خزانهدار یا حسابدار خزانه، فردی است که مسئولیت نظارت و مدیریت تمامی امور حسابداری یک سازمان را بر عهده دارد. این امور شامل مدیریت بدهیها، دریافتیها، مالیات، امور بانکی، و سرمایهگذاریها میشود. وظایف خزانهدار بسیار گسترده و حیاتی است، زیرا وی مسئول مدیریت و نظارت بر سرمایه و نقدینگی سازمان است و باید بهگونهای عمل کند که به افزایش و بهبود وضعیت مالی شرکت کمک کند. در این مقاله، به تفصیل وظایف، مهارتها، عملیات و منابع مالی مرتبط با خزانهداری و حسابدار خزانه پرداخته میشود و اصطلاحات مهم این حوزه نیز مورد بررسی قرار میگیرند.
این اطلاعات میتواند درک بهتری از نقش و اهمیت خزانهدار در سازمانها فراهم آورد و نشان دهد که چرا داشتن دانش و مهارتهای تخصصی برای افراد در این موقعیت شغلی ضروری است. همانطور که میدانید مالیات موضوعی جدا نشدنی از کسب و کارها و تجارت است. صاحبان مشاغل برای اینکه بتوانند مالیات را به شیوه درستی پرداخت کنند نیاز دارند تا امور مالی و حسابداری خود را ثبت و در قالب اظهارنامه ارائه کنند.
از آنجایی که این موضوع به دانش و تخصص کافی نیاز دارد پس باید کار را به فرد متخصص سپرد. خزانه دار، شخصی است که تمامی امورات مرتبط با این موضوع را نیز بر عهده دارد. در ادامه بیشتر راجع به وظایف و مسئولیتهای این نقش کلیدی در سازمانها، ادارات و کسب و کارها صحبت خواهیم کرد.
خزانه دار کیست؟
Treasuere، خزانه دار یا حسابدار خزانه به شخصی گفته میشود که نظارت و مدیریت تمامی امور مربوط به حسابداری را بر عهده دارد. این امور مواردی همچون بدهیها، دریافتیها، میزان مالیات پرداختی، امور مربوط به بانکداری، سرمایه سازمان و… را دربر میگیرد.
با توجه به توضیحات میتوان گفت که خزانه دار وظایف بسیار مهمی به عهده دارد. در یک جمع بندی کلی باید بگوئیم که همه سرمایه یک مجموعه یا سازمان زیر نظر کارشناس خزانه داری است پس باید به قدری دانش و اطلاعات داشته باشد که به افزایش آن در جهت مثبت کمک کند.
وظایف خزانه دار چیست؟
حسابدار خزانه بودن در ظاهر یک شغل ساده است اما در پس این عنوان شغلی وظایف متعددی نهفته است. از سری وظایفی که میتوان برای خزانه دار شرح داد عبارتند از:
- پرداخت حقوق و مزایا کارمندان
- گزارشهای مدیریتی را ارائه میدهد.
- تکالیف مالیاتی را ثبت میکند.
- بر تمامی ریسکهای مالی نظارت کرده و پیشامدهای احتمالی را در نظر میگیرد.
- به بررسی حسابهای بانکی متصل به سازمان میپردازد.
- روی وجوه نقدی سازمان سرمایه گذاری مازاد انجام میدهد.
- تهیه گزارشات صورت های مالی مانند گزارشات صندوق، چک های دریافتی، پرداختی و برگشتی
- تهیه صورت های بانکی به صورت ماهیانه
- تنخواه گردان شرکت را مدیریت میکند.
وظایف حسابدار خزانه به صورت تخصصی
حسابدار خزانه به دلیل وظایف و مسئولیتهایی که به صورت تخصصی بر عهده دارد از جایگاه و اهمیت زیادی در یک سازمان برخوردار است. به همین دلیل باید فردی به عنوان حسابدار خزانه انتخاب شود که بتواند این وظایف را به بهترین شکل انجام دهد. از مهمترین وظایف تخصصی حسابدار خزانه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام ثبتهای حسابداری خزانه شامل ثبت اسناد دریافتنی و پرداختی در سیستم خزانهداری
- ثبت چکهای دریافتی از طریق حسابها در سیستم خزانهداری
- صادر کردن چکهای پرداختی طبق دستور پرداخت
- دریافت کردن چکها، سفتهها و ضمانتنامههای طرفین حسابها و ثبت آنها در سیستم
- یادآوری به موقع تسویه چکهای صادر به منظور تأمین منابع مالی مورد نیاز
- تنظیم کردن برنامهریزی و زمانبندی خااص به منظور پرداخت چکها صادره برای طرف حسابها
- پرداخت کردن حقوق کارکنان در یک سازمان بر مبنای آئیننامههای داخلی مدیریت داراییهای اجرایی
وظایف حسابدار خزانه برای نگهداری اسناد و املاک
بر اساس اصول اولیه حسابداری، وظایف یک فرد به عنوان حسابدار خزانه در یک سازمان، به انجام امور تخصصی محدود نشده و این افراد وظایف دیگری نیز بر عهده دارند. یکی از اصلیترین وظایف حسابدار خزانه، نگهداری اسناد و املاک است که بر این اساس باید وظایف زیر را در یک سازمان انجام دهد:
- طبقهبندی و نگهداری از اسناد مربوط به ضمانتنامهها
- طبقهبندی و نگهداری کردن از چکهای دریافتی از مشتریان
- نگهداری دقیق از کلیه اسناد مالی مربوط به خزانهداری
- تهیه بکاپ یا نسخه پشتیبان از نرمافزارهای حسابداری به صورت دورهای و منظم
- استفاده از دفتر چک و دفتر صندوق علاوه بر استفاده از نرمافزار حسابداری
وظایف حسابدار خزانه برای ارائه گزارش
در مورد وظایف حسابدار در یک سازمان که به عنوان حسابدار خزانه فعالیت میکند باید گفت که این فرد وظایف خود را مطابق با آئیننامههای ابلاغ شده انجام میدهد. در واقع حسابدار خزانه در یک سازمان یا کسب و کار وظیفه دارد که گزارشهای مرتبط با امور مالی مانند چکهای دریافتی و پرداختی، چکهای معوقه، چکهای برگشتی، حسابهای بانکی، ضمانتنامهها و مغایربتهای بانکی را بر اساس دستورات و آئیننامههای ابلاغی تهیه و تدوین کرده و به مدیران بالادستی ارائه نماید.
وظایف حسابدار خزانه برای کنترلهای مالی
کنترلهای مالی در یک سازمان یا کسب و کار از اهمیت زیادی برخوردار هستند؛ یکی از موارد مهم در ثبت های حسابداری خزانه مربوط به کنترلهای مالی است که بر عهده حسابدار خزانه بوده و به شرح زیر است:
- کنترل و بررسی چکهای پرداختی به طرفهای حساب
- کنترل منظم و مستمر حسابهای بانکی سازمان فارغ از ماهیت حسابها
- بررسی مغایرتهای موجود بین خزانه و بانکها و رفع آن
- بررسی دقیق و همه جانبه چکهای دریافتی از مشتریان
- کنترل و نظارت بر حساب تنخواه گردان
وظایف حسابدار خزانه از نظر اخلاق حرفهای
فردی که به عنوان حسابدار خزانه در یک سازمان یا کسب و کار فعالیت میکند و وظایف مربوط به ثبتهای حسابداری خزانه را انجام میدهند، از نظر اخلاقی و حرفهای وظایف و تعهداتی نسبت به سازمان دارد که به این وظایف به شرح زیر است:
- خودداری از افشا و بازگویی اطلاعات موجود در سیستم خزانهداری سازمان برای افراد غیر مرتبط
- جلوگیری از ورود افراد غیر مرتبط به واحد خزانهداری سازمان
- اطلاع هر گونه حرکت مشکوک از سوی کارکنان خزانه به مدیریت سازمان و آگاه کردن آنها
- انجام پرداختها در نوبت تعیین شده و خودداری از جابجایی آنها
- بررسی و اطمینان از صحت ضمانتنامههای دریافتی
- ارجح بودن منافع سازمان بر منافع شخصی و سایر افراد
مهارتهای ویژه حسابدار خزانه چیست؟
زمانی که در یک سازمان یا شرکت به شخصی یک عنوان شغلی نسبت داده میشود انتظار میرود که مهارتهایی مرتبط با شغل خود را داشته باشد. در واقع اگر غیر از این موضوع باشد، عنوان مد نظر از شخص سلب میشود. این موضوع برای حسابداری خزانه نیز صدق میکند. مهارتهایی که کارشناس خزانه باید داشته باشد بدین شرح است.
- از دانش کافی در خصوص مسائل حسابداری و مالی برخودار باشد.
- باید بتواند تحلیلهای قوی حسابداری را انجام داده و ارائه کند.
- از دیگر مهارتهایی که امروزه برخورداری از آن یک امر ضروری محسوب میشود، آشنایی با نرم افزارهای حسابدار است.
- در صورت بروز مسئله از توانایی تحلیل و ارائه راهکار برخوردار باشد.
- در انجام کارها برنامه ریزی، نظم و دقت کافی داشته باشد.
- از توانایی برقراری ارتباطات قوی و موثر برخوردار باشد.
- امانت داری در نگهداری و عدم افشای اطلاعات مالی شرکت
عملیات خزانه چیست؟
به تمامی امورات نقدی مربوط به حسابداری خزانه که شامل مواردی همچون واریز، برداشت، انتقال و در کل مدیریت این موارد عملیات نقدی خزانه گفته میشود. لازم به ذکر است که این عملیات تنها مرتبط با حسابهای خود شرکت و حسابهای مشتریان طرف قرارداد با شرکت میباشد.
توجه داشته باشید که عملیات خزانه به دو دسته نقدی و غیرنقدی تقسیم میشود.
عملیات نقدی:
به فعالیت هایی که شامل واریز، برداشت، تنخواه گردانی ساماندهی کلیه حساب های نقدی یک مجموعه باشد. عملیات نقدی در تاریخ مشخصی انجام میشود و طی این عملیات یک طرف معامله بدهکار و طرف دیگر بستانکار میشود. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره عملیات نقدی میتوانید مقاله صورت جریان وجوه نقد را مطالعه کنید.
عملیات غیر نقدی:
در عملیات غیر نقدیف تعاملات در لحظه انجام نمیشوند و مدت دار هستند. مثل صدور چک یا سفته که در تاریخ معینی تبدیل به وجه نقد میشوند.
منابع مالی خزانه چیست؟
تمامی وجوهی که در دسترس خزانه برای مخارج دولت قرار داده میشود منابع مالی خزانه گفته میشود. این منابع به طور کلی شامل 3 دسته هستند که به شرح زیر است.
وجوه دولتی
وجوه دولتی شامل دو دسته وجوه اختصاصی و عمومی است.
وجوه امانی
کلمه امانی از کلمه امانت گرفته شده است. تمامی درآمدهای شرکتهای دولتی، غیر دولتی، سپردهها و… جزو وجوه امانی محسوب میشوند.
وامها و بدهیهای عمومی
وامهایی که افراد دریافت میکنند به دو دسته وامهای کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم میشود. این وامها و بدهیها جزو منابع مالی خزانه به حساب میآیند.
اصطلاحات مربوط به خزانه داری چیست؟
در هر فعالیت و حرفه یکسری اصطلاحات خاص وجود دارد که با استفاده از آنها ادبیات افراد بمشغول در آن حوزه بیشتر به یکدیگر نزدیک میشوند. از سری اصطلاحاتی که در بحث حسابداری خزانه وجود دارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
واگذار به غیر
منظور از واگذار به غیر در واقع واگذاری اسناد دریافتی است که به شخص دیگری داده میشود.
واگذار به بانک
زمانی که یک برگ چک به بانک واگذار میشود تا مبلغ آن به حساب مد نظر واریز شود در اصطلاح به این عمل واگذار به بانک گفته میشود.
اسناد خزانه اسلامی
این نوع از اسناد را به عنوان نوعی از اوراق بهادار میدانند که دولت آنها را منتشر کرده و به فروش میرساند. اسناد خزانه اسلامی با هدف تامین بدهیهای دولت واگذار میشود که عموماً طلبکاران غیردولتی صاحبین آنها خواهند شد.
اسناد خزانه
به تمامی اسنادی که در خزانه وجود دارند و با استفاده از آنها میتوان سیاستهای پولی اعمال کرد، اسناد خزانه میگویند. در واقع این نوع اسناد مانند نوعی ابزار در بازار پول عمل میکنند.
واخواست
پس از اینکه سندی به بانک یا مرجعی غیر از بانک واگذار میشود در صورتی که صاحب سند به هر دلیلی آن را پس بگیرد در اصطلاح آن را درخواست کرده است.
برگشت
گاهی اسنادی مثل چک به دلایل مختلف در تاریخ معین، وصول نمیشوند، در چنین شرایطی به اصطلاح سند برگشت داده میشود. عواملی مثل نبود بودجه کافی، نداشتن امضا و خط خوردگی سند میتواند باعث برگشت شود.
استرداد
به زمانی که سند به شخص صادر کننده یا پرداخت کننده برگشت داده شود استرداد میگویند.
اوراق بهادار
اوراق های بهادار یک نوع ابزار مالی است که انواع مختلفی داردو دارای ارزش مالی است که میتوان برای داد و ستد از آن ها استفاده کرد و سود برد.
حقوق حسابدار خزانه
همانطور که گفته شد حسابداری خزانه یکی از مشاغل مهمی است که به دانش و دقت بالایی نیاز دارد. برای اطلاع از حقوق حسابدار خزانه باید به جدول حقوق حسابدار در سال 1403 رجوع کرد.
در این میان یکسری مسائل مثل نوع شرکت، میزان فعالیتها، نوع قرارداد حسابداری، توافق طرفین، ساعت کاری و… همگی میتواند تاثیر مستقیم داشته باشد. برای اطلاع از میزان حقوق بهتر است به شرکت مد نظر مراجعه کرده و راجع به وظایف و حقوقی که در مقابل باید دریافت کرد، صحبت کنید.
نمونه فرم حسابداری خزانه
ثبت حسابداری خزانه داری
ثبت حسابداری خزانه دارینحوه ثیت اسناد حسابداری برای اسناد دریافتنی و پرداختنی با یکدیگر متفاوت است.
ثبت اسناد پرداختنی
اسناد پرداختنی جزو مهمترین اسناد خزانه داری هستند. چک هایی که ازر حساب بانکی شرکت در وجه شرکت ها یا افراد دیگر صادر میشود، حساب های پرداختنی است که نحوه ثبت آن ها به شیوه زیر میباشد
ثبت سند حسابداری صدور چک
| نام حساب | بدهکار | بستانکار |
| بستانکاران جاری | * | |
| اسناد پرداختنی/بانک | * |
ثبت حسابداری صدور چک در وجه صندوق
| نام حساب | بدهکار | بستانکار |
| دارایی های جاری-موجودی نقد و بانک | * | |
| اسناد پرداختنی/بانک | * |
اسناد دریافتنی:
نحوه ثبت اسناد دریافتنی ئقیقا بر عکس ثبت اسناد پرداختنی است؛ یعنی ماهیت حساب پرداخت کننده بستانکار و ماهیت حساب دریافت کننده بدهکار میشود. در این نوع ثبت چک ها به حساب اشخاص، بانک یا شرکت ها هستند.
ثبت سند دریافت چک
| نام حساب | بدهکار | بستانکار |
| اسناد دریافتنی | * | |
| حساب پرداخت کننده | * |
سند واگذاری چک:
در صورتی که چک دریافت شده را بابت بدهی به شخص دیگری واگذار شود ثبت سند به شیوه زیر انجام میشود:
| نام حساب | بدهکار | بستانکار |
| حساب ها و اسناد پرداختنی جاری | * | |
| اسناد دریافتنی نزد صندوق | * |
ثبت سند خواباندن چک در وجه بانک:
در این نوع سند که اصطلاحا چک در جریان وصول بانک نیز نامیده شود،
| نام حساب | بدهکار | بستانکار |
| اسناد در جریان وصول | * | |
| حساب بانکی دریافت کننده چک | * |
نرم افزار خزانه داری چیست؟
در مورد نرمافزار خزانهداری باید گفت سیستمی است که در آن اطلاعات مشخص و دقیق از دریافتها و پرداختهای یک سازمان، کسب و کار یا به طور کلی یک واحد تجاری ثبت میشود. از مهمترین ویژگیهای بهترین نرمافزارهای حسابداری خزانه میتوان به امکان مدیریت داراییهای نقدی و اسناد و مدارک سازمان یا کسب و کار به صورت دقیق و بهینه اشاره کرد.
نتیجه گیری
شرکتها و سازمانها برای رسیدگی به امور مالیاتی خود به یک حسابدار خزانه نیاز دارند. حسابداری خزانه به شغلی گفته میشود که بسیار شبیه به حسابدار است اما به نسبت وظایف و مسئولیتهای بیشتری دارد. از سری وظایف آن میتوان به بررسی پرداختیها، ارائه گزارشهای نقدی، نظارت بر ریسکهای حسابداری و مالی و… اشاره کرد. خزانه دار باید علاوه بر ویژگیهای مهارتی که دارد از ویژگیهای اخلاقی خاصی نیز برخوردار باشد.
ویژگیهای مهارتی که یک خزانه دار باید از آنها بهره مند باشد اعم از آگاهی کامل از نرم افزارهای حسابداری، مهارت کافی برای برقراری ارتباطات موثر، مهارت برای حل مسئله و راهکارهای مرتبط با آن و… است. حقوق و مزایایی که برای حسابدار در نظر گرفته میشود در هر شرکت میتواند متفاوت باشد. در واقع میزان آن با توجه به کارکرد، مهارت، میزان ساعت کاری، سختی کار و… در نظر گرفته و محاسبه میشود.
سوالات متداول
همیشه پس از اتمام بررسی مطالب یک مقاله برای کاربران یکسری سوال پیش میآید از متدوالترین سوالاتی که در این باره برای آنها به وجود آمده است میتوان موارد زیر را شرح داد.
بالاترین مقام خزانه داری کیست؟
شغل خزانه داری مثل هر شغل دیگر از رده بندیهای مختلفی برخوردار است. در بررسی راجع به آن مشخص شد که بالاترین مقام آن ذیحساب نام دارد. ذیحساب در لغت به معنای شخصی است که صاحب حساب است.
شخصی که به این مرتبه میرسد مسئولیتهایی به همراه دارد که مهمترین آنها نظارت و تامین هماهنگیهای لازم برای به اجرا درآمدن مقررات مالی و حسابداری است. ذیحساب در سازمانها و ارگانهایی مثل وزارتخانهها، موسسات و شرکتهای دولتی فعالیت دارد.
گزارش حسابدار خزانه چه فاکتورهایی دارد؟
از آن جایی که حسابداری خزانه یک امر مهم و حساس است پس حتی فاکتورهایی که ارائه میکند نیز نیاز به بررسی دقیق و جزئی دارد. از سری فاکتورهایی که توسط حسابدار خزانه گزارش میشود میتوان به مواردی همچون گزارشات مربوط به صندوق، چکهایی که دریافت یا پرداخت شده اند، چکهایی که به عنوان معوقه شناخته میشوند، حساب بانک های متصل به سازمان یا شرکت، ضمانت نامهها و تمامی گزارشاتی که مطابق با قانون حسابداری است اشاره کرد.
حسابدار بایستی تمامی این اسناد و مدارک را به صورت صحیح دسته بندی کرده و از آنها تا زمانی که نیاز است نگهداری کند. برای نگهداری آنها راههای مختلفی در پیش میگیرد که شامل استفاده از سیستم و نرم افزارهای مرتبط، دفتر چک و دفتر صندوق میباشد. در صورت نیاز به حسابدار خزانه میتوانید با شماره 90004656 تماس حاصل فرمایید تا کارشناسان ما در شرکت حسابداری ازتا پاسخگوی شما عزیزان باشند.
بدون دیدگاه