شرکتهای بازرگانی که امروزه گسترش یافتهاند، به واردات و صادرات کالاهای تجاری میپردازند. از آن جایی بخش سرنوشت ساز شرکتهای بازرگانی، امور مالی آن است، نقش حسابداری بازرگانی بسیار پررنگ میشود؛ به همین منظور در این مقاله به بحث چگونگی انجام حسابداری بازرگانی میپردازیم و وظایف آن را به طور کامل شرح میدهیم. اگر میخواهید با جزئیات حسابداری بازرگانی آشنا شوید، به شما پیشنهاد میکنیم که با شرکت حسابداری در کرج همراه باشید…
حسابداری بازرگانی چیست و چه تفاوتی با حسابداری داخلی دارد؟
هدف اصلی شرکتهای بازرگانی، مثل تمام واحدهای تجاری، کسب سود است؛ بنابراین داشتن صورت سود و زیان برای شرکتهای بازرگانی هم ضروری است. به همین منظور شرکتهای بازرگانی برای به دست آوردن دقیق میزان سود و زیان خود و انجام ثبتهای لازم، به حسابداری بازرگانی نیازمندند. افرادی قادر به انجام حسابداری بازرگانی هستند که با مباحث اصول حسابداری، حسابداری دولتی، قوانین مالیات، حسابداری صنعتی (حسابداری مدیریت)، حسابرسی، حقوق تجارت، پول و ارز و بانکداری، به طور کامل مسلط هستند.
حسابداری بازرگانی خارجی نوعی از حسابداری است که بر معاملات مالی و تجاری بین المللی تمرکز دارد، در حالی که حسابداری داخلی بر فعالیتهای مالی داخلی یک سازمان متمرکز است. حسابداری بازرگانی خارجی به ثبت، تحلیل و گزارش معاملات صادرات و واردات، سرمایهگذاریهای خارجی و سایر فعالیتهای بینالمللی میپردازد. در مقابل، حسابداری داخلی به ثبت، تحلیل و گزارش فعالیتهای مالی داخلی یک شرکت، مانند درآمد، هزینه، داراییها و بدهیها میپردازد.
ویژگی حسابداران بازرگانی
حسابداری بازرگانی نوعی از حسابداری است که در آن باید کلیه چارتهای مالی نظم داده شود تا امکان ارائه سود و زیانها به صورت گزارشهای مکتوب وجود داشته باشد. تفاوت حسابداری بازرگانی با سایر انواع حسابداری مانند حسابداری مالی، حسابداری پیمانکاری و… در این است که حسابدار بازرگانی باید بر همه حوزههای رایج در حسابداری به خوبی مسلط باشد و بتواند مهارتهای لازم را در این زمینه کسب کند. از مهمترین ویژگیهای یک حسابدار بازرگانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برخورداری از مهارت و تسلط در مکاتبات اداری
- برخورداری از مهارت کافی در ثبت و بایگانی اسناد مختلف
- توانایی کار با ماشینهای اداری
- توانایی تنظیم اسناد و گزارشهای مالی
- آشنایی با امور بانکی و تسلط بر نحوه انجام این امور
- آشنایی با مهمترین قوانین در حوزه مالیات و بیمه
- توانایی سازماندهی و نظم بخشیدن به امور مالی در شرکتهای بازرگانی
حسابدار بازرگانی کیست؟
در شرکتهای بازرگانی، با توجه به گسترده بودن آنها، به چند نفر حسابدار نیاز دارند. یک حسابدار بازرگانی، علاوه بر انجام امور مالی مربوط به حسابداری عمومی، مثل تنظیم اسناد حسابداری، تهیه صورتهای سود و زیان، تهیه ترازنامه ها و غیره، دارای وظایف خاصیتری است که در ادامه وظایف یک حسابدار بازرگانی را شرح میدهیم:
وظایف حسابدار بازرگانی
در کل وظایف حسابدار بازرگانی به دو دسته تقسیم میشود: 1. وظایف عمومی در شرکت بازرگانی 2. وظایف اختصاصی در شرکت بازرگانی
وظایف عمومی شامل یک سری وظایف مشترکی است که تمام حسابداران بازرگانی مکلف به انجام آنها هستند؛ اما وظایف اختصاصی، شامل وظایفی است که متناسب با شرکتی که حسابدار در آن مشغول به کار است، موظف به انجام آن است. بعضی از وظایف حسابدار بازرگانی به شرح زیر است.
- ثبت تراکنشهای مالی شرکت
- تهیه صورتهای مالی واردات و صادرات
- مدیریت جریان نقدی
- رعایت قوانین مالیاتی و بیمهای
- تنظیم گزارشهای مربوط سود و زیان
- انجام تراکنشهای بانکی مورد نیاز
- محاسبه بهای تمامشده کالاهای صادراتی و وارداتی
- تحلیل وضعیت مالی شرکت بازرگانی
- برنامهریزی بودجه و پیشبینی مالی
اسناد مهم در حسابداری بازرگانی بینالمللی کداماند؟
در حسابداری بازرگانی بینالمللی، اسناد مهمی وجود دارند که برای انجام معاملات تجاری بینالمللی ضروری هستند. از جمله این اسناد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فاکتور تجاری (Commercial Invoice):
فاکتور تجاری که توسط فروشنده صادر شده و حاوی اطلاعاتی مانند نام و آدرس فروشنده و خریدار، شرح کالا، قیمت، شرایط پرداخت و حمل و نقل است.
بارنامه (Bill of Lading):
بارنامه که توسط حمل کننده صادر شده و نشان دهنده تحویل کالا و انتقال به مقصد است.
گواهی مبدأ (Certificate of Origin):
گواهینامه مبدا که نشان دهنده کشور تولید کننده کالا به منظور بهرهمندی از تخفیف گمرکی یا سایر مزایای تجاری است.
اظهارنامه گمرکی (Customs Declaration):
اظهارنامه گمرکی که توسط وارد کننده به گمرک ارائه شده و حاوی اطلاعاتی مانند نوع کالا، ارزش، و کشور مبدأ است.
گواهی بیمه (Insurance Certificate):
گواهینامه بیمه که نشان دهنده بیمه شدن کالا در حین حمل و نقل است.
پیش فاکتور (Proforma Invoice):
پیش فاکتور که فروشنده قبل از ارسال کالا صادر کرده و اطلاعاتی مانند نام و آدرس فروشنده و خریدار، شرح کالا، قیمت و شرایط پرداخت در آن درج شده است.
محاسبه بهای تمام شده در حسابداری بازرگانی
بهای تمام شده کالای فروش رفته، به مجموع هزینههای مستقیم مربوط به تولید کالاهای فروش رفته یک شرکت است؛ در شرکتهای بازرگانی به هزینههایی که از زمان تولید تا زمان فروش محصول صرف میشود را بهای تمام شده مینامند. چگونگی محاسبه بهای تمام شده به شرح زیر است:
- برای محاسبه بهای تمام شده کالای خریداری شده در طی دوره باید خرید خالص را با هزینه حمل کالای خریداری شده جمع نماییم.
- برای محاسبه سود ناخالص باید فروش را از بهای تمام شده کالای فروش رفته کسر نماییم.
- برای محاسبه بهای تمام شده موجودی کالای آماده شده برای فروش باید بهای تمام شده کالای خریداری شده در طی دوره را با موجودی کالای اول دوره جمع نماییم.
- برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته باید موجودی کالای آماده برای فروش را از بهای تمام شده موجودی پایان دوره کسر نماییم.
چند نمونه از اصطلاحات مهم در حسابداری بازرگانی خارجی
در حسابداری بازرگانی مانند سایر انواع حسابداری یک سری اصطلاحات تخصصی وجود دارد که آشنایی با آنها برای حسابداران از اهمیت زیاد برخوردار است. در جدول زیر با برخی از این اصطلاحات مهم آشنا میشویم.
اصطلاح | مفهوم |
اظهارنامه گمرکی کالا (Customs Declaration) | اطلاعات لازم برای ترخیص کالا از گمرک |
گواهی بیمه (Insurance Certificate) | پوشش بیمهای کالا در زمان حمل و نقل |
اظهارنامهی مبدا (Declaration of Origin) | کشور تولید کننده یا صادرکننده کالا |
سیاههی تجاری (Commercial Invoice) | نشاندهنده اطلاعاتی مانند مشخصات کالا، قیمت، وزن، شرایط پرداخت و اطلاعات مربوط به خریدار و فروشنده |
پیشفاکتور (Proforma Invoice) | توافقنامه اولیه بین خریدار و فروشنده |
کارنه تیر (TIR Carnet) | سند گمرکی بینالمللی برای ترانزیت کالا در قالب کنوانسیون TIR |
مانیفست (Manifest) | لیست تمام محمولههای حمل شده در یک وسیله نقلیه |
بارنامه (Bill of Lading) | سند حاوی اطلاعات درباره نوع و مقدار کالا، مبدا و مقصد حمل و مشخصات طرفین معامله |
استریپ (Strip) | عملیات تخلیه کالا از وسیله نقلیه به مقصد |
استافینگ (Stuffing) | فرآیند بارگیری کالا از وسیله نقلیه به داخل کانتینر |
اینکوترمز (Incoterms) | اصطلاحات تجاری بینالمللی برای مشخص کردن شرایط تحویل کالا |
انواع حسابها در حسابداری شرکتهای بازرگانی
حسابداری بازرگانی شامل دو نوع حساب خرید و فروش است :
- حساب خرید
- حساب فروش
حساب خرید در حسابداری شرکتهای بازرگانی
حساب خرید، شامل تمام مبالغ کالاهای خریداری شده که در طول یک سال ثبت شده است، میباشد؛ یعنی با هر خرید کالا، در طرف بدهکار (ماهیت بدهکار)، ثبت میشود.
- حساب برگشت از خرید:
زمانی که مشتری به این دلیل از محصولی که خریداری کرده راضی نبوده و یا آن محصول معیوب بوده است؛ محصول را به فروشنده باز میگرداند، فروشنده هم برای جلب رضایت مشتری خود یا به او تخفیف میدهد و يا كل مبلغ را به او بازمیگرداند. در این زمان ما باید این مبلغ را در حساب برگشت از فروش در طرف بستانکار ثبت کنیم، در حالی که نباید ماهیت حساب در طول دوره مالی تغییر کند.
حساب فروش در حسابداری شرکتهای بازرگانی
تمام درآمدهایی که حاصل فروش کالاها است، در حساب فروش به ثبت میرسد. همانطور که میدانید ماهیت حساب فروش بستانکار است، به همین منظور با افزایش درآمد یا فروش، در طرف بستانکار ثبت میشود.
- حساب برگشت از فروش:
در زمانی که کالایی فروخته میشود و به هردلیلی برگشت داده میشود، لازم است تا این فرایند در سیستم حسابداری ثبت شود. در هنگام ثبت حساب برگشت از فروش در طرف بدهکار و حسابهای دریافتنی در طرف بستانکار قرار میگیرد.
شیوه نگهداری حساب موجودی کالا
در حسابداری بازرگانی، در کل به دو شیوه، حسابهای موجودی کالا را نگهداری میکنند:
- روش ادواری
- روش دائمی
نگهداری حساب موجودی کالا به روش ادواری
در شیوه ادواری، حساب موجودی کالا در پایان سال مالی، بعد از انبارگردانی، موجودی پایان دوره مشخص و سپس حسابها بسته میشوند. همچنین موجودی اول دوره نیز مشخص میشود.
نگهداری حساب موجودی کالا به روش دائمی
- برای ثبت کردن حسابهای شرکتهای بازرگانی بهصورت دایمی و مرتبط با خرید کالا، موجودی کالا در سمت بدهکار قرار می گیرد و حساب های پرداختنی تجاری در سمت بستانکار قرار دارد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکتهای بازرگانی بهصورت دایمی و مرتبط با تخفیف به علت عیب و نقص، حسابهای پرداختی تجاری در سمت بدهکار و موجودی کالا درسمت بستانکار قرار میگیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکتهای بازرگانی بهصورت دایمی و مرتبط با برگشت از خرید به علت اشتباه، حسابهای پرداختی تجاری درسمت بدهکار و موجودی کالا درسمت بستانکار قرارمیگیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکتهای بازرگانی بهصورت دائمی و مرتبط با هزینه حمل کالای خریداری شده، موجودی کالا درسمت بدهکار و وجه نقد/ سایر حسابهای پرداختنی درسمت بستانکار قرار می گیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکتهای بازرگانی به صورت دایمی و مرتبط با فروش، وجه نقد/حسابهای دریافتنی تجاری به مبلغ فروش پس از تخفیف درسمت بدهکار و فروش کالا به تفکیک در سمت بستانکار قرار می گیرد.
- برای ثبت کردن حسابهای شرکتهای بازرگانی بهصورت دائمی و مرتبط با بهای تمام شده، بهای تمام شده کالای فروش رفته در سمت بدهکار و موجودی کالا در سمت بستانکار قرارمیگیرد.
انواع صورت های مالی در حسابداری بازرگانی
همانطور که در اوایل مطلب اشاره کردیم، به دلیل اينكه هدف اصلی شرکتهای بازرگانی، کسب سود است؛ بنابراین محاسب سود و زیان برای آن ها اهمیت پیدا میکند و نقش حسابداری بازرگانی ، پر رنگتر میشود. به همین ترتیب در حسابداری بازرگانی، صورت سود و زیان و ترازنامه، به نسبت سایر صورتهای مالی، خیلی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
صورت سود و زیان در حسابداری بازرگانی
صورت سود و زيان همانگونه که از نامش پیداست، تمام درآمدها و هزینههای شرکت را در رو به روی هم دیگر قرار میدهد تا به طور کلی نشان دهد شرکت در طول دوره مالی چگونه فعالیت و مدیریت داشته است. به همین صورت سود خالص یا زیان خالص با استفاده از این صورت مالی، محاسبه میشود. اقلامی که در صورت سود و زیان درج میشود عبارتاند از :
- مقدار فروش خالص
- مقدار سود یا زیان ناخالص
- مقدار سود یا زیان خالص
- میزان هزینه عملیاتی
- بهای تمام شده کالای فروش رفته
ترازنامه در حسابداری بازرگانی
ترازنامه یک نوع گزارشی مبنی بر سرمایه، داراییها و بدهیهای شرکت است. داراییها در سمت راست و بدهیها و سرمایه در سمت چپ ترازنامه قرار میگیرد. ترتیبی که در هرطرف قرار میگیرد به این صورت است : در سمت راست (بدهکار) ابتدا داراییهای جاری سپس داراییهای غیر جاری و در سمت چپ (بستانکار) ابتدا بدهیهای جاری و سپس بدهیهای غیرجاری و درنهایت سرمایه شرکت درج میشود.
نحوه ثبت حسابداری عملیات واردات کالا مرحله به مرحله
در حسابداری بازرگانی مراحل ثبت حسابداری شامل فرایندهای مختلفی از سفارش تا ترخیص کالا و پرداخت است. مراحل ثبت حسابداری عملیات واردات کالا به شرح زیر است:
- ثبت پیش فاکتور و پرداخت مبلغ تعیین شده به عنوان پیشپرداخت در صورت نیاز
- ثبت هزینههای ثانویه شامل هزینههای حمل و نقل کالا، هزینه بیمه، هزینههای مالیاتی و گمرکی
- ثبت هزینههای فروش شامل ثبت دریافت کالا، ثبت پرداخت نهایی به تأمین کننده، ثبت هزینههای واردات به قیمت تمام شده، مقایسه هزینههای واردات با درآمد فروش، فروش کالا و هزینه بهای تمام شده کالای فروش رفته
نحوه محاسبه بهای تمام شده کالاهای وارداتی
برای محاسبه بهای تمام شده کالاهای وارداتی، باید هزینههای اصلی کالا، هزینه های حمل و نقل، بیمه، حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و سایر هزینههای مرتبط را با هم جمع کرد. این هزینه ها در قالب سند حسابداری جذب هزینههای خرید خارجی ثبت میشوند و سپس با تقسیم سرجمع هزینهها بر تعداد کالا، قیمت تمام شده هر واحد کالا محاسبه میشود.
نحوه خرید کالا در حسابداری بازرگانی
یکی از فرایندهای مهم در حسابداری بازرگانی، مربوط به خرید کالا است که باید در مراحل مختلف و به صورت دقیق و با جزئیات انجام شود:
- ثبت سفارش خرید بر اساس نیاز، انتخاب تأمین کننده، مذاکره برای قیمت، تعیین شرایط پرداخت، مقدار و کیفیت کالا
- دریافت کالا و ثبت ورود کالاها به انبار
- ثبت هزینههای خرید و هزینههای مرتبط مانند هزینه بیمه، حمل و نقل، مالیات بر ارزش افزوده و…
- ثبت فاکتورهای فروشنده و برنامهریزی برای پرداخت به صورت نقدی یا اعتباری
- ردیابی و مدیریت موجودی کالا در انبار
- محاسبه بهای تمام شده کالای خریداری شده
- ثبت کلیه معاملات در دفاتر حسابداریی
- تجزیه و تحلیل دورهای خریدهای انجام شده
نحوه فروش کالا در حسابداری بازرگانی
یکی دیگر از فرایندهای اصلی و مهم در حسابداری بازرگانی، مربوط به نحوه فروش کالا است. این فرایند شامل مراحل مختلفی است که حسابدار باید هر کدام از آنها را با دقت بالا انجام دهد:
صدور فاکتور فروش شامل اطلاعاتی مانند توضیحات کالا، مقدار، قیمت واحد، مالیات بر ارزش افزوده (در صورت وجود)، و تخفیفات احتمالی
- ثبت درآمد حاصل از فروش کالا در دفاتر حسابداری
- مدیریت موجودی کالا از طریق ثبت کاهش موجودی کالا در انبار و محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده
- محاسبه سود ناخالص بدست آمده از فروش کالا از طریق کسر بهای تمام شده از درآمد حاصل از فروش
- ثبت تخفیفات و برگشت از فروش در دفاتر حسابداری
- گزارشدهی و تحلیل دورهای
سود و زیان در حسابداری بازرگان چگونه ثبت میشود؟
یکی از اساسیترین گزارشهای مالی در حسابداری بازرگانی که نشان دهنده عملکرد مالی یک شرکت در طول دوره مالی مشخص است، صورت سود و زیان نام دارد. تهیه صورت سود و زیان که گزارش دهنده تفصیل درآمده و هزینههای شرکت و در نهایت سود و زیان خالص است، به صورت زیر انجام میشود:
- ثبت درآمد فروش کالاها
- کسر تخفیفات و برگشت از فروش به منظور محاسبه فروش خالص
- محاسبه سود ناخالص از طریق کسر بهای تمامشده کالاهای فروختهشده از فروش خالص کسر
- کسر هزینههای مرتبط با فعالیتهای عملیاتی شرکت، مانند حقوق و دستمزد، اجاره و هزینههای اداری از سود ناخالص
- محاسبه و ثبت سود یا زیان عملیاتی
- محاسبه و ثبت درآمدها و هزینههای غیرعملیاتی مانند سودهای سرمایهگذاری، هزینههای بهره و سایر درآمدها
- محاسبه مالیات بر درآمد
نکات مهم فروش کالا در حسابداری شرکت های بازرگانی چیست؟
در شرکتهای بازرگانی، حسابداری از اهمیت زیادی به خصوص در حوزه فروش کالا و محصولات برخوردار است. به همین دلیل نکات طلایی و مهمی وجود دارد که حسابداران بازرگانی در زمان فروش کالا و محصولات باید مورد توجه قرار دهند. در روش ثبت ادواری در حسابداری بازرگانی در زمان فروش کالا، در صورتی که حساب نسیه است حسابهای دریافتی به عنوان بدهکار و در زمان فروش نقدی حساب صندوق به عنوان بدهکار و حساب فروش به عنوان بستانکار ثبت میشود.
یکی دیگر از نکات مهم مربوط به فروش کالا در حسابداری بازرگانی این است که در صورت برگشت خوردن کالای فروخته شده، مبلغ برگشت از فروش و تخفیفات داده شده به مشتری باید به عنوان بدهکار و مبالغ دریافتنی باید به عنوان بستانکار ثبت شود. در صورتی که در زمان فروش کالا به دلیل وجود عیب، درصدی از مبلغ به عنوان تخفیف کسر شود، مانند شرایط برگشت کالا باید ثبت شود.
برخی از کسب و کارها در فروش نسیه یا اقساطی کالا به خریداران قول میدهند که در صورت خوشحسابی از تخفیف بهرهمند میشوند. در این شرایط حسابداران بازرگانی باید تخفیف نقدی فروش را در ستون بدهکار و مبلغ دریافت شده را در ستون بستانکار در دفاتر حسابداری ثبت کنند. این اعداد باید توسط حسابداران بازرگانی در دفتر ترازنامه ثبت شوند که با دفتر روزنامه در انواع حسابداری یکسان است.
ترازنامه در حسابداری بازرگانی
ترازنامه که به نام بیلان مالی نیز شناخته میشود یکی از اسناد مهم در حسابداری بازرگانی است که میتواند وضعیت داراییها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام را در یک لحظه خاص نمایش دهد. از اجرای اصلی ترازنامه در حسابداری بازرگانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
جزای اصلی ترازنامه عبارتاند از:
-
داراییها (Assets):
منابع اقتصادی هستند که توسط شرکت کنترل شده و این انتظار وجود دارد که در آینده منافع برای شرکت به همراه داشته باشند. داراییها در دو دسته داراییهای جاری و غیر جاری تقسیمبندی میشوند. نقدینگی و داراییهایی که طی یک سال نقد میشوند از نوع جاری و داراییهای بلند مدت مانند ملک، ماشینآلات و… از نوع غیر جاری هستند.
-
بدهیها (Liabilities):
تعهدات مالی است که شرکت باید در آینده پرداخت نماید. بدهیها را نیز میتوان در دو دسته بدهیهای جاری (کوتاه مدت) و بدهیهای غیر جاری (بلند مدت) تقسیمبندی کرد.
-
حقوق صاحبان سهام (Equity):
به میزان سرمایهای گفته میشود که توسط صاحبان شرکت سرمایهگذاری شده است. سرمایه اولیه، سود انباشته و سایر اجزای سرمایه از مهمترین موارد در حقوق صاحبان سهام است.
نرمافزارهای مناسب برای حسابداری بازرگانی بینالمللی
امروزه در انواع مختلف حسابداری از جمله حسابداری بازرگانی به منظور افزایش دقت در انجام فرایندهای مختلف باید از ابزارهای و نرمافزارهای مناسب استفاده کرد. از مهمترین ابزارهای و نرمافزارهای مورد استفاده از حسابداری بازرگانی بینالمللی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نرمافزارهای حسابداری تخصصی (سپیدار، فرداد)به منظور مدیریت فاکتورها و تراکنشهای ارزی
- سیستمهای ERP (مانند SAP و Oracle) به منظوریکپارچهسازی اطلاعات مالی و تجاری
- نرمافزارهای مدیریت ارز جهت ثبت و تبدیل نرخ ارز
- نرمافزارهای گزارشدهی مالی به منظور ارائه گزارشهای دقیق از سود، زیان و ترازنامه
- نرمافزارهای مدیریت موجودی کالا و محاسبه بهای تمامشده
- نرمافزارهای پرداخت آنلاین (مانند PayPal و Western Union) به منظورتسهیل پرداختهای بینالمللی
- نرمافزارهای CRMبه منظور مدیریت ارتباط با مشتریان خارجی و پیگیری سفارشات
- نرمافزارهای مدیریت حمل و نقل به منظور پیگیری وضعیت حمل و نقل کالاها
کدینگ حسابداری بازرگانی خارجی چگونه تنظیم میشود؟
کدینگ حسابداری بازرگانی یک روش منظم به منظور طبقهّندی و سازماندهی حسابها و تراکنشهای مالی در شرکتهای بازرگانی بینالمللی است که منجر به تقویت مدیریت مالی میشود. در این سیستم، شرکتها میتوانند از کدهای منحصر به فرد به منظور شناسایی و پیگیری تراکنشهای مختلف مانند خرید، فروش، هزینهها و درآمده استفاده کنند. افزایش دقت در ثبت اطلاعات مالی، تسهیل فرآیند گزارشدهی و تحلیل مالی از مزایای سیستم کدینگ است که به دلیل بالا بودن حجم تراکنشها و تنوع حسابها در حسابداری بازرگانی خارجی از اهمیت زیادی برخوردار است.
نقش هوش مصنوعی و اتوماسیون در حسابداری بازرگانی بینالمللی
در مورد نقش اتوماسیون و هوش مصنوعی در حسابداری بازرگانی خارجی باید به این موضوع اشاره کرد که رود این سیستمها به حسابداری باعث میشود که وظایف حسابداران دچار تغییر و تحول شود. در واقع وظیفه حسابداران در حسابداری بازرگانی در صورت استفاده از اتوماسیون و هوش مصنوعی به ثبت محدود نشده و آنها میتوانند زمان بیشتری را جهت تحلیل و ارزیابی و همچنین ارائه مشاورههای تخصصی مالی صرف نمایند.
استانداردهای حسابداری بینالمللی مرتبط با بازرگانی خارجی (IAS/IFRS)
استانداردهای بینالمللی حسابداری (IAS/IFRS) در بازرگانی خارجی نقش بسیار مهمی دارند، زیرا به شرکتها کمک میکنند تا بتوانند گزارشهای مالی خود را به شکل یکسان و قابل مقایسه در سطح جهانی ارائه دهند. این استانداردها به ویژه در مواردی که شرکتها با طرفهای خارجی در بازرگانی خارجی تعامل دارند، اهمیت زیادی دارند. از مهمترین استانداردهای حسابداری بینالمللی مرتبط با بازرگانی خارجی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- IAS 28 (سرمایهگذاری در واحدهای تجاری وابسته):
این استاندارد نحوه حسابداری سرمایهگذاریها در شرکتهای خارجی، از جمله شرکتهای زیرمجموعه و شرکتهای مرتبط را مشخص میکند.
- IFRS 9 (ابزارهای مالی):
این استاندارد نحوه حسابداری ابزارهای مالی مانند وامهای بینالمللی، اوراق قرضه و غیره را تعریف میکند.
- IAS 21 (تأثیر تغییرات نرخ ارز):
این استاندارد نحوه حسابداری تأثیر تغییرات نرخ ارز بر معاملات بینالمللی را مشخص میکند.
- IFRS 10 (صورتهای مالی تلفیقی)
این استاندارد نحوه ارائه صورتهای مالی تلفیقی شرکتها، از جمله شرکتهای خارجی را مشخص میکند.
- IFRS 11 (ترتیبات مشترک):
این استاندارد نحوه حسابداری ترتیبات مشترک با شرکتهای خارجی را مشخص میکند.
- IFRS 12 (افشای منافع در واحدهای تجاری)
این استاندارد نحوه افشای منافع در واحدهای تجاری خارجی را مشخص میکند.
اشتباهات رایج حسابداران بازرگانی چیست؟
رخ دادن اشتباه در حسابداری اجتناب ناپذیر بوده و ممکن است حسابداران در انجام فرایندها و عملیاتهای مختلف اشتباهاتی داشته باشند. از این رو آشنایی با اشتباهات رایج در حسابداری بازرگانی به منظور پیشگیری از بروز آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. از جمله اشتباهات رایج حسابداران بازرگانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تفکیک حسابهای شخصی و تجاری به ویژه در کسب و کارهای کوچک
- عدم ثبت دقیق و به موقع تراکنشهای مختلف
- عدم استفاده از ابزارها و نرمافزارهای مناسب برای حسابداری بازرگانی
- عدم تهیه و بررسی گزارشهای مالی به صورت منظم
- عدم اختصاص بودجه به پروژههای مختلف در کسب و کارهای پروژه محور
- عدم توجه و اهمیت دادن به دفترداری
- عدم تطبیق دفاتر با حسابهای بانکی
- فراموشی در ثبت معاملات کوچک و جزئی
تأثیر نوسانات ارزی بر حسابداری بازرگانی خارجی
نوسانات نرخ ارز بر حسابداری بازرگانی خارجی تأثیرات قابل توجهی دارد. این تأثیرات شامل شناسایی سود و زیان ارزی، محاسبه نرخ ارز در زمان انجام تراکنش و استفاده از استانداردهای حسابداری خاص میشود. در واقع نوسانات نرخ ارز میتواند بهای تمام شده کالای وارداتی و هزینههای مختلف مربوط به آن مانند بیمه، حمل و نقل و غیره را تحت تأثیر قرار دهد که همه این موارد بر سود خالص و ناخالص شرکت تأثیرگذار است.
سخن پایانی
حسابداری بازرگانی یکی از شاخههای مهم حسابداری محسوب میشود که بر ثبت تراکنشها و فرایندهای مالی مرتبط با شرکتهای بازرگانی که در زمینه واردات و صادرات کالا فعالیت میکنند تمرکز دارد. در حسابداری بازرگانی مانند سایر حوزههای حسابداری عملیاتهای مختلف بر اساس یک سری اصول و استانداردهای تخصصی به منظور مدیریت مالی شرکتهای بازرگانی انجام میشود. به همین دلیل افرادی که قصد دارند به عنوان حسابدار بازرگانی در شرکتهای داخلی یا بینالمللی فعالیت کنند باید از تخصص کافی در این زمینه برخوردار باشند.
نتیجه گیری
دانش حسابداری بسیار گسترده است؛ به همین دلیل پیشنهاد میکنیم اگر دانشجوی حسابداری و یا جویای کار حسابداری هستید، مسیر شغلی خود را در حسابداری انتخاب کنید تا در یک زمینه به پختگی لازم برسید. ناگفته نماند که قبل از اینکه وارد بازارکار شوید باید حتما به صورت کاملاً عملی در محیطی واقعی، آموزش ببنید و تجربه کسب کنید؛ در غیر این صورت در استخدام شرکتها دچار مشکل خواهید شد. خوشبختانه شرکت حسابداری ازتا با بیش از 25 سال تجربه در زمینه خدمات حسابداری، دوره آموزش حسابداری را به صورت کاملاً عملی و همراه با دوره کارآموزی و معرفی به بازار کار، برگزار میکند. در صورت تمایل میتوایند در صفحه مورد نظر بازدید کنید.
سوالات متداول:
1- مهمترین نکته حسابداری در شرکت بازرگانی چیست؟
انتخاب سیستم حسابداری مناسب به منظور حفظ شفافیت سندهای مالی مهمترین نکتهای است که در حسابداری شرکتهای بازرگانی باید مورد توجه قرار بگیرد.
2- زمانی که کالای خریداری شده شامل تخفیف نشود، چه مبلغی در ترازنامه ثبت میشود؟
در این شرایط حسابدار بازرگانی باید مبلغ واقعی کالای خریداری شده را در ترازنامه ثبت کند؛ نکته مهم این است که در این شرایط نیازی به ثبت تخفیفهای تجاری و توافقی در دفتر روزنامه وجود ندارد.
3- تفاوت حسابداران دولتی و حسابداران بازرگانی چیست؟
حسابداران دولتی در نهادهای عمومی و دولتی مشغول به کار بوده و بر رعایت قوانین و مقررات مالی دولت تمرکز دارند. مسئول تهیه گزارشهای مالی برای سازمانهای دولتی، کنترل بودجه و حسابرسی داخلی از وظایف آنها است. در مقابل، حسابداران بازرگانی در بخش خصوصی فعالیت داشته و تمرکز آنها بر ثبت و تحلیل رویدادهای مالی شرکتهای تجاری، تهیه صورتهای مالی، محاسبه سود و زیان، و برنامهریزی مالیاتی است.
4- چه نوع مالیاتهایی بر فعالیتهای بازرگانی خارجی اعمال میشود؟
حقوق ورودی (عوارض گمرکی) برای واردات کالا، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) برای برخی واردات و صادرات و مالیات بر درآمد شرکتها بر سود حاصل از فعالیتهای صادرات و واردات به عنوان مالیات فعالیت بازرگانی اعمال میشوند.
5- چگونه نوسانات ارز در حساب ها ثبت میشود؟
در پایان دوره مالی، ماندههای ارزی بر اساس نرخ روز تعدیل شده و تفاوت حاصل بهعنوان درآمد یا هزینه ناشی از تسعیر ارز شناسایی میشود.
6- نحوه محاسبه سود و زیان شرکت های بازرگانی چگونه انجام میشود؟
محاسبه سود و زیان در شرکتهای بازرگانی بهصورت زیر انجام میشود:
- محاسبه فروش خالص (فروش ناخالص منهای برگشت از فروش و تخفیفات)
- تعیین بهای تمامشده کالای فروش رفته (COGS)
- کسر بهای تمامشده از فروش خالص برای بهدست آوردن سود ناخالص
- کسر هزینههای عملیاتی، اداری و مالی برای بهدست آوردن سود عملیاتی
- در نهایت مشخص کردن سود یا زیان خالص با درنظر گرفتن درآمدها و هزینههای متفرقه و مالیات
بدون دیدگاه