شرکت‌های بازرگانی که امروزه گسترش یافته‌اند، به واردات و صادرات کالاهای تجاری می‌پردازند. از آن جایی بخش سرنوشت ساز شرکت‌های بازرگانی، امور مالی آن است، نقش حسابداری بازرگانی بسیار پررنگ می‌شود؛ به همین منظور در این مقاله به بحث چگونگی انجام حسابداری بازرگانی می‌پردازیم و وظایف آن را به طور کامل شرح می‌دهیم.
حسابداری بازرگانی چیست؟
هدف اصلی شرکت‌های بازرگانی، مثل تمام واحدهای تجاری، کسب سود است؛ بنابراین داشتن صورت سود و زیان برای شرکت‌های بازرگانی هم ضروری است. به همین منظور شرکت‌های بازرگانی برای به دست آوردن دقیق میزان سود و زیان خود و انجام ثبت‌های لازم، به حسابداری بازرگانی نیازمندند. حسابداری بازرگانی ، افرادی قادر به انجام آن هستند که با مباحث اصول حسابداری، حسابداری دولتی، قوانین مالیات، حسابداری صنعتی (حسابداری مدیریت)، حسابرسی، حقوق تجارت، پول‌وارز و بانکداری، به طور کامل مسلط هستند.
حسابدار بازرگانی کیست؟
در شرکت‌های بازرگانی، باتوجه به گسترده بودن آنها، به چند نفر حسابدار نیاز دارند. یک حسابدار بازرگانی، علاوه بر انجام امور مالی مربوط به حسابداری عمومی، مثل تنظیم اسناد حسابداری، تهیه صورت‌های سود و زیان، تهیه ترازنامه ها و غیره، دارای وظایف خاصی‌تری است که در ادامه وظایف یک حسابدار بازرگانی را شرح می‌دهیم:
وظایف حسابدار بازرگانی
در کل وظایف حسابدار بازرگانی به دو دسته تقسیم می‌شود: 1. وظایف عمومی در شرکت بازرگانی 2. وظایف اختصاصی در شرکت بازرگانی
وظایف عمومی شامل یک سری وظایف مشترکی است که تمام حسابداران بازرگانی مکلف به انجام آنها هستند؛ اما وظایف اختصاصی، شامل وظایفی است که متناسب با شرکتی که حسابدار در آن مشغول به کار است، موظف به انجام آن است. بعضی از وظایف حسابدار بازرگانی به شرح زیر است:
- آماده کردن صورت‌های مالی شامل اطلاعات مالی، دارایی ها و شرایط آن ها و بدهی ها به‌صورت دقیق، مرتب و طبقه بندی شده
- تنظیم و ارائه صورت سود و زیان
- تنظیم ترازنامه مالی شامل میزان دارایی و میزان بدهی
- محاسبه صورت گردش نقدینگی
- محاسبه میزان سوددهی شرکت
- محاسبه میزان ارزش افزوده
محاسبه بهای تمام شده در حسابداری بازرگانی
بهای تمام شده کالای فروش رفته، به مجموع هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید کالاهای فروش رفته یک شرکت است؛ در شرکت‌های بازرگانی به هزینه‌هایی که از زمان تولید تا زمان فروش محصول صرف می‌شود را بهای تمام شده می‌نامند. چگونگی محاسبه بهای تمام شده به شرح زیر است:
- برای محاسبه بهای تمام شده کالای خریداری شده در طی دوره باید خرید خالص را با هزینه حمل کالای خریداری شده جمع نماییم.
- برای محاسبه سود ناخالص باید فروش را از بهای تمام شده کالای فروش رفته کسر نماییم.
- برای محاسبه بهای تمام شده موجودی کالای آماده شده برای فروش باید بهای تمام شده کالای خریداری شده در طی دوره را با موجودی کالای اول دوره جمع نماییم.
- برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته باید موجودی کالای آماده برای فروش را از بهای تمام شده موجودی پایان دوره کسر نماییم.
انواع حساب‌ها در حسابداری شرکت‌های بازرگانی
حسابداری بازرگانی شامل دو نوع حساب خرید و فروش است :
- حساب خرید
- حساب فروش
حساب خرید در حسابداری شرکت‌های بازرگانی
حساب خرید، شامل تمام مبالغ کالاهای خریداری شده که در طول یک سال ثبت شده است، می‌باشد؛ یعنی با هر خرید کالا، در طرف بدهکار (ماهیت بدهکار)، ثبت می‌شود.
حساب برگشت از خرید
زمانی که مشتری به این دلیل از محصولی که خریداری کرده راضی نبوده و یا آن محصول معیوب بوده است؛ محصول را به فروشنده باز می‌گرداند، فروشنده هم برای جلب رضایت مشتری خود یا به او تخفیف می‌دهد و يا كل مبلغ را به او بازمی‌گرداند. در این زمان ما باید این مبلغ را در حساب برگشت از فروش در طرف بستانکار ثبت کنیم، در حالی که نباید ماهیت حساب در طول دوره مالی تغییر کند.
حساب فروش در حسابداری شرکت‌های بازرگانی
تمام درآمدهایی که حاصل فروش کالاها است، در حساب فروش به ثبت می‌رسد. همان‌طور که می‌دانید ماهیت حساب فروش بستانکار است، به همین منظور با افزایش درآمد یا فروش، در طرف بستانکار ثبت می‌شود.
حساب برگشت از فروش
در زمانی که کالایی فروخته می‌شود و به هردلیلی برگشت داده می‌شود، لازم است تا این فرایند در سیستم حسابداری ثبت شود. در هنگام ثبت حساب برگشت از فروش در طرف بدهکار و حسابهای دریافتنی در طرف بستانکار قرار می‌گیرد.
شیوه نگهداری حساب موجودی کالا
در حسابداری بازرگانی، در کل به دو شیوه، حسابهای موجودی کالا را نگهداری می‌کنند:
- روش ادواری
- روش دائمی
نگهداری حساب موجودی کالا به روش ادواری
در شیوه ادواری، حساب موجودی کالا در پایان سال مالی، بعد از انبارگردانی، موجودی پایان دوره مشخص و سپس حساب‌ها بسته می‌شوند. همچنین موجودی اول دوره نیز مشخص می‌شود.
نگهداری حساب موجودی کالا به روش دائمی
- برای ثبت کردن حسابهای شرکت‌های بازرگانی به‌صورت دایمی و مرتبط با خرید کالا، موجودی کالا در سمت بدهکار قرار می گیرد و حسابهای پرداختنی تجاری در سمت بستانکار قرار دارد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکت‌های بازرگانی به‌صورت دایمی و مرتبط با تخفیف به علت عیب و نقص، حسابهای پرداختی تجاری در سمت بدهکار و موجودی کالا درسمت بستانکار قرار می‌گیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکت‌های بازرگانی به‌صورت دایمی و مرتبط با برگشت از خرید به علت اشتباه، حسابهای پرداختی تجاری درسمت بدهکار و موجودی کالا درسمت بستانکار قرار‌می‌گیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکت‌های بازرگانی به‌صورت دائمی و مرتبط با هزینه حمل کالای خریداری شده، موجودی کالا درسمت بدهکار و وجه نقد/ سایر حسابهای پرداختنی درسمت بستانکار قرار می گیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکت‌های بازرگانی به صورت دایمی و مرتبط با فروش، وجه نقد/حسابهای دریافتنی تجاری به مبلغ فروش پس از تخفیف درسمت بدهکار و فروش کالا به تفکیک در سمت بستانکار قرار می گیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکت‌های بازرگانی به‌صورت دائمی و مرتبط با بهای تمام شده، بهای تمام شده کالای فروش رفته در سمت بدهکار و موجودی کالا در سمت بستانکار قرار‌می‌گیرد.
انواع صورت های مالی در حسابداری بازرگانی
همان‌طور که در اوایل مطلب اشاره کردیم، به دلیل اينكه هدف اصلی شرکت‌های بازرگانی، کسب سود است؛ بنابراین محاسب سود و زیان برای آنها اهمیت پیدا می‌کند و نقش حسابداری بازرگانی ، پر رنگ‌تر می‌شود. به همین ترتیب در حسابداری بازرگانی، صورت سود و زیان و ترازنامه، به نسبت سایر صورت‌های مالی، خیلی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صورت سود و زیان در حسابداری بازرگانی
صورت سود و زيان همان‌گونه که از نامش پیداست، تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت را در رو به روی هم دیگر قرار می‌دهد تا به طور کلی نشان دهد شرکت در طول دوره مالی چگونه فعالیت و مدیریت داشته است. به همین صورت سود خالص یا زیان خالص با استفاده از این صورت مالی، محاسبه می‌شود. اقلامی که در صورت سود و زیان درج می‌شود عبارت‌اند از :
- مقدار فروش خالص
- مقدار سود یا زیان ناخالص
- مقدار سود یا زیان خالص
- میزان هزینه عملیاتی
- بهای تمام شده کالای فروش رفته
ترازنامه در حسابداری بازرگانی
ترازنامه یک نوع گزارشی مبنی بر سرمایه، دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت است. دارایی‌ها در سمت راست و بدهی‌ها و سرمایه در سمت چپ ترازنامه قرار می‌گیرد. ترتیبی که در هرطرف قرار می‌گیرد به این صورت است : در سمت راست (بدهکار) ابتدا دارایی‌های جاری سپس دارایی‌های غیر جاری و در سمت چپ (بستانکار) ابتدا بدهی‌های جاری و سپس بدهی‌های غیرجاری و درنهایت سرمایه شرکت درج می‌شود.
نتیجه گیری
دانش حسابداری بسیار گسترده است؛ به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم اگر دانشجوی حسابداری و یا جویای کار حسابداری هستید، مسیر شغلی خود را در حسابداری انتخاب کنید تا در یک زمینه به پختگی لازم برسید. ناگفته نماند که قبل از اینکه وارد بازارکار شوید باید حتما به صورت کاملاً عملی در محیطی واقعی، آموزش ببنید و تجربه کسب کنید؛ در غیر این صورت در استخدام شرکت‌ها دچار مشکل می‌شوید. خوشبختانه شرکت حسابداری ازتا با بیش از 25 سال تجربه در زمینه حسابداری، دوره آموزش حسابداری را به صورت کاملاً عملی و همراه با دوره کارآموزی و معرفی به بازار کار، برگزار می‌کند. در صورت تمایل می‌توایند در صفحه مورد نظر بازدید کنید.
بدون دیدگاه