یکی از رایج ترین بحث های میان کارفرما و کارگر بحث نحوه محاسبه اضافه کاری است. درست است که وزارت کار نرخ مشخصی برای اضافه کاری تعیین کرده است ولیکن کارفرما ها متناسب با ماهیت فعالیتشان قوانین مختلفی برای اضافه کار در نظر میگیرند که اکثرا کارمندان با این قوانین موافق نیبستد. در این مقاله قصد داریم به جزئیات بحث اضافه کاری و عواقب عدم رعایت قوانین وزارت کاری آن بپردازیم.
اضافه کاری چیست؟
قوانینی که برای کار وجود دارد را وزارت کار تعیین میکند. بر اساس این قانون هر شخص که به عنوان کارمند، کارگر یا هر سمت دیگری در یک سازمان استخدام میشود موظف است 8 ساعت در روز را کار کند. گاهی اوقات به جهت فشرده بودن کارها نیاز است تا کارمندان زمان بیشتری را در محیط کار خود فعالیت داشته باشند. به این نوع فعالیت اضافه کاری میگویند. قانون اضافه کاری وزارت کار اینگونه است که حقوق و مزایایی جدا از حقوق اصلی دارد.
ساعت کاری قانونی کارمندان 1402
در قانون کار تمامی کارمندان موظفند روزانه 8 ساعت را در محیط کاری خود و 44 ساعت در هفته را فعالیت داشته باشند. البته برای افرادی که زیر 18 سال هستند میزان ساعت کاری 7.5 ساعت در روز و 41 ساعت در هفته است. همچنین ساعت کاری مشاغل دشوار و زیانور متفاوت است و ساعت کاری آن ها نباید از مرز 6 ساعت در روز و هغفته ای 36 ساعت بیشتر باشد. طبق قوانین وزارت کار و بهداشت این مشاغل عبارتند از: جوشکاری در مخازن، آتش نشانی، کار در ارتفاع، کار در معدن و… است.
جدول ساعت کار قانون کار کارگران در سال 1402
برای اینکه کارگران بتوانند در نوبت کاری خود در سال جدید برنامه ریزی بهتری داشته باشند جدول ساعت کاری سال 1403 تنظیم شده است که به شرح زیر است.
| ماه | روزهای ماه | جمعه | تعطیلات رسمی غیر جمعه | روز کاری | ساعات کاری موظفی |
| فروردین | 31 | 4 | 6 | 21 | 154 |
| اردیبهشت | 31 | 5 | 3 | 23 | 168 |
| خرداد | 31 | 4 | 2 | 25 | 183 |
| تیر | 31 | 5 | 1 | 25 | 183 |
| مرداد | 31 | 4 | 1 | 26 | 190 |
| شهریور | 31 | 5 | 3 | 23 | 168 |
| مهر | 30 | 4 | 2 | 24 | 176 |
| آبان | 30 | 4 | 0 | 26 | 190 |
| آذر | 30 | 5 | 1 | 25 | 183 |
| دی | 30 | 4 | 0 | 25 | 183 |
| بهمن | 30 | 4 | 3 | 23 | 168 |
| اسفند | 30 | 4 | 2 | 23 | 168 |
| جمع کل | 366 | 52 | 24 | 289 | 2114 |
فرمول محاسبه اضافه کاری سال 1402
حقوق پایه ای که از سمت وزارت کار تعیین میشود یک رقم ثابت است که در آخر هر ماه محاسبه شده و به حساب کارکنان واریز میشود. اضافه کاری بحث دیگری است که دستمزد آن با توجه به فرمول خاصی محاسبه میشود.
در قرارداد کار معین فرمول محاسبه اضافه کاری بدین صورت است که ابتدا حقوق یک ساعت کار موظفی را مشخص کرده سپس 40 درصد به میزان آن اضافه میکنند. برای مثال اگر کارگری در هر ساعت 50 هزارتومان حقوق بگیرد، حقوق اضافه کاری آن برابر با 70 هزارتومان خواهد بود. برای محاسبه اضافه کاری باید طبق فرمول زیر پیش رفت:
مبلغ اضافه کاری = (دستمزد ماهانه / 220) * 14% * تعداد ساعات کاری
در خدمات اداری و پرسنلی یکی از مهمترین چیزهایی که برای کارکنان اهمیت دارد ضریب اضافه کاری است. به طور کلی در قوانین اداره کار برای محاسبه اضافه کاری ضریب آن را در نظر میگیرند و طبق آن پیش میروند که برابر با 1.4 است. به بیان دیگری اینکه دستمزد اضافه کاری از میزان دستمزد عادی 40 درصد بیشتر است.
محاسبه اضافه کاری آنلاین
محاسبه اضافه کاری آنلاینشرکت های زیادی هستند که بسیاری از خدمات خود را مانند مشاوره مالیاتی، خدمات حسابداری و… را به صورت آنلاین ارائه میدهند. یکی از آن ها، شرکت حسابداری اَزتا است. ازتا است که میتوان برای انجام امور مختلف به آنها مراجعه کرد. امکان ارائه خدمات مالی به صورت آنلاین بسیار مورد توجه افراد قرار دارد زیرا دیگر نیاز نیست زمان زیادی را صرف رفت و آمد کرده و در خانه فقط با استفاده از تلفن همراه خود میتوانند مشکل خود را حل کنند.
توجه داشته باشید که محاسبه اضافه کاری برای هر شرکت و سازمانی به شکل خاصی صورت میگیرد چرا که حقوق و دستمزد هر سازمان میزان مشخصی است. برای اینکه بتوان میزان اضافه کاری را حساب کرد به اطلاعاتی مثل مبنای محاسبه، حقوق ماهیانه، و میزان ساعت اضافه کاری نیاز است. بنابراین میتواندی با شماره 90004656 تماس حاصل کرده و اطلاعات اضافه کاری کارمندان خود را به در اختیار کارشناسان ما قرار دهید تا اضافه کاری ان ها را محاسبه کنیم.
تفاوت فوق العاده کاری و اضافه کاری
فوق العاده کاری یا فوق العاده اضافه کاری در واقع به بخشی از دستمزد کارکنان و کارگران گفته میشود که هنگام پرداخت میتواند برای هر شخص مبلغ متفاوتی باشد، چرا که اضافه کاری جزو ساعات کار موظفی نیست و هر شخص با توجه به توانایی، نیاز و صلاح دید خود فوق العاده کاری میکند. هر چقدر میزان ساعت کاری کارگر بیشتر باشد علاوه بر حقوقی که دریافت میکند، بابت هر ساعت اضافه کاری 40 درصد بیشتر به حساب او واریز میشود.
آیا ساعت غذا هم جزو اضافه کاری محسوب میشود؟
بر اساس ماده 51 در قانون کار، تمام زمانی که کارکنان یا کارگران زمان خود را در محیط کار و انجام فعالیت کاری خود سپری میکنند به عنوان ساعت کاری محاسبه میشود، پس انجام اموراتی مثل غذا خوردن، نماز خواندن، تعویض یونیفرم و… جزو ساعت کاری محسوب نمیشود.
توجه داشته باشید که تغییر این قانون به دستور کارفرما امکان پذیر است، از این جهت که اگر کارگر زمان ناهار خود را همراه با انجام امورات سازمان بگذراند آن را میتوان به عنوان ساعت کاری در نظر گرفت و حقوق آن مطابق با قانون محاسبه کرد.
نحوه محاسبه اضافه کاری کارمندان دولت
محاسبه اضافه کاری کارمندان دولت بر اساس بند 9 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، به عنوان یکی از انواع فوقالعادهها تعریف شده که در صورت نیاز به ارائه خدمات خارج از ساعات اداری، به کارمندان پرداخت میشود. برای محاسبه اضافه کاری، ابتدا باید شرایط خاصی مانند تأیید بالاترین مقام دستگاه اجرایی و رضایت کارمند برای انجام کار اضافی رعایت شود.
اگر کارمندان در زمان ماموریت از حق ماموریت در قانون کار استفاده میکنند، نمیتوانند همزمان از اضافه کاری برخوردار شوند مگر اینکه به انجام کار اضافی ملزم شوند. در نهایت، کارمندانی که به درخواست دستگاه در فعالیتهایی نظیر تحقیق، تدریس یا ترجمه مشغول به کار میشوند، میتوانند از حقالتحقیق، حقالتدریس و حقالترجمه نیز بهرهمند شوند. فرمول محاسبه اضافه کاری کارمندان دولت، به صورت زیر است.
نرخ اضافه کاری = 176/ ((امتیاز شغل+ امتیاز شاغل + فوقالعاده مدیریت) × ضریب ریالی )
در این فرمول، امتیاز شغل و شاغل و فوقالعاده مدیریت جمع میشوند، سپس در ضریب ریالی ضرب شده و در نهایت بر عدد ۱۷۶ تقسیم میگردد. در این میان، آموزش حسابداری به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ارتقاء امتیاز شغلی و بهبود عملکرد شاغلین نیز میتواند در نظر گرفته شود، چرا که تسلط به اصول و مبانی حسابداری به افزایش کارایی و دقت در انجام وظایف مدیریتی کمک میکند.
نحوه محاسبه اضافه کاری وزارت بهداشت
نحوه محاسبه اضافهکاری در وزارت بهداشت بهطور کلی بر اساس قوانین کار و مقررات داخلی این وزارتخانه انجام میشود. ابتدا، ساعات کاری استاندارد که معمولاً ۴۴ ساعت در هفته است، مشخص میشود. هر ساعت کاری که بیشتر از این حد باشد، به عنوان اضافهکاری شناخته میشود.
میزان پرداختی برای اضافهکاری معمولاً ۱.۴ برابر نرخ ساعتی پایه تعیین میشود، مگر اینکه در قراردادهای خاص شرایط متفاوتی ذکر شده باشد. همچنین، کارکنان باید ساعات اضافی خود را بهطور دقیق ثبت کرده و با تأییدیههای لازم به واحد مربوطه ارسال کنند تا محاسبات به درستی انجام گیرد. این فرآیند شامل بررسی و تأیید ساعتهای کارکرد اضافی توسط سرپرستان و واحد منابع انسانی نیز میشود.
به تازگی معاون پرستاری وزارت بهداشت از اصلاح فرمول محاسبه اضافه کاری پرستاران خبر داده و تأکید کرده است که پرداختی بابت یک ساعت اضافه کاری بین ۱۳ تا ۲۰ هزار تومان است. با توجه به کمبود نیروی انسانی و درخواست مدیران بیمارستانها از پرستاران برای حضور بیشتر در محل کار، جامعه پرستاری نارضایتی خود را از اضافه کاری اجباری با حداقل دستمزد اعلام کردهاند. آنان معتقدند که اگر به نیروی کار نیاز دارند، باید پرداختی برای ساعات اضافه کاری، که اجباری نیز هست، بیشتر از ساعات عادی کار باشد.
قوانین کاربردی قبل از محاسبه اضافه کاری
قبل از محاسبه اضافهکاری، رعایت چندین قانون کاربردی ضروری است. نخست، باید ساعات کار استاندارد مشخص شود تا تعیین گردد که آیا ساعتهای اضافی به عنوان اضافهکاری محسوب میشوند یا خیر. همچنین، مهم است که قوانین کار مربوط به ساعات کاری و حقالزحمهها به دقت بررسی شود، چرا که هر کشور یا شرکتی ممکن است شرایط خاصی داشته باشد.
علاوه بر این، ثبت دقیق زمان کارکرد کارکنان و تأییدیههای لازم برای ساعتهای اضافی اهمیت ویژهای دارد، چرا که نداشتن مستندات کافی ممکن است باعث ایجاد اختلاف در محاسبات شود. در نهایت، توجه به توافقات جمعی یا قراردادهای فردی که ممکن است شرایط خاصی برای اضافهکاری تعیین کنند نیز الزامی است.
فرمول نحوه محاسبه آنلاین اضافه کاری کارگران 1403
فرمول محاسبه اضافه کاری کارگران در سال ۱۴۰۳ به صورت زیر تعریف شده است.
اضافه کاری = حقوق پایه /(220 × ساعات اضافه کاری × ۱.۴)
طبق ماده ۵۹ قانون کار، ساعات اضافه کاری نباید از ۴ ساعت در روز و ۱۲ ساعت در هفته بیشتر شود، بنابراین حداکثر اضافه کاری مجاز در هر ماه به ۱۲۰ ساعت محدود است. اگر این سقف رعایت نشود، کارفرما موظف به پرداخت اضافه کاری غیرقانونی خواهد بود. با توجه به نوبت کاری و تغییرات ساعات کار، رعایت این محدودیت از اهمیت بالایی برخوردار است تا حقوق کارگران محفوظ بماند. هدف از تعیین این فرمول و محدودیتها، حفظ عدالت و جلوگیری از سوءاستفاده در محیطهای کار است. همچنین قانون برای کارگران مرخصیهای مختلفی با حقوق مانند مرخصی استعلاجی تعریف کرده است که برای آشنایی بیشتر با آنها اطلاع از انواع مرخصی در قانون کار میتواند راهگشا باشد.
انواع اضافه کاری
اضافه کاری میتوانند بر اساس شرایط و زمان انجامشان به دستههای مختلفی تقسیم شوند. در این میان، اضافه کاریهای تولیدی و خدماتی از رایجترین انواع به شمار میآیند. در ادامه، به برخی از این دستهبندیها اشاره میشود.
- اضافه کاری عادی: این نوع اضافه کاری به فعالیتهایی اطلاق میشود که در روزهای غیرتعطیل هفته انجام میگردند.
- اضافه کاری در ایام تعطیل: به کار اضافی که در روزهای تعطیل رسمی انجام میشود، اضافه کاری تعطیل کاری گفته میشود.
- اضافه کاری جمعه: این نوع اضافه کاری به فعالیتهایی اشاره دارد که در روز جمعه انجام میگیرد.
- اضافه کاری شبانه: به کار اضافی که بین ساعات ۲۲ تا ۶ صبح انجام میشود، اضافه کاری شبانه گفته میشود.
علاوه بر این، اضافه کاریها را میتوان بر اساس نوع فعالیت انجامشده نیز تقسیمبندی کرد:
- اضافه کاری تولیدی: این نوع به کار اضافی مربوط میشود که برای تولید محصولات یا خدمات صورت میگیرد.
- اضافه کاری خدماتی: به فعالیتهای اضافی که در راستای ارائه خدمات انجام میشوند، اضافه کاری خدماتی گفته میشود.
- اضافه کاری تعمیراتی: این نوع به کار اضافی اشاره دارد که برای تعمیر و نگهداری تجهیزات یا ماشینآلات انجام میگیرد.
در این میان، آیا میدانید اصول اولیه حسابداری چیست؟ و چه ارتباطی با انواع اضافه کاری دارد؟ شاید برایتان جالب باشد بدانید، این اصول نقش کلیدی در ثبت و محاسبه این اضافهکاریها ایفا میکند، زیرا دقت در ثبت ساعات کار و پرداختها برای حفظ شفافیت مالی و انضباط در سازمان ضروری است.
مالیات اضافه کاری ساعتی چند محاسبه میشود؟
طبق قانون کار، اضافه کاری به عنوان یکی از مزایای غیرمستمر شغلی محسوب میشود و مشمول مالیات بر درآمد حقوق نیز است. پس اگر به موقع مالیات آن را پرداخت نکنید، مشمول جرایم مالیاتی میشوید.
اشتباهات رایج در محاسبه اضافه کاری
در حسابداری حقوق و دستمزد، گاهی ممکن است محاسبه اضافه کاری با اشتباهاتی روبه رو شود، پیش آمد این مشکل برای هر شخصی خصوصاً حسابداران تازه کار و کم تجربه امکان دارد که رخ دهد. از متداول ترین اشتباهات حین محاسبه اضافه کاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- در برخی مواقع حسابداران، مبلغ اضافه کاری کارمندان را به میزان مزایا ثبت شده در فیش حقوقی آن ها یعنی حق مسکن، حق اولاد، حق سختی کار و … نیز اضافه میکنند در صورتی که این کار کاملا اشتباه است و مبلغ اضافه کار باید فقط به حقوق پایه اضافه شود
- توجه کنید که نباید تعطیلات کاری را جزو اضافه کار محسوب کرد.
- شیفت کاری را نباید جزو اضافه کاری محسوب کرد. کسانی که در مشاغل نوبت کاری فعالیت میکنند نرخ اضافه کاری متفاوتی دارند
برای اینکه بتوان از این مشکل جلوگیری کرد بایستی از سه راه استفاده کرد. راه اول این است که حقوق و مزایای کارکنان و کارگرانی که به تازگی استخدام شده اند را طبق حقوق پایه ای که از طرف اداره کار یا سازمان مربوطه اعلام شده است را به حساب آنها واریز کرد.
راه دوم برای محاسبه حقوق اضافه کاری، مربوط به آن دسته از کارگرانی است که یک سال از فعالیت آنها در سازمان میگذرد. تعیین حقوق پایه این دسته از افراد همراه با سنوات آنها از سمت شورای عالی کار اعلام میشود. و در نهایت راه سوم محاسبه برای آن کارکنانی است که دو سال از زمان خود را به طور کامل در سازمان سپری کرده و فعالیت داشته اند. پایه حقوق این افراد از میزان حقوقی که از سمت وزارت کار تعیین شده بالاتر است.
سقف اضافه کاری در قانون وزارت کار
قوانینی که از سمت شورای عالی اداره کار به تصویب رسیده است در رابطه با هر جزء از کار یک قانون وجود دارد. به طور مثال در رابطه با اضافه کاری، محاسبه آن، حداکثر میزان آن و… قوانین خاصی هست. بر اساس ماده 59 قانون کار، تمامی سازمانهایی که اضافه کاری دارند؛ هر شخص نهایتاً 4 روز در هفته را میتوانند به اضافه کاری بگذرانند.
البته در صورتی که بین کارفرما و کارگر راجع به میزان ساعت اضافه کاری و تعداد آن در روزهای هفته توافقاتی صورت بگیرد میتوان این قانون را تغییر داد و بیش از آنچه که هست اضافه کاری انجام داد. این بدان معناست که ممکن است یک کارفرما و کارگر توافق کنند که به دلایل مختلف کارمند باید بیش از 8 ساعت در روز فعالیت داشته باشد.
حق بیمه اضافه کاری در سال
برخی از افراد به دلیل عدم آگاهی، نمیدانند که محاسبه اضافه کاری شامل حق بیمه میشود یا خیر، در رابطه با این موضوع باید بگوییم که اضافه کاری هر چند ساعت و هر تعداد روز در هفته باشد شامل حق بیمه خواهد شد. بر اساس ماده 2 قانون تامین اجتماعی، تمامی کارکنانی که در ساعاتی بیش از حد قانونی، نسبت به انجام امورات سازمان فعالیت داشته باشند تمامی وجوه نقدی و غیر نقدی مرتبط با بیمه به آنها تعلق خواهد گرفت.
در مقاله مالیات حقوق میتوانید با نحوه محاسبه مالیات حقوق 1402 آشنا شوید.
قانون اضافه کاری در روزهای جمعه
در قانون اداره کار، روزهای جمعه جزو تعطیلات رسمی بوده و هیچ سازمانی حق ندارد که کارگران را ملزم به انجام کار کند مگر موارد استثنا و شغلهایی که به صورت شیفتی کار میکنند. در صورتی که شخصی بخواهد در روزهای جمعه برای انجام اضافه کاری در محیط کار خود حضور یابد 40 درصد بیشتر از اضافه کاری در روزهای معمولی حقوق دریافت میکند.
به بیان دیگر اینکه محاسبه اضافه کاری در روزهای معمولی 40 درصد و در روزهای جمعه 80 درصد است. به طور مثال اگر حقوق یک کارگر روزی 300 هزارتومان باشد اضافه کاری آن در روز جمعه برابر با 540 هزارتومان خواهد بود.
مزایا و معایب اضافه کاری چیست؟
درست مثل هر وجه کاری دیگری که مزیتها و معایب خاص خود را دارد، اضافه کاری نیز یکسری مزایا و معایب دارد که به شرح زیر هستند.
مزایای اضافه کاری
- افزایش حقوق
اولین مزیتی که اضافه کاری دارد این است که حقوق بیشتری به نسبت کار عادی دریافت میکنید. هر چه اضافه کاری شما بیشتر باشد میزان دستمزد بیشتری دریافت خواهید کرد، خصوصاً اگر در روزهای جمعه اضافه کاری کنید.
- ارتقای شغلی
کارکنانی که اضافه کاری میکنند شانس بیشتری برای ارتقای شغلی دارند، چرا که اضافه کاری نشان از سخت کوشی افراد دارد.
- افزایش بهره وری شرکت
و اما آخرین مزیت آن این است که بهره وری شرکت افزایش مییابد به شکلی که کارهای عقب افتاده انجام شده و همه چیز طبق روال پیش میرود.
معایب اضافه کاری
- امکان آسیب جسمی و روحی
بسته به فعالیتی که افراد دارند هر چه بیشتر به انجام اضافه کاری بپردازند امکان آسیب جسمی و حتی روحی برای آنها بیشتر خواهد شد.
- نداشتن وقت آزاد
از دیگر معایب آن میتوان به نداشتن وقت آزاد اشاره کرد چرا که تقریباً کل روز را باید در محیط کار به انجام وظایف پرداخت.
نتیجه گیری
نتیجه گیریاضافه کاری به میزان فعالیتی گفته میشود که بیشتر از ساعت کاری قانونی است. به طور کلی ساعت کاری قانونی 8 ساعت است که اگر کارگر یا کارمند بیشتر از این میزان کار کند اضافه کاری برای او محسوب خواهد شد. محاسبه اضافه کاری با کار موظفی جدا است به شکلی که برای اضافه کاری 40 درصد حقوق بیشتر در نظر گرفتهاند. با اطلاع از قوانین مرتبط با محاسبه اضافه کاری میتوانید دید بهتری نسبت به درآمد و حقوق ماهیانه خود داشته باشید.
بدون دیدگاه