سرقفلی در حسابداری چیست؟

سرقفلی (Good Will) یکی از اصطلاح های رایجی است که در بین کسبه بازار بسیار معروف است. ثبت سند خرید و فروش سرقفلی در نرم افزار حسابداری، از جمله مواردیست که شاید مورد نیاز مدیران کسب‌ و کارها است. اما به این نکته باید توجه داشته باشید که مفهوم سرفقلی در حسابداری کاملاً با مفهومی که عموم مردم در کوچه و بازار درک کردند، متفاوت است.

سرقفلی یکی از مواردی است که در دوره آموزش حسابداری اَزتا به طور کاملاً عملی و کاربردی، آموزش داده می‌شود. در این مقاله، شرکت حسابداری ازتا با تکیه بر دانش و تجارب متخصصان حسابداری خود و کتاب های موجود در این زمینه، به بررسی موضوع سرقفلی در حسابداری و قوانین حاکم در آن میپردازد:

در قدیم الایام رایح بود، زمانی که شخص مغازه‌ای را برای کسب‌ و کار یک قرارداد اجاره منعقد می‌کرد، مبلغی پول جدا از مبلغ توافق شده به عنوان کرایه مغازه، به منظور باز کردن قفل آن مکان به صاحب ملک پرداخت کند، این مبلغ را سرقفلی می گفتند.

اما به تدریج با گذشت زمان مفهوم آن تغییر کرد و برای بیان مغازه یا محلی که برای کسب‌وکار اجاره داده می‌شود، به کار گرفته شد. به عبارتی دیگر واگذاری سرقفلی به صورت قرارداد اجاره صورت می‌گیرد و باید مدت واگذاری سرقفلی مطابق با مدت اجاره محدود باشد. احتمالا وقتی در کوچه و خیابان های شهر قدم میزنید تابلویی تحت عنوان “سرقفغلی این مغازه به فروش میرسد” را دیده اید.

تعریف مفهوم سرقفلی در حسابداری

سرقفلی در خدمات حسابداری به مازاد ارزش جاری یک واحد تجاری از مجموع دارایی‌های مشهود و نامشهود هر واحد تجاری که قابل محاسبه است، را گویند. به عبارتی دیگر برای آن که شخصی از واحد تجاری خریدی انجام دهد، علاوه‌ بر مبلغی که بابت آن محصول ملزم به پرداخت است، باید مبلغی مجزا برای برند آن شرکت نیز بپردازد؛ به همین منظور باید مبلغی بیشتر از ارزش ذاتی دفتری محصول پرداخت کند. به طور مثال شما برای خرید گوشی آیفون ۱۲ پرو مکس، علاوه‌ بر پرداخت بها بابت امکانات محصول، شما ملزم به پرداخت مبلغی بابت برند این محصول نیز هستید.

بر اساس این تعریف، عواملی در سرقفلی در حسابداری مالی دخیل هستند که قیمت سهام یک شرکت بیشتر از ارزش دفتری آن محاسبه شود عبارت‌اند از:

• موقعیت جفرافیایی
• شهرت تجاری یا تخصص شرکا
• مدیریت توانمند و استخدام افراد نخبه و متخصص
• داشتن یک امتیاز برای جلب نظر مشتری و همچنین تبلیغات
• دارا بودن وضعیت انحصاری یا نیمه انحصاری در تجارت یا مزایای خاص دیگر در مقایسه با رقبا

عواملی که گفته شد، دارایی‌های نامشهود در نظر گرفته می‌شود که همین مورد سبب می‌شود تا به هنگام خرید و فروش مبلغی بیش از ارزش واقعی و محاسبه شده دارایی‌های شرکت، بین خریدار و فروشنده جا به‌ جا شود. از این رو، به این عوامل سرفقلی نیز گفته می‌شود.

ثبت سرقفلی

در موارد خاصی سرفقلی به ثبت می‌رسد. در هنگام ثبت سرفقلی، به کسانی سرقفلی شرکت می‌رسد که از شرکا قدیم شرکت باشند؛ به همین دلیل به آن دسته از افرادی که تازه سهام‌دار شرکت شده‌اند، سرقفلی تعلق نمی‌گیرد، مگر آن که مبلغ مازاد سرمایه خود را برای سرقفلی پرداخت کرده باشند؛ در این حالت، حساب جاری شرکا به مبلغ سرقفلی بستانکار می‌شود. در صورت وجود هرگونه ابهامی در رابطه با مسئله ثبت سرقفلی میتوانید از خدمات مشاوره مالیاتی شرکت حسابداری ازتا بهره مند شوید.

سرقفلی منفی در حسابداری

گاهی عواملی موجب می‌شود تا شرکتی کمتر از ارزش فعلی، یک شرکت دیگر را خریداری کند. یکی از مرسوم‌ ترین دلایل این اتفاق، ورشکستگی است. به عبارتی دیگر، اگر ارزش دفتری دارایی‌ها بیشتر از قیمت بازار کل واحد تجاری باشد، این مابه تفاوت را سرقفلی منفی می‌گوییم.

موسسه حسابداری اَزتا معتقد است که در صورتی که هنگام خرید یک شرکت توسط شرکتی دیگر، ارزش سرقفلی آن بیشتر از اندازه واقعی ارزش گذاری شود، اصلا به نفع سهامداران شرکت خریدار نخواهد بود زیرا بعد از مدتی منجر به کاهش قیمت ارزش سهامشان خواهد شد. موسسه حسابداری ازتا پیشنهاد میکند که هنگام خرید یک شرکت توسط شرکتی دیگر، ارزش سرقفلی آن بیش تر از ارزش واقعی آن ارزش گذاری شود و این ارزش گذاری اضافه اصلا به نفع خریدار شرکت نیست.

تفاوت سرقفلی با دارایی‌های نامشهود در حسابداری

در حسابداری، دو مفهوم دارایی‌های مشهود و دارایی‌های نامشهود وجود دارد. دارایی‎‌های مشهود، همان‌طور که از نامش پیداست، به آن دسته از دارایی‌هایی گفته می شود که قابل مشاهده و لمس است، به همین علت به آنها دارایی‌های مشهود می‌گویند؛ اما دارایی‌های نامشهود، به دارایی‌هایی می‌گویند که قابل مشاهده و لمس نیست مثل حق ثبت اختراع، حق انتشار کتاب و مواردی از این قبیل.

دارایی‌های نامشهود را درست مثل دارایی‌های مشهود و با ماهیت فیزیکی، می‌تواند به اشخاص و یا شرکت‌های دیگری فروخت. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که باید دارایی‌های نامشهود را با معیارهای خاصی هر ساله اندازه‌گیری کرد؛ زیرا هر سال به دلیل تغییر شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، ممکن است ارزش دارایی ها تحت تاثیر قرار بگیرد.

در برخی موارد افراد دارایی‌های نامشهود را همان سرفقلی می‌پندارند، که این کاملاً اشتباه است. این دو مفهوم تفاوت‌هایی دارند که آنها را از یکدیگر مجزا می‌کند. همانطور که در بالا ذکر شد، دارایی‌های نامشهود، دارایی هستند که ماهیت فیزیکی ندارند، به همین دلیل سرقفلی یک نوع دارایی نامشهود به شمار می‌آید.

براساس تعریف سرقفلی، ارزش مازاد دفتری محاسبه شده برای شرکت هدف به هنگام خرید پرداخت می‌شود، سرقفلی نام دارد؛ بر طبق این تعریف سرقفلی همزمان با خرید و فروش یک شرکت معنا دارد و به طور مستقل قابل فروش نیست. اما دارایی‌های نامشهود را میتوان شبه میزان ارزش تعیین شده و به صورت مستقل از کسب‌ و کار خرید و فروش کرد. عمر سرقفلی می‌تواند نامشخص باشد و ممکن است در تمام مدتی که شرکت پا برجا است، سرقفلی برای شرکت وجود داشته باشد اما دارایی‌های نامشهود دارای عمر مفیدی نیز می‌باشند؛ این هم یکی دیگر از تفاوت‌های سرقفلی به شمار می‌آید.

نتیجه گیری

در این مقاله به تعریف دقیق “سرقفلی”، ویژگی های آن و تفاوت آن با دارایی های نا مشهود پرداختیم. همانطور که تا الان مطالعه کردید، سرقفلی یکی از مباحث پیچیده در حوزه حسابداری مالیاتی است. از این رو، افزایش اطلاعات در این حوزه به شدت مهم و حیاتی است. در صورتی که دارای ملک سرقفلی هستید و برای تنظیم اظهارنامه عملکرد خود و یا سایر امور مالیاتی با چالش مواجه شده اید، میتوانید با دریافت مشاوره از موسسه حسابداری در تهران تمامی چالش های ذهنی خود را حل کنید. مشاوران متخصص ازتا آماده هدایت و همراهی شما عزیزان در مسیر موفقیت هستند.