ارزش دفتری در حسابداری
در دنیای حسابداری مفاهیم کلیدی متعددی وجود دارد که هر کدام از این مفاهیم میتوانند در ارزیابی وضعیت مالی کسب و کارهای مختلف نقش مهمی ایفا کنند. ارزش دفتری یکی از این مفاهیم محسوب میشود که یک شاخص مهم و ارزشمند برای سرمایهگذاران بوده و به منظور تصمیمگیریهای مالی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارزش دفتری در حسابداری یکی از مفاهیمی است که به مدیران کسب و کارها کمک میکند که بتوانند داراییهای خود را به صورت بهینه مدیریت نمایند. از این رو در این مطلب قصد داریم با ارزش دفتری و نحوه محاسبه آن آشنا شده و مزایا و معایب این مفهوم مهم در حسابداری را مورد بررسی قرار دهیم.
ارزش دفتری در حسابداری چیست؟
به منظور آشنایی دقیق با مفهوم ارزش دفتری در حسابداری باید در قدم اول این عبارت را به صورت دقیق بررسی کرد. در دفاتر حسابداری شرکتها و کسب و کارها ارقام و اعداد، داراییها و بدهیها ثبت میشوند که به این روش ارزش دفتری گفته میشود.
ارزش دفتری (Book Value) یکی از مهمترین مفاهیم در مباحث حسابداری و تحلیل مالی است که به زبان ساده بیانگر ارزش خالص داراییهای شرکت پس از کسر بدهیها است. به عبارت دیگر، اگر تمام داراییهای شرکت فروخته شود و بدهیها پرداخت گردد، آنچه باقی میماند همان ارزش دفتری شرکت خواهد بود.
ارزش دفتر در حسابداری معمولاً به عنوان ارزش ثبت شده داراییها در دفاتر مالی پس از کسر استهلاک، کاهش ارزش یا تعدیلات مالی شناخته میشود. این مفهوم کمک میکند تا وضعیت مالی واقعی و حقوق صاحبان سهام شرکت مشخص شود.
فرمول محاسبه ارزش دفتری چیست؟
ارزش دفتری در حسابداری بر اساس یک فرمول مشخص محاسبه میشود که در آن میزان داراییها از بدهیها و هزینهها کسر میشود. به طور کلی فرمول ارزش دفتری را برای موقعیتهای مختلف میتوان در سه بخش زیر خلاصه کرد:
- ارزش دفتری یک دارایی = بهای تمام شده دارایی – استهلاک انباشته
- ارزش دفتری یک شرکت = داراییها – بدهیها
- ارزش دفتری یک سهم = حقوق صاحبان سهام – سهام ممتاز تقسیم بر میانگین سهام موجود
در مورد ارزش دفتری باید به این نکته توجه کرد که در اگر سهام دفتری یک کسب و کار، کمتر از ارزش دفتری خریداری شود، نشان دهنده این است که این کسب و کار در آینده سوددهی خوبی دارد. در صوررتی که سهام شرکت با قیمت بالاتر از ارزش دفتری خریداری شود، در آینده شرکت با ضرر و زیان همراه خواهد بود.
مزایا و معایب ارزش دفتری چیست؟
همانطور که اشاره شد، ارزش دفتری در حسابداری با هدف سنجش وضعیت داراییها در یک کسب و کار به کار گرفته میشود. این معیار مانند هر معیار دیگر در حسابداری مانند صورت جریان وجوه نقد، ارزش اسمی و… مزایا و معایبی دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
مزایای ارزش دفتری:
یکی از مزایای ارزش دفتری در حسابداری این است که بدون اثرپذیری از نظرات شخصی محاسبه شده و به همین دلیل میتواند یک تصویر شفاف از وضعیت داراییها ارائه دهد. هزینه خرید دارایی و کاهش آن به دلیل استهلاک، اساس محاسبه این ارزش است. نحوه محاسبه دقیق هزینه استهلاک دارایی دارای پیچیدگیها و دشواریهای خاصی است؛ اما ارزش دفتری این فرصت را برای سرمایهگذاران فراهم میکند که با دیدگاه دقیق و اطمینان بالا برای سرمایهگذاری تصمیمگیری نمایند.
معایب ارزش دفتری:
در کنار مزایایی که عنوان شد، ارزش دفتری در حسابداری محدودیتهایی دارد؛ نادیده گرفته شدن داراییهای نامشهود مانند تخصص کارکنان و حقوق مالکیت یکی از مهمترین محدودیتهای آن است.
این موضوع باعث میشود که شرکتهای تولیدی با داراییهایی فیزیکی قابل توجه از ارزش دفتری بالایی برخوردار باشند و در مقابل شرکتهای خدماتی که سرمایه اصلی آنها تخصص و مهارت کارکنان است، ارزش دفتری کمتری داشته باشند.
یکی دیگر از معایبی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که ارزش دفتری ثبت شده در ترازنامه در اغلب موارد بهروز نبوده و عواملی مانند تورم و تغییرات بازار آن را تحت تأثیر قرار میدهند. از این رو به منظور استفاده از ارزش دفتری به عنوان یک معیار مطمئن جهت تصمیمگیری در سرمایهگذاری، باید ارزش داراییها به صورت منظم بهروزرسانی شود.
تفاوت های ارزش دفتری و بهای تمام شده چیست؟
همانطور که اشاره شد ارزش دارایی در حسابداری از کسر هزینهها از ارزش داراییها به دست میآید؛ در حالی که بهای تمام شده از طریق کسر درآمدها از ارزش کلیه مخارج صرف شده برای خرید یک دارایی محاسبه میشود. در واقع اصلیترین تفاوت ارزش دفتری و بهای تمام شده در نحوه محاسبه و اهداف آنها است.
ارزش دفتری مبلغی است که در صورت انحلال کسب و کار به هر دلیل به سهامداران پرداخت میشود؛ اما بهای تمام شده هزینهای است که با هدف تولید و نگهداری صرف خرید تجهیزات شده و فراتر از یک دوره مالی کاربرد دارد.
تفاوت ارزش دفتری و ارزش بازار چیست؟
دو مفهوم مهم که در تحلیلهای مالی کسب و کارها نقش مهمی ایفا میکنند، ارزش دفتری و ارزش بازار هستند که هر کدام از این مفاهیم از دیدگاههای متفاوت ارزش یک کسب و کار را نشان میدهند. تفاوتهای اصلی این دو مفهوم مهم در حسابداری در جدول زیر ذکر شده است.
| ارزش دفتری | ارزش بازار |
| -نشاندهنده خالص ارزش داراییها و بدهیهای یک شرکت در یک تاریخ مشخص است
-از تقسیم داراییهای خالص (داراییها منهای بدهیها) بر تعداد سهام در گردش به دست میآید -به عنوان معیاری برای تعیین قیمت منصفانه سهام استفاده میشود -کمتر تحت تأثیر نوسانات بازار قرار میگیرد و ثبات بیشتری دارد |
بیانگر ارزش کل سهام شرکت در بازار سرمایه در یک زمان مشخص است
از ضرب تعداد سهام در قیمت فعلی بازار سهام محاسبه میشود بازتاب دهنده دیدگاه سرمایهگذاران درباره پتانسیل رشد و جذابیت شرکت برای سرمایهگذاری است به شدت تحت تأثیر نوسانات بازار، سودآوری شرکت و قیمت سهام قرار دارد |
نکات مهم درباره ارزش دفتری در حسابداری
درباره ارزش دفتری در حسابداری به عنوان یک مفهوم مهم و کاربردی نکاتی وجود دارد که باید به آن توجه کنیم”
- ارزش دفتری عدد دقیقی نیست، بلکه یک برآورد حسابداری است. به همین دلیل، ممکن است با ارزش واقعی اقتصادی تفاوت داشته باشد.
- کاهش ارزش دفتری میتواند نشانهای از افت عملکرد مالی شرکت باشد.
- در صنایع سرمایهبر (مانند نفت، فولاد یا خودروسازی) ارزش دفتری اهمیت بسیار زیادی دارد چون حجم داراییهای ثابت در این صنایع بالا است.
- در صنایع خدماتی یا فناوری، ارزش دفتری گاهی پایینتر از ارزش واقعی شرکت است زیرا داراییهای نامشهود مانند تخصص کارکنان در آن لحاظ نمیشود.
- تحلیلگران از نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) برای ارزیابی جذابیت سرمایهگذاری در سهام استفاده میکنند.
نتیجه گیری
ارزش دفتری در حسابداری یکی از مفاهیم اصلی و مهم در تحلیل مالی به حساب میآید که ارزش یک دارایی یا شرکت را به صورت نظری نشان میدهد. این ارزش برای داراییها یا کسب و کارها بر اساس اطلاعاتی که در ترازنامه درج شده محاسبه میشود که حاصل کسر استهلاک انباشته از بهای تمام شده داراییها است.
به همین دلیل این مفهوم از اهمیت زیادی برخوردار بوده و شرکتها و کسب و کارها باید از نحوه محاسبه آن آگاهی داشته باشند. عدم آگاهی از این مضووع میتواند صورت های مالی شرکت ها را به شدت دچار مشکل کند. در دوره آموزش حسابداری پیشرفته موسسه حسابداری اَزتا به صورت تخصصی به آموزش این مفاهیم پرداخته میشود. برای اطلاعات از نحوه برگزاری دوره ها با شماره 90004656 تماس بگیرید.
سوالات متداول
1- چه تفاوتی میان ارزش دفتری و ارزش بازار وجود دارد؟
ارزش دفتری ارزش داراییها و بدهیهای یک شرکت در یک تاریخ مشخص را نشان میدهد در حالی که ارزش بازار ارزش کل سهام شرکت در بازار سرمایه در یک زمان مشخص را نشان میدهد.
2- آیا کاهش ارزش دفتری داراییها بر سود شرکت تأثیر دارد؟
بله؛ زمانی که ارزش دفتری داراییها به دلیل استهلاک یا کاهش ارزش (Impairment) کم میشود، این تغییر در صورتهای مالی به صورت هزینه شناسایی شده و موجب کاهش سود خالص شرکت خواهد شد.
3- آیا ارزش دفتری میتواند معیار مناسبی برای تصمیمگیری سرمایهگذاری باشد؟
تا حدی بله. ارزش دفتری شاخص مفیدی برای تحلیل بنیادی است، اما به تنهایی معیار کافی برای سرمایهگذاری محسوب نمیشود.
بدون دیدگاه