ها در تولید محصول، تهیه لیست BOM کامل و حرفه ای است. اهمیت صورت حساب محصول به قدر زیاد است که در صورت عدم تکمیل بودن آن فرآیند تولید متوقف خواهد شد یا خسارات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد. همانطور که امروزه، تمامی فرآیند های حسابداری اتوماتیک شده است و میتوانید تمامی پروسه ها را در نرم افزارهای حسابداری پیاده سازی کنید، بسیاری از نرم افزارهای حسابداری حرفه ای نیز امکان را فراهم کردند تا فرمت کاربردی برای صورت حساب محصول خود تهیه کنید. لیست BOM سندی بسیار مهم برای جذب سرمایه گذاران خارجی است. بنابراین، این سند برای برقراری ارتباط خارج از سازمان بسیار اهمیت دارد.
شرکت حسابداری در کرج اَزتا با سابقه بیش از 35 سال در دنیای مالی آماده است تا به تمامی کسب کارها، خدمات مشاوره مالیاتی، مالی و حسابداری را ارائه دهد. برای تهیه ساختار لیست BOM کارشناسان شرکت حسابداری اَزتا، ساختار کاربردی درخت محصول مناسب با ماهیت کسب و کار شما را تهیه کرده و امور مالی مربوط به ثبت آن در نرم افزارهای حسابداری را اجرا میکند. برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره 90004656 تماس حاصل فرمایید.
بدون دیدگاه