تعلیق قرارداد کار به عنوان یک فرآیند قانونی، موقتی بودن اجرای تعهدات یکی از طرفین را نشان می‌دهد. این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشکلات شخصی کارگر، حوادث غیرمترقبه یا وضعیت کارگاه به وجود آید. در این مقاله به بررسی شرایط و ارکان تعلیق قرارداد کار پرداخته می‌شود. با شرکت حسابداری ازتا همراه باشید.
تعلیق قرارداد کار چیست؟
تعلیق قرارداد کار به معنای توقف موقت اجرای تعهدات یکی از طرفین قرارداد (کارگر یا کارفرما) است که بر اساس ماده ۱۴ قانون کار تعریف می‌شود. در این وضعیت قرارداد به طور صحیح منعقد شده و تعهدات طرفین به صورت مجزا وجود دارد، اما به علت بروز مشکلاتی مانند عملکرد نامناسب یکی از طرفین، شرایط اضطراری، یا مسائل قانونی، اجرای قرارداد به حالت تعلیق درمی‌آید.
این تعلیق ممکن است به دلیل وضعیت کارگر، مانند بیماری یا مرخصی یا وضعیت کارگاه مانند بروز حوادث طبیعی یا بحران‌های اقتصادی صورت گیرد.
در مدت زمان تعلیق، هیچ یک از طرفین حق اجرای قرارداد را ندارند و تا زمانی که علت تعلیق برطرف نشود، قرارداد به حالت موقت لغو می‌شود. پس از رفع مشکل، قرارداد به حالت اولیه خود برمی‌گردد و سوابق خدمت کارگر برای بازنشستگی و افزایش مزد حفظ می‌شود. به علاوه، در این مدت کارگر نمی‌تواند فیش حقوقی دریافت کند. این فرآیند باید با توافق طرفین و بر اساس شرایط قانونی انجام شود. اگر تعلیق به دلیل عدم توافق طرفین صورت گیرد، ممکن است برای حل اختلافات به صورت موقت انجام شود.
مدت زمان تعلیق قراردادکار
در مورد مدت زمان تعلیق قرارداد کار باید گفت که این زمان به علت تعلیق بستگی داشته و به همین دلیل در موارد مختلف متفاوت است. بر اساس ماده 19 قانون کار مدت زمان تعلیق ناشی از انجام خدمت وظیفه عمومی، حداکثر 2 ماه پس از پایان خدمت است. بر اساس ماده 20 قانون کار، حداکثر مدت زمان تعلیق قرارداد کار در مواردی مانند مرخصی‌های بدون حقوق، بیماری و… یک ماه در نظر گرفته شده است.
قوانین تعلیق طولانی در قراردادکار
در صورتی که مدت زمان تعلیق بسیار طولانی شود، قرارداد می‌تواند به طور کلی لغو شود و بازگشت هزینه‌های پرداخت شده بررسی خواهد شد. این ساختار قانونی به منظور ایجاد تعادل و حمایت از حقوق طرفین قرارداد طراحی شده است و به آنها اجازه می‌دهد تا در شرایط بحرانی به راهکارهای مناسب دست یابند. توجه داشته باشید تعلیق قرارداد کار می‌تواند تأثیر مستقیمی بر محاسبه مالیات حقوق داشته باشد، به ویژه با توجه به جدول مالیات حقوق 1403 که میزان کسورات و معافیت‌ها را مشخص می‌کند.
دلایل تعلیق قرارداد کار
در ماده ۱۴ قانون کار، مفهوم تعلیق قرارداد کار به وضوح تعریف شده است. بر اساس این ماده، اگر یکی از طرفین قرارداد به‌طور موقت نتواند به تعهدات خود عمل کند، قرارداد به حالت تعلیق درمی‌آید. در این شرایط، حقوق و مسئولیت‌های هر دو طرف مشخص می‌شود و همچنین در مدت تعلیق، کسورات حقوق و دستمزد نیز متوقف می‌شود.
از مهم‌ترین عوامل مؤثر در تعلیق قرارداد کار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تعلیق به علت وضعیت کارگر:
مشکلات شخصی یا سلامتی کارگر می‌تواند منجر به تعلیق قرارداد شود.
- تعلیق به خاطر وضعیت کارگاه:
شرایط اقتصادی یا مشکلات ساختاری کارگاه می‌تواند موجب توقف موقت فعالیت‌ها شود.
- تعلیق ناشی از خدمت نظام وظیفه:
حضور کارگر در خدمت نظامی می‌تواند به تعلیق قرارداد او بینجامد.
- تعلیق به دستور مراجع حل اختلاف:
در برخی موارد، نهادهای مربوطه ممکن است به دلایل قانونی، قرارداد را به حالت تعلیق درآورند.
- تعلیق به واسطه توقیف کارگر:
در صورت بازداشت یا توقیف کارگر، قرارداد او نیز به تعلیق درمی‌آید.
- تعلیق به دلیل وقوع حوادث قهری:
بروز حوادث غیرمترقبه مانند زلزله یا سیل می‌تواند به توقف فعالیت‌ها منجر شود.
- تعلیق به خاطر مرخصی‌های تحصیلی یا بدون حقوق:
درخواست مرخصی از سوی کارگر نیز ممکن است موجب تعلیق قرارداد گردد.
حقوق مزایای دوران تعلیق قراردادکار
بر اساس ماده 23 قانون کار، حقوق و مزایای کارگر در دوران تعلیق قرارداد کار با نظر وزارت تعاون یا هیئت‌های حل اختلاف تعیین می‌شود. در صورتی که قرارداد کار به دلیل بیماری یا عوامل قهری رخ داده باشد، حقوق و مزایای کارگر باید در چارچوب مقررات قانون تأمین اجتماعی پرداخت شود.
در صورتی که تعلیق قرارداد کار به دلیل شکایت کارفرما رخ داده باشد حقوق و مزایا به شرح زیر تعیین می‌شود:
- در صورتی که شکایت کارفرما از سوی مراجع قانونی موجه تشخیص داده شود، هیچ تعهدی برای پرداخت حقوق و مزایا در زمان تعلیق وجود ندارد؛ حتی اگر در مفاد قرارداد ذکر شده باشد که پرداخت حقوق در دوران تعلیق باید انجام شود. در صورتی که کارفرما در این مدت مبلغی به کارگر پرداخت کرده باشد می‌تواند از طریق مراجع قانونی آن را بازپس‌گیری کند.
- در صورتی که شکایت کارفرما توسط مراجع قانونی موجه تشخیص داده نشود، کلیه حقوق و مزایای کارگر ددر مدت زمان تعلیق باید توسط کارفرما پرداخت شود. همچنین تا زمانی که وضعیت نهایی کارگر مشخص شود، کارفرما باید هر ماه معادل 50 دصد از حقوق کارگر را به وی پرداخت نماید.
ارکان تعلیق قرارداد کار
تعلیق قرارداد کار طبق ماده ۱۴ قانون کار به 4 ارکان اصلی تقسیم می‌شود.
1.قوه قاهره (فورس ماژور)
حوادث غیرمترقبه می‌توانند موجب تعلیق قرارداد کار شوند، مشروط بر اینکه دو ویژگی زیر را داشته باشند.
- حادثه غیرقابل پیش‌بینی باشد.
- وقوع آن از کنترل طرفین خارج بوده و جلوگیری از آن ممکن نباشد.
اگر چنین حادثه‌ای منجر به تعطیلی کلی کارگاه شود، قرارداد تمامی کارگران به حالت تعلیق درمی‌آید. اما در صورتی که تنها بخشی از کارگاه تعطیل گردد، قرارداد کارگران آن قسمت خاص به حالت تعلیق درمی‌آید.
2.حضور داوطلبانه کارگران در جبهه
بر اساس تبصره ماده ۱۴، کارگرانی که به‌طور داوطلبانه در جبهه خدمت می‌کنند، مدت تعلیق قراردادشان به‌عنوان سابقه کارشان محسوب می‌شود و افزایش‌های قانونی مزد شامل حال آنها می‌شود. کارگران باید بلافاصله پس از ترخیص از جبهه به کارگاه بازگردند.
3.توقیف کارگر
توقیف کارگر ممکن است در سه حالت مختلف صورت گیرد.
توقیف به دلیل شکایت کارفرما
اگر کارگر به علت شکایت کارفرما و صدور حکم محکومیت توقیف شود، این مدت به‌عنوان غیبت و عدم حضور در محل کار محسوب می‌شود و کارفرما می‌تواند با پرداخت یک ماه آخرین حقوق به ازای هر سال سابقه، قرارداد را فسخ کند.
توقیف به دلیل شکایت شخص ثالث
اگر توقیف ناشی از شکایت شخص ثالث باشد و به صدور حکم محکومیت منتهی نشود، قرارداد کار در این مدت به حالت تعلیق درمی‌آید و کارگر پس از آزاد شدن به کار خود بازمی‌گردد. در این حالت، هیچ مزدی به کارگر پرداخت نخواهد شد.
توقیف به دلیل شکایت کارفرما بدون حکم محکومیت
اگر توقیف به‌دلیل شکایت کارفرما باشد و منجر به حکم محکومیت نشود، این مدت به‌عنوان سابقه کار کارگر محسوب می‌شود و کارفرما موظف است علاوه بر جبران خسارات به کارگر، مزد و مزایای او را نیز پرداخت کند. لازم به ذکر است که کارفرما ملزم است تا زمانی که وضعیت کارگر از سوی مراجع ذی‌ربط مشخص نشده، حداقل نیمی از حقوق ماهیانه او را به‌صورت علی‌الحساب به خانواده‌اش پرداخت کند.
4.وضعیت کارگر
تعلیق قرارداد تنها مختص کارگران نیست؛ بلکه می‌تواند شامل کارمندان رسمی و پیمانی نیز باشد. در مورد قراردادهای پیمانکاری، تعلیق از کار کارمند به طور معمول برای یک دوره مشخص اجرا می‌شود. در قراردادهای دولتی، تعلیق از کار کارمند تحت شرایط عمومی پیمان قرار دارد و حق تعلیق بر اساس مقررات این شرایط تعیین می‌شود. اگر هر کدام از شرایط زیر برای کارگر یا کارمند رخ دهد، می‌تواند منجر به تعلیق قرارداد کاری شود. انواع قرارداد کار، از جمله قراردادهای موقت و دائمی، ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرند که منجر به تعلیق آنها شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت توجه به شرایط قرارداد و قوانین مرتبط است.
تعلیق قرارداد کار به دلیل بیماری
بیماری یکی از مهم‌ترین دلایل تعلیق قرارداد کار است. طبق ماده 74 قانون کار، کارگران می‌توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند که با تأیید سازمان تأمین اجتماعی به عنوان سابقه کار و بازنشستگی ثبت می‌شود.
تعلیق قرارداد کار به دلیل بارداری
برای کارگران خانم، بارداری و وضع حمل نیز موجب تعلیق قرارداد کار می‌شود. در این دوران، قرارداد به حالت تعلیق درآمده و پس از پایان مرخصی زایمان، کارگران می‌توانند به شغل قبلی خود بازگردند و از کمک‌هزینه زایمان بهره‌مند شوند.
تعلیق قرارداد کار به دلیل خدمت نظام وظیفه
طبق ماده ۱۹ قانون کار، قرارداد کار در زمان خدمت نظام وظیفه به حالت تعلیق درمی‌آید. کارگران باید حداکثر ظرف دو ماه پس از اتمام خدمت، به شغل قبلی خود بازگردند. اگر شغل قبلی آنها حذف شده باشد، در شغلی مشابه مشغول به کار خواهند شد.
نکته مهم این است که مدت خدمت نظام وظیفه جزو سوابق کار کارگر محسوب می‌شود و در این مدت کارفرما مسئولیتی در قبال پرداخت مزد و مزایا ندارد؛ این موضوع به سازمان تأمین اجتماعی مربوط می‌شود. پس از بازگشت کارگر، افزایش‌های قانونی در حقوق وی باید لحاظ شود.
مرخصی‌های خاص
مرخصی‌هایی مانند مرخصی تحصیلی و مرخصی بدون حقوق نیز موجب تعلیق قرارداد کار می‌شوند. مرخصی تحصیلی به مدت دو سال (با امکان تمدید) قابل استفاده است. پس از پایان این مرخصی‌ها، کارگران می‌توانند دوباره به کار خود برگردند.
نمونه حکم تعلیق قرارداد کار
در مورد تعلیق قرارداد کار باید به این نکته اشاره کرد که معمولا مراجع قانونی مانند دادگاه یا هیئت‌های حل اختلاف، تعلیق قرارداد را به صورت حکم رسمی صادر می‌کنند. به منظور آشنایی با حکم تعلیق قرارداد کار یک نمونه از این حکم در زیر آورده شده است:
حکم تعلیق قرارداد کار
شماره پرونده:
تاریخ صدور:
مرجع صادرکننده: هیات تشخیص اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی
مشخصات طرفین:
کارگر: مشخصات کارگر
کارفرما: مشخصات کارفرما
موضوع: تعلیق قرارداد کار به دلیل انجام خدمت وظیفه عمومی
متن حکم:
به استناد ماده ۱۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران و با توجه به ارائه برگه اعزام به خدمت وظیفه عمومی توسط کارگر و تأیید آن در جلسه رسیدگی، قرارداد کار فی‌مابین کارگر و شرکت از تاریخ (شروع خدمت سربازی) تا پایان دوره خدمت وظیفه عمومی به حالت تعلیق درمی‌آید.
دستورات اجرایی:
- کارفرما موظف است پس از اتمام خدمت سربازی، شرایط بازگشت کارگر به کار را فراهم کند.
- کارگر موظف است پس از اتمام خدمت، مراتب را به کارفرما اطلاع دهد.
- این حکم قطعی بوده و قابل اعتراض نیست، مگر در صورت ارائه مدارک جدید.
امضا و مهر:
(رئیس هیئت تشخیص)
(مهر اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی)
سخن پایانی
تعلیق قرارداد کار به معنای توقف موقت اجرای تعهدات بین کارگر و کارفرما است که به دلیل عوامل مختلفی از جمله بیماری، بارداری، خدمت نظام وظیفه، یا حوادث غیرمترقبه اتفاق می‌افتد. این وضعیت به حفظ حقوق طرفین و امکان بازگشت به کار در شرایط عادی کمک می‌کند. همچنین تعلیق از کار کارمند نیز تحت شرایط هر یک از ارکان تعلیق قرارداد کار نیز امکان پذیر است. در این مدت، حقوق معوقه کارگران نیز تا زمان بازگشت به کار به تأخیر می‌افتد.
سوالات متداول:
1- تعلیق قرارداد کار چیست؟
به طور کلی، تعلیق قرارداد کار در قانون به معنای توقف موقت انجام تعهدات یکی از طرفین (کارگر یا کارفرما) است.
2- چه مواردی باعث تعلیق قرارداد کار می‌شوند؟
فورس ماژور، حوادث غیر مترقبه، توقیف کارگر و وضعیت کارگر که خود شامل چند بخش می‌شود.
3- مدت زمان تعلیق قرادادکار چقدر است؟
بر اساس قانون این زمان برای خدمت سربازی تا 2 ماه پس از پایان خدمت و برای مواردی مانند بیماری تا 1 ماه پس از زمان بهبودی است. در حوادث قهری این مدت تا زمان رفع مانع و اختلافات و صدور رأی توسط مراجع قانونی در نظر گرفته شده است.
4- آیا تعلیق قرارداد منجر به فسخ قراردادکار می‌شود؟
خیر، تعلیق قرارداد کار به این معنی است که همکاری طرفین به صورت موقت متوقف می‌شود و پس از رفع علت، همکاری ادامه پیدا می‌کند.
5- آیا دوران تعلیق جزو سابقه کاری محسوب می‌شود؟
بله، بر اساس ماده 14 قانون کار در مواردی غیر از تخلف اثبات شده کارگر، مدت زمان دوران تعلیق جزو سابقه کار به حساب می‌آید.
6- اگر بعد از پایان دوره تعلیق، کارفرما به من اجازه بازگشت ندهد، چه کنم؟
در این صورت باید به مراجع قانونی و حل اختلاف مراجعه کرده و از کارفرما شکایت کنید. مدت زمان اقدام برای شکایت از کارفرما حداکثر 1 ماه پس از رفع تعلیق است.
7- من در مرخصی استعلاجی بودم؛ آیا قرارداد من تعلیق شده است؟
بله، مرخصی استعلاجی می‌تواند منجر به تعلیق قرارداد کار شود. در این مدت، حقوق و مزایای کارگر به طور معمول قطع می‌شود، اما قرارداد کار به طور کامل منحل نشده و پس از پایان مرخصی، کارگر می‌تواند به کار خود بازگردد.
بدون دیدگاه