دارایی ثابت مشهود به عنوان یکی از ارکان اصلی صورتهای مالی در هر شرکتی به شمار میروند. این داراییها شامل اقلامی است که قابلیت دیدن و لمس کردن دارند و در عملیات روزانه شرکتها به کار میروند. شناخت دقیق این داراییها و نحوه حسابداری آنها، برای بهبود تصمیمگیری مالی و ارزیابی عملکرد سازمانها اهمیت ویژهای دارد. در این مقاله با لیست دارایی ثابت مشهود بیشتر آشنا میشویم. با ازتا همراه باشید.
دارایی نامشهود چیست؟
داراییهای نامشهود به مجموعهای از داراییها اطلاق میشود که نمیتوان آنها را بهطور فیزیکی مشاهده یا لمس کرد. ویژگی اصلی این نوع داراییها عدم وجود ماهیت مادی است. به عنوان مثال، علامت تجاری، ارزش برند، حق امتیاز، حق تالیف و سرقفلی جزء این دسته قرار میگیرند. همچنین، داراییهای مربوط به ارزهای دیجیتال نیز در صورتی که در معاملات تجاری بهکار گرفته شوند، باید به عنوان دارایی نامشهود در نظر گرفته شوند.
در طبقه بندی داراییهای نامشهود، با وجود غیرمادی بودن، نیاز به استهلاک آنها ضروری است و باید فضایی در ترازنامه برایشان اختصاص یابد. مالکیت این داراییها ممکن است محدودیتهای مادی و معنوی داشته باشد. همچنین، موفقیت یا شکست کسب و کار تأثیر زیادی بر ارزیابی آنها دارد. هزینههای ایجاد، نگهداری، تمدید و ثبت این داراییها باید بهطور واقعی محاسبه شوند و نمیتوان مبلغ ثابتی برای آنها تعیین کرد.
تفاوت دارایی مشهود و نامشهود در چیست؟
یکی از اصلیترین تفاوتها میان داراییهای مشهود و نامشهود این است که داراییهای مشهود را میتوان دید و لمس کرد، در حالی که داراییهای نامشهود بیشتر جنبههای غیرملموس دارند. به این معنا که داراییهای مشهود مانند زمین، ساختمان و تجهیزات قابلدیدن و لمس هستند، در حالی که داراییهای نامشهود همچون حق امتیاز و اختراعات، فاقد وجود فیزیکی هستند و بیشتر جنبههای غیرمادی دارند.
همچنین، داراییهای مشهود معمولاً بهعنوان داراییهای ثابت یا غیرجاری در ترازنامه ثبت میشوند، در حالی که داراییهای نامشهود بهعنوان اموال و داراییهای غیرمادی با منافع آتی برای واحد تجاری طبقهبندی میشوند.
انواع دارایی مشهود
دارایی ثابت مشهود را میتوان به سه دسته اصلی تقسیم کرد.
- داراییهای مشهود استهلاکپذیر
این دسته شامل داراییهایی ساختمانها و ماشینآلات است که عمر مفید و اقتصادی محدودی دارند. سرمایهگذاری در این نوع داراییها از طریق استهلاک به محصولات یا خدمات تولید شده منتقل میشود.
- داراییهای مشهود استهلاکناپذیر
در این گروه داراییهایی مانند زمین قرار دارند که دارای عمر مفید نامحدود هستند و به مرور زمان مستهلک نمیشوند و از بین نمیروند.
- داراییهای مشهود نقصانپذیر
این دسته شامل منابع طبیعی مانند جنگلها و معادن است که در اثر استخراج و بهرهبرداری تحلیل میروند و به مواد یا کالاهای دیگر تبدیل میشوند. این نوع داراییها معمولاً در ترازنامه در گروهی جداگانه تحت عنوان منابع طبیعی طبقهبندی میشوند.
داراییهای مشهود با طول عمر کم
داراییهای مشهود با طول عمر کم شامل اقلامی هستند که به دلیل استفاده مداوم و شرایط محیطی، به سرعت دچار فرسودگی و استهلاک میشوند. این داراییها معمولاً نیاز به تعمیر و نگهداری مکرر دارند و در نهایت ممکن است به طور کامل از کار افتاده و نیاز به تعویض داشته باشند. مثالهایی از این نوع داراییها شامل ماشینآلات، تجهیزات صنعتی، ابزارآلات و برخی تولیدات هستند. این اقلام به مرور زمان ارزش خود را از دست میدهند و ممکن است به هزینههای اضافی برای تعمیرات و نگهداری منجر شوند.
داراییهای مشهود با طول عمر زیاد
در مقابل، داراییهای مشهود با طول عمر زیاد، اقلامی هستند که به دلیل ساختار و ویژگیهای خاصشان میتوانند برای مدت زمان طولانیتری به کار روند و ارزش خود را حفظ کنند. زمین به عنوان یک دارایی با طول عمر زياد شناخته میشود و معمولاً با گذر زمان افزایش ارزش را تجربه میکند.
محاسبه بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود
قیمت خرید دارایی به همراه عوارض گمرکی و مالیاتهای غیرقابلاسترداد، پس از کسر تخفیفات تجاری محاسبه میشود. علاوه بر این، تمامی هزینههایی که برای آمادهسازی دارایی به منظور استفاده پرداخت میشود نیز در نظر گرفته میشود. برآورد اولیه هزینههای مرتبط با نصب و حذف دارایی و بازسازی محل آن، به عنوان تعهدی که به عهده گرفته میشود، مهم است.
به عنوان مثال، اگر تعهدی برای بازسازی زمین معدن پس از اتمام فعالیتها وجود داشته باشد، این هزینهها نیز باید محاسبه شوند. این برآورد هزینهها توسط حسابدار شرکت یا خدمات حسابرسی به صورت برون سپاری انجام میشود.
آشنایی با استاندارد حسابداری دارایی های ثابت مشهود
استاندارد حسابداری شماره 11 به لیست دارایی ثابت مشهود اختصاص دارد و این داراییها را به عنوان عناصری با عمر طولانی و مفید تعریف میکند که به طور مداوم در عملیات روزانه شرکتها و سازمانها به کار میروند. این داراییها که شامل تجهیزات، ساختمانها و ماشینآلات هستند به هیچ عنوان به منظور سرمایهگذاری یا فروش مجدد خریداری نمیشوند. هدف اصلی از خرید آنها تولید، ارائه کالا و خدمات، اجاره به دیگران یا استفاده برای مقاصد اداری است.
لیست دارایی ثابت مشهود نمایانگر اعتبار و حسن شهرت یک شرکت محسوب میشوند و وجود آنها به معنای قدرت و کارایی بیشتر شرکت است. بهعبارتی، داشتن این داراییها نشاندهنده توانایی مالی و پایداری در بازار است. مطابق این استاندارد، دارایی ثابت مشهود عمر مفید نسبتا طولانی دارد و میتواند به مدت چندین سال بهطور مؤثر در عملیات تجاری مورد استفاده قرار گیرد.
هدف و کاربرد استاندارد حسابداری دارایی های ثابت مشهود
هدف اصلی این استاندارد، تعیین روشهای حسابداری برای دارایی ثابت مشهود است تا استفادهکنندگان صورتهای مالی بتوانند اطلاعات مرتبط با سرمایهگذاری واحد تجاری در این دارایی و تغییرات آن را شناسایی کنند. موضوعات کلیدی در حسابداری این نوع داراییها شامل شناسایی دارایی، محاسبه مبلغ دفتری آن و شناسایی هزینههای استهلاک و زیان ناشی از کاهش ارزش دارایی است. این استاندارد باید برای تمامی داراییهای ثابت مشهود به کار گرفته شود، اما برخی استثنائات وجود دارد که در ادامه به آنها پرداخته میشود.
- داراییهای زیستی مرتبط با فعالیتهای کشاورزی، که تحت استاندارد حسابداری شماره ۲۶ قرار دارند.
- حق امتیاز معادن و ذخایر مواد معدنی مانند نفت و گاز طبیعی، که به عنوان منابع غیرقابل احیا شناخته میشوند.
- دارایی ثابت مشهودی که مطابق با استاندارد حسابداری شماره ۳۱ به عنوان دارایی غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده، بهطور مستقل یا به عنوان بخشی از یک مجموعه، طبقهبندی شدهاند.
ثبت سند حسابداری داراییهای ثابت مشهود
در شرکتها، ثبت اسناد حسابداری برای داراییهای ثابت میتواند با ارزشافزوده یا بدون آن انجام شود. همچنین، برخی از افراد این داراییها را بهصورت نقدی یا اقساط خریداری و ثبت میکنند. در اینجا به بررسی چند نمونه از ثبت اسناد مربوط به خرید دارایی ثابت مشهود میپردازیم.
خرید دارایی ثابت مشهود | بدهکار | بستانکار |
نقدی دارایی ثابت | زمین | موجودی نقد/بانک |
دارایی ثابت با ثبت ارزشافزوده | اثاثیه/ سایر حسابهای دریافتنی | سایر حسابهای پرداختنی |
نسیه دارایی ثابت | ساختمان | سایر حسابهای پرداختنی |
این ثبتها به ما کمک میکنند تا وضعیت مالی و لیست دارایی ثابت مشهود شرکت را بهخوبی مدیریت و شفافسازی کنیم. توجه داشته باشید، مالیات بر ارزش افزوده پرداختی به هنگام خرید دارایی مشهود به عنوان یک هزینه در نظر گرفته میشود و در محاسبه بهای تمام شده داراییها لحاظ میشود. عدم ثبت صحیح این مالیات میتواند باعث جریمه مالیات بر ارزش افزوده میشود. در این زمینه بهتر است از مشاوره مالیاتی کمک بگیرید تا از پیامدهای گفته شده جلوگیری شود.
داراییهای ثابت مشهود در ترازنامه
در صورتهای مالی، داراییها به دو دسته جاری و غیرجاری تقسیم میشوند که در سمت راست گزارش نمایش داده میشوند. داراییهای ثابت و جاری به عنوان حسابهای دائمی شناخته میشوند و طبیعت این حسابها در حسابداری بدهکار است. به همین دلیل، داراییها در ستون راست ترازنامه قرار دارند و در مقابل آنها بدهیها و سرمایه شرکت به نمایش درمیآید.
داراییهای ثابت مشهود نقش حیاتی در عملکرد و رشد شرکتها دارند. این داراییها میتوانند به افزایش ظرفیت تولید، بهبود کیفیت خدمات و ایجاد مزیت رقابتی کمک کنند. همچنین، سرمایهگذاری در این داراییها معمولاً بهعنوان یک نشانه از تعهد شرکت به توسعه و رشد پایدار تلقی میشود. در نتیجه، درک و مدیریت صحیح داراییهای ثابت مشهود از جمله الزامات اساسی برای هر شرکتی است که به دنبال موفقیت و پایداری در بازار است. داراییهای ثابت مشهود در ترازنامه شامل دو دارایی جاری و غیرجاری میشوند.
- دارایی جاری: شامل موجودی نقد، سرمایهگذاریهای کوتاهمدت، حسابها و اسناد دریافتی تجاری و پیشپرداختها است.
- دارایی غیرجاری: شامل داراییهای ثابت مشهود، داراییهای نامشهود، سرمایهگذاریهای بلندمدت، پیشپرداختها و سایر داراییها میباشد
سخن پایانی
مدیریت صحیح داراییهای ثابت مشهود و ثبت دقیق اسناد حسابداری آنها، به شرکتها کمک میکند تا وضعیت مالی خود را بهخوبی شفافسازی کنند. همچنین در چنین شرایطی استفاده از صورتحساب الکترونیکی میتواند به تسهیل این فرآیند کمک کرده و دقت و سرعت ثبت اطلاعات را افزایش دهد. این موارد در نهایت منجر به بهبود کارایی مالی شرکت میشوند.
بدون دیدگاه