از جمله درآمدهایی که مشمول مالیات می‌شوند، درآمدهای اتفاقی هستند. این قانون هم افراد حقیقی و هم حقوقی را شامل میشود. اما نرخ محاسبه مالیات هرکدام متفاوت است.
براساس ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم درآمد اتفاقی به درآمدی گفته میشود که به صورت نقدی یا غیرنقدی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق بلاعوض، معاملات محساباتی یا جایزه به دست آید. در چنین شرایطی فرد مشمول مالیات بردرآمد اتفاقی میشود.
درآمد اتفاقی حاصل اگر به صورت نقدی باشد، مالیات براساس قیمت روز محاسبه و اگر به صورت غیرنقدی باشد، مشمول مالیات اتفاقی میشود. ما در ادامه قرار است در مورد مالیات اتفاقی، نحوه محاسبه و قوانین آن صحبت کنیم. پس با ازتا همراه باشید.
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی
مالیات اتفاقی در فصل ششم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (مالیات بر درآمد) بیان شده است. طبق این قانون منبع مالیات بر درآمد اتفاقی مهم نیست و در آمارهای سالیانه سازمان امور مالیاتی جایگاه خاصی ندارد.
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی برای اشخاص حقیقی، در ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم بوده و برای اشخاص حقوقی، به استناد رأی شماره ۲۰۱/۱۴۳۰۲ در تاریخ 03/08/1388 هیأت عمومی شورای عالی مالیاتی، نرخ 25درصد موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم اعمال میشود.
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقیقی و حقوقی
نرخ مالیات اتفاقی بسته به حقیقی یا حقوقی بودن شخص متفاوت محاسبه میشود. در ادامه به صورت جداگانه نرخ مالیات بردرآمد اتفاقی اشخاص حقیقی و حقوقی را بررسی می‌کنیم.
نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقیقی
نرخ مالیات بردرآمد اتفاقی هر فرد حقیقی به مبلغ درآمد کسب کرده او بستگی دارد و متفاوت است. به طوری‌که نرخ مالیات طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم به صورت زیر محاسبه میشود
- درآمد اتفاقی بالای ۱۰۰ میلیون تومان، مشمول مالیات سالانه ۲۵ درصد
- درآمد اتفاقی بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان، مشمول مالیات سالانه ۲۰ درصد
- درآمد اتفاقی زیر ۵۰ میلیون تومان، مشمول مالیات سالانه ۱۵ درصد
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
نرخ مالیات بردرآمد اتفاقی برای افراد حقوقی، طبق قانون ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم با رسیدگی به دفاتر مشخص میشود. مالیاتی که براساس مقررات این فصل در منبع پرداخت میشود، به عنوان پیش‌پرداخت مالیاتی آن‌هاست. برای همین مالیات بر درآمد اتفاقی افراد حقوقی براساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات سالانه ۲۵ درصد میشود.
مواردی که شامل مالیات اتفاقی می شوند چیست؟
براساس قانون مالیات مستقیم 8 مورد شامل مالیات بردرآمد اتفاقی میشود؛ از این رو، تمامی مواد اشاره شده مالیات مستقیم هستند. در این بخش این موارد را بررسی می‌کنیم.
- طبق ماده 119، درآمد نقدی یا غیرنقدی هر شخص حقیقی یا حقوقی به‌صورت بلاعوض، جایزه یا معاملات محاباتی حاصل شود.
- طبق ماده 120، درآمد مشمول مالیات موضوع این فصل از صد در صد درآمد حاصله اخذ میشود، در صورتی که غیرنقدی باشد، به بهای روز طبق مقررات محاسبه میشود. برای املاکی که در اجرای مفادماده ۶۴ این قانون ارزش معاملاتی تعیین شده است، ارزش معاملاتی مأخذ محاسبه مالیات قرار خواهد گرفت.
- طبق ماده 121،صلح با شرط خیار فسخ و هبه با حق رجوع از نظر مالیاتی قطعی تلقی میشود ولی در صورت گذشت شش ماه از تاریخ وقوع عقد معامله فسخ یا اقاله یا رجوع شود وجوهی که به‌عنوان مالیات موضوع این فصل وصول شده است قابل برگشت است. در این صورت اگر در فاصله بین وقوع عقد و فسخ یا اقاله یا رجوع منتقل الیه از منافع آن استفاده کرده باشد نسبت به آن منفعت مشمول مالیات این فصل خواهد بود.
- طبق ماده 122، در مورد صلح مالی که منافع آن همیشگی یا برای مدت مشخص به مصالح یا شخص ثالث می رسد، بهای مال به مأخذ جمع ارزش عین و منفعت در تاریخ تعلق منافع، مأخذ مالیات متصالح در تاریخ مزبور خواهد بود.
- طبق ماده 123، در صورت واگذاری بلاعوض منافع مالی مادام العمر یا موقت بلاعوض به یک شخص دیگر، گیرنده موظف است مالیات منافع هر سال را در سال بعد پرداخت کند.
- طبق ماده 124،اموال وصیت شده قانونی نافذ است بعد از قطعی شدن آن در مورد وراث به سهم‌الارث آنها اضافه و مشمول مالیات برارث است و در مورد غیر وارث نسبت به کل آن مشمول مالیات این فصل خواهد بود.
- طبق ماده 125، انتقالاتی که مشمول مالیات برارث است، مشمول مالیات این بخش نیست.
طبق ماده 126،صاحبان درآمد موضوع این فصل مکلف هستند تا هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد منافع مرتبط با ماده ۱۲۳ این قانون تا آخر اردیبهشت‌ماه سال بعد و در سایر موارد ظرف سی روز از تاریخ تحصیل درآمد یا تعلق منافع به اداره امور مالیاتی مربوط ارائه و آن را بپردازند. در صورتی که معامله در دفاتر اسناد رسمی انجام و مالیات وصول شده باشد تکلیف تسلیم اظهارنامه ساقط میشود.
موارد معاف از مالیات بر درآمد اتفاقی
بر اساس ماده ۱۲۷، برخی کمک‌ها و حمایت‌های مالی از پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی معاف هستند. این موارد شامل کمک‌های نقدی و غیرنقدی بلاعوضی است که توسط سازمان‌های خیریه، وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها و نهادهای انقلاب اسلامی به افراد حقیقی ارائه میشود.
همچنین، وجوه و کمک‌های اهدایی به افرادی که در اثر جنگ، زلزله، سیل، آتش‌سوزی یا سایر حوادث غیرمترقبه دچار خسارت شده‌اند، مشمول مالیات اتفاقی نخواهد بود. علاوه بر این، جوایز دولتی که به منظور حمایت و تشویق صادرات، تولید و خرید محصولات کشاورزی به فعالان این حوزه پرداخت میشود، از مالیات معاف است.
همچنین، کمک‌های بلاعوض دولت به شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فناور با هدف توسعه فناوری، مشمول معافیت مالیاتی هستند. با این حال، بسیاری از افراد و شرکت‌هایی که مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی هستند، ممکن است از قوانین آگاه نباشند و تصور کنند که در دسته معافیت‌ها قرار می‌گیرند، که این امر می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی شود. به همین دلیل، توصیه میشود برای پیشگیری از مشکلات مالیاتی، از مشاوران مالیاتی حرفه‌ای کمک گرفته شود.
معافیت‌های مالیات بر درآمد اتفاقی
طبق ماده ۱۲۷ قانون مالیات‌های مستقیم، برخی از درآمدهای اتفاقی معافیت مالیاتی دارند. این مالیات اتفاقی عبارتند از:
- کمک‌های نقدی و غیر نقدی به خسارت‌دیدگان حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی و جنگ و دیگر حوادث غیرمترقبه
- کمک‌های غیرنقدی و نقدی بلاعوض سازمان‌های عام‌المنفعه، وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی، خیریه‌ها یا نهادهای انقلاب اسلامی به اشخاص حقیقی به غیر از مواردی که مشمول مالیات فصل حقوق می‌شوند.
- جوایز و هدایایی که دولت برای تشویق تولید و خرید محصولات کشاورزی و صادرات آنها در نظر میگیرد.
- کمک‌های بلاعوض دولت با هدف توسعه فناوری برای شرکت‌های دانش بنیان، پارک‌های علم و فناوری و واحدهای فناور در مراکز رشد
قابل ذکر است که قوانین اجرایی در دو مورد اول بیان شده طبق آیین‌نامه مخصوص آن‌هاست.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی
در نحوه محاسبه درآمد اتفاقی، ابتدا میزان درآمد اتفاقی محاسبه میشود. سپس اگر فرد حقیقی یا حقوقی معافیت مالیاتی دارد، از میزان درآمد کم میشود.
در انتها براساس با توجه اینکه فرد حقیقی یا حقوقی و نرخ مالیات گفته شده برای هر درآمد اتفاقی، مالیات محاسبه میشود.
طبق ماده 105 قانون مالیات های مستقیم، اشخاص حقیقی موظف به پرداخت 25% میباشند.
طبق ماده 119 قانون مالیات های مستقیم، اشخاص حقوقی طبق ماده 119 قانون مالیات های مستقیم، متناسب با میزان درآمد آن ها تعیین میشود.
مودیان مالیات بر درآمد اتفاقی چه وظایفی دارند؟
مودیان مالیات بردرآمد اتفاقی موظف هستند طبق ماده ۱۲۳ و ۱۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم عمل کنند.
- براساس ماده ۱۲۳ فردی که به صورت دائم یا موقت منافع مالی را به صورت بلاعوض از شخص دیگری دریافت می‌کند، باید مالیات منافع هر سال در سال بعد پرداخت کند.
- براساس ماده 126 قانون مالیات‌های مستقیم افرادی که مشمول مالیات بردرآمد اتفاقی می شوند، موظف هستند اظهارنامه مالیاتی اظهارنامه عملکرد خود را درباره‌ی منافع ماده 123 به طور سالیانه تا آخر اردیبهشت سال آینده و در سایر موارد تا آخر ماه بعد از مورخ اخذ درآمد اتفاقی، به اداره امور مالیاتی تسلیم کنند و مالیات اتفاقی خود را پرداخت کنند.
قابل ذکر است ماده 126 ق.م.م برای اشخاص حقیقی است. در مورد اشخاص حقوقی طبق تبصره ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقوقی موظف هستند درباره‌ی تمامی منابع مالیاتی مربوط شامل منافع موضوع ماده ۱۲۳ قانون مالیات‌های مستقیم اظهارنامه واحد همراه با ترازنامه و حساب سود و ضرر مربوط به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالی به اداره امور مالیاتی مربوط ارائه دهند و آن را پرداخت کنند.
اما نسبت به درآمدهایی که طبق مقررات ق.م.م نحوه دیگری برای تشخیص آن معین شده است، نیازی نیست اظهارنامه مالیاتی جداگانه که در فصل های مربوط به پیش‌بینی شده است ارائه بدهند.
چه میزان درآمد مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی میشود؟
بر اساس ماده ۱۲۰ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از منابع غیرمرتبط با فعالیت‌های تجاری یا حرفه‌ای، به‌عنوان «درآمد اتفاقی» مشمول مالیات میشود. اگر این درآمد به‌صورت نقدی باشد، ۱۰۰ درصد آن به‌عنوان درآمد مشمول مالیات محسوب خواهد شد.
در صورتی که درآمد به‌صورت غیرنقدی باشد، ارزش آن به قیمت روز محاسبه میشود؛ یعنی ارزش نقدی کالا یا خدمات در زمان دریافت درآمد، ملاک قرار میگیرد. با این حال، در خصوص املاکی که بر اساس ماده ۶۴ همین قانون، ارزش‌معاملاتی برای آنها تعیین شده، این ارزش‌معاملاتی مبنای محاسبه مالیات قرار میگیرد.
در مواردی مانند صلح معوض یا هبه معوض، به‌جز موارد مشمول ماده ۶۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد مشمول مالیات بر اساس تفاوت ارزش دو عوض (مورد معامله) محاسبه میشود. به‌طور خلاصه، معیار محاسبه درآمد مشمول مالیات در این موارد، تفاوت ارزش دارایی‌های مبادله‌شده است. در ادامه میزان درآمدی که مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی می‌شوند بر اساس نوع درآمد بررسی می‌شوند.
-
درآمد نقدی
۱۰۰ درصد کل درآمد
-
درآمد غیرنقدی
ارزش روز جنس دریافت شده در زمان کسب درآمد
-
در صلح معوض و هبه معوض
تفاوت ارزش دو عوض
ماده های قانونی مالیات بر درآمد اتفاقی
در قوانین مالیات‌های مستقیم ایران، مالیات بر درآمد اتفاقی تحت مجموعه‌ای از مواد قانونی قرار دارد. این درآمد به‌طور کلی از فعالیت‌هایی که به‌طور معمول در جریان کسب وکار یا حرفه نباشند، ناشی میشود. برخی از مواد مهم این قانون به شرح زیر است.
-
ماده 120 قانون مالیات‌های مستقیم:
این ماده درآمدهای اتفاقی را تعریف کرده و به‌طور مشخص، نحوه محاسبه مالیات بر درآمدهای غیرنقدی و نقدی را بیان می‌کند. طبق این ماده، اگر درآمد به‌صورت نقدی باشد، 100 درصد آن مشمول مالیات خواهد بود. در صورت غیرنقدی بودن درآمد، ارزش آن به‌صورت روز محاسبه میشود (به‌جز مواردی که ارزش معاملاتی برای املاک طبق ماده 64 قانون تعیین شده باشد).
-
ماده 121 قانون مالیات‌های مستقیم:
این ماده به درآمدهای ناشی از فروش اموال غیرمنقول (مانند زمین و ساختمان) اشاره دارد. اگر این اموال به‌صورت اتفاقی و خارج از فعالیت‌های تجاری یا حرفه‌ای فروخته شوند، مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهند بود.
-
ماده 122 قانون مالیات‌های مستقیم:
در این ماده، نوع خاصی از درآمدهای اتفاقی که از طریق صلح معوض یا هبه معوض حاصل می‌شوند، مشمول مالیات می‌شوند. در اینجا، درآمد مشمول مالیات به‌طور خاص از تفاوت ارزش دو عوض (مورد معامله) تعیین میشود.
-
ماده 63 قانون مالیات‌های مستقیم
این ماده به موارد خاص مالیاتی همچون هبه و صلح معوض اشاره دارد و مواردی که مشمول معافیت یا نرخ‌های متفاوت مالیاتی باشند، را مشخص می‌کند.
این مواد، چارچوب اصلی برای محاسبه و تعیین مالیات بر درآمدهای اتفاقی هستند و درآمدهایی که به‌طور طبیعی ناشی از فعالیت‌های روزمره تجاری یا حرفه‌ای نباشند، بر اساس این قوانین مشمول مالیات می‌شوند. در صورت نیاز به جزئیات بیشتر یا تفسیرهای خاص، معمولاً مشاوران مالیاتی می‌توانند راهنمایی‌های دقیق‌تری ارائه دهند. برای دریافت مشاوره مالیاتی از شرکت حسابداری در کرج ازتا با شماره 90004656 تماس بگیرید.
جمع بندی
در این مقاله به مواردی که شامل مالیات اتفاقی می‌شوند اشاره کردیم و در ادامه نرخ مالیاتی که مقدار هر منافع مالی میشود را محاسبه کردیم. طبق مطلبی که خواندیم، اگر شخص حقیقی یا حقوقی به صورت موقت یا دائم، به فرد دیگری منتقل کند، فرد دریافت کننده موظف به پرداخت مالیات اتفاقی درآمد کسب شده است. این مالیات برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است و اگر صرف برخی از هزینه ها شود نیز معاف از پرداخت مالیات خواهد شد.
قوانین پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی کمی پیچیده است که در صورت عدم آگاهی از جزئیات آن ممکن است در پرداخت آن اشتباه کنید و محکوم به پرداخت جریمه شوید؛ بنابراین، برای انجام صحیح قوانین مالیاتی بهتر است از یک مشاور مالیاتی خبره و کارکشته کمک بگیرید. گروه مشاوران مالیاتی ازتا آماده خدمترسانی به کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی در امور مالی، مالیاتی و حسابداری هستند.
سوالات متداول:
1- درآمد اتفاقی چیست؟
درآمد اتفاقی به درآمدهایی گفته میشود که به‌طور غیرمستمر و خارج از فعالیت‌های تجاری یا حرفه‌ای به دست می‌آید و مشمول مالیات است.
2- نحوه محاسبه نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی چیست؟
در محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی، ابتدا میزان درآمد محاسبه شده و سپس معافیت‌های مالیاتی کسر میشود. پس از آن، مالیات بر اساس نرخ‌های مشخص برای افراد حقیقی (۲۵٪ طبق ماده ۱۰۵) و حقوقی (با توجه به میزان درآمد طبق ماده ۱۱۹) محاسبه میشود.
3- مودیان مالیات بر درآمد اتفاقی چه وظایفی دارند؟
طبق ماده ۱۲۳ و ۱۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم، افراد مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی باید اظهارنامه مالیاتی خود را سالانه تا پایان اردیبهشت سال بعد برای منافع بلاعوض یا تا یک ماه پس از دریافت درآمد اتفاقی برای سایر موارد، به اداره مالیاتی ارائه دهند. همچنین، اشخاص حقوقی باید اظهارنامه واحد همراه با ترازنامه و حساب سود و زیان خود را حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی تسلیم کنند
بدون دیدگاه