در قانون اساسی کشور، اشخاص حقیقی و حقوقی دو تعریف جدا از هم دارند. اشخاص حقیقی و حقوقی هر دو از واحدهای شناخته شده در حقوق اما با ویژگی‌ها و مسئولیت‌های متفاوت هستند.
به عبارت ساده می‌توان گفت که اشخاص حقیقی به افرادی گفته می‌شود که در مسائل کیفری، مسئولیت مستقیم بر عهده آن افراد است. اما اشخاص حقوقی به شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها اشاره دارد. حقوق و تعهدات اشخاص حقوقی به‌عنوان یک واحد جداگانه و مستقل از افراد فیزیکی تعیین می‌شود. در ادامه بیشتر در مورد فرق شخص حقیقی و حقوقی صحبت خواهیم کرد.
اشخاص حقوقی چه کسانی هستند؟
اساساً اشخاص حقوقی اشخاصی هستند که به‌عنوان یک واحد حقوقی در نظام حقوقی شناخته میشوند و قادرند به‌صورت مستقل حقوق و تعهدات خود را داشته باشند. این اشخاص ممکن است شامل شرکت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی، انجمن‌ها، بنیادها، دولت‌ها و سایر نهادهای حقوقی باشند. این اصلی‌ترین فرق شخص حقیقی و حقوقی است.
اشخاص حقوقی از اشخاص طبیعی متفاوت هستند که به‌صورت فردی و مستقل عمل می‌کنند. این اشخاص می‌توانند دارای مسئولیت‌های مالی و حقوقی مستقل باشند و قادرند به نام خود، دارایی‌ها را مالکیت کنند، قراردادها را ببندند و در دادگاه‌ها به‌عنوان یک واحد حقوقی حضور داشته باشند.
- شرکت‌ها (مثل یک شرکت حسابداری)
- سازمان‌های غیرانتفاعی
- بنیادها
- انجمن‌ها
- دولت‌ها
- ادارات عمومی
مواردی هستند که در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. در ادامه به بررسی تعاریف وجه تفاوت شخص حقیقی و حقوقی می‌پردازیم.
اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟
در نقطه مقابل اشخاص حقیقی افرادی هستند که دارای شخصیت و وضعیت حقوقی هستند. این اشخاص از طریق وجود فیزیکی و شناخته شدن به عنوان افراد در جامعه، حقوق و تعهداتی را دارند. هر فردی که به طور مستقیم در امور حقوقی شرکت می‌کند، مانند انعقاد قراردادها، دادگاه حضور داشتن، مالکیت داشتن و مسئولیت‌های مالی و حقوقی داشتن، از اشخاص حقیقی به حساب می‌آید.
تکلیف ماهیت اشخاص حقوقی چیست؟
اشخاص حقوقی واحدی حقوقی هستند که باتوجه به قوانین و مقررات کشورها تشکیل میشوند و حقوق و تعهداتی را که به آنها تعلق می‌گیرد، به‌عنوان یک واحد مستقل دارند. این اشخاص ممکن است به‌صورت شرکت‌ها، سازمان‌ها، انجمن‌ها، دولت‌ها یا موجودات حقوقی دیگر شناخته شوند.
ماهیت حقوقی اشخاص حقوقی بر پایه قوانین و مقررات کشور ایران تعیین می‌شود و این ماهیت شامل ویژگی‌هایی مانند حقوق و تعهدات، قابلیت اختیار، مسئولیت‌پذیری و دیگر ویژگی‌های حقوقی است که مشخص می‌کند این اشخاص به چه میزانی می‌توانند در فعالیت‌های حقوقی و اقتصادی شرکت کنند و مسئولیت‌های مختلفی را بپذیرند. تکلیف ماهیت اشخاص حقوقی در واقع این است که به‌عنوان یک واحد مجزا و مستقل از افراد فیزیکی، حقوق و تعهداتی را به دست می‌آورند و می‌توانند به‌عنوان یک شخصیت حقوقی و با مسئولیت‌های مشخص در امور حقوقی و مالی فعالیت کنند.
انواع اشخاص حقوقی
همین‌طور در تعاریف حقوقی لازم است بدانید که برای هرکدام از اشخاص حقوقی نیز یک بازه طیف مسئولیت در نظر گرفته شده است که عمدتاً شامل این موارد خواهد بود:
- شرکت‌ها: شرکت‌های تجاری یا صنعتی که به‌منظور انجام فعالیت‌های تجاری یا صنعتی تشکیل میشوند.
- سازمان‌های غیرانتفاعی: موسسات و سازمان‌هایی که هدفشان ارائه خدمات بدون سود مالی به جامعه است.
- بنیادها: نهادهایی که به‌منظور حمایت از یک هدف خیریه و انسانی تشکیل میشوند و معمولاً اهداف مشخصی دارند.
- انجمن‌ها: گروه‌هایی که بر اساس اهداف مشترک و توافقات اعضا تشکیل میشوند.
- دولت‌ها و ادارات عمومی: نهادهایی که مسئولیت اجرایی یک کشور، منطقه یا شهر را برعهده دارند.
- موسسات مالی و بانک‌ها: نهادهای مالی که خدمات مالی و اعتباری را به افراد و شرکت‌ها ارائه می‌دهند.
- سازمان‌های بین‌المللی: نهادها و سازمان‌هایی که فعالیت‌های خود را در مقیاس بین‌المللی انجام می‌دهند و معمولاً هدف جهانی دارند.
اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری
در حسابداری، اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی دو دسته اصلی از موجودیت‌هایی هستند که در تعاملات مالی و حسابداری نقش دارند. اشخاص حقیقی افراد فیزیکی هستند که دارایی‌ها و تعهدات شخصی خود را دارند، به‌عنوان‌مثال افرادی که به‌عنوان مالکان یا کارمندان در یک سازمان فعالیت می‌کنند.
از سوی دیگر، اشخاص حقوقی موجودیت‌های حقوقی مانند شرکت‌ها، شرکت‌های سهامی، شرکت‌های مسئولیت محدود، سازمان‌های غیرانتفاعی و… هستند. این نوع اشخاص موجودیت‌هایی هستند که می‌توانند دارایی‌ها، تعهدات و تعاملات مالی مستقل از اعضای آنها داشته باشند.
در حسابداری، تفاوت میان این دو نوع اشخاص مهم است؛ زیرا روش‌ها و قوانین مربوط به آنها ممکن است متفاوت باشند. این تفاوت‌ها بر اساس نیازهای مالی، اعلامیه‌های مالی و رویه‌های حسابداری میان اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین می‌شود.
مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی
مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی دو نوع متفاوت از مالیات‌ها هستند که بر افراد و واحدهای حقوقی تحمیل میشوند.
- مالیات اشخاص حقیقی:
اشخاص حقیقی معمولاً برای درآمدهایی که از حقوق کاری، سرمایه‌گذاری، اجاره، فروش مال و دیگر فعالیت‌های مالی و کسب‌وکارهای فردی کسب می‌کنند، مالیات پرداخت می‌کنند. این درآمدها شامل مالیات حقوق و دستمزد، سود سرمایه‌گذاری، درآمد از فروش ملک، مالیات نقل و انتقال ملک و سایر منابع مالی میشوند. همچنین، مالیات‌های دیگر نیز ممکن است برای موارد خاصی مانند مالیات بر ارث، مالیات بر معاملات مالی، و مالیات بر مصرف تحمیل شود.
- مالیات اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها، سازمان‌ها، واحدهای تجاری و غیره نیز مالیات‌های مخصوص به خود را پرداخت می‌کنند. این مالیات‌ها بر اساس درآمدهای کسب و کار، سود و زیان، فروش، مالکیت دارایی‌ها، و دیگر فعالیت‌های مالی شرکت تحمیل میشوند. مالیات‌های حقوقی ممکن است با توجه به نوع شرکت و مقررات مالی متفاوت باشند و معمولاً به عنوان بخشی از هزینه های کسب و کار محاسبه و پرداخت میشوند.
تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری
لازم به توضیح است که اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری دارای تفاوت‌های مهمی هستند. اشخاص حقیقی به افراد فیزیکی اشاره دارند که به‌عنوان فردی غیر از هر موجودیت حقوقی، در تعاملات مالی و حسابداری نقش دارند. این افراد دارای دارایی‌ها، تعهدات و تراکنش‌های مالی شخصی خود هستند و فعالیت‌های مالی شخصی خود را با استفاده از حسابداری مدیریت می‌کنند.
و بالعکس، اشخاص حقوقی مربوط به موجودیت‌های حقوقی هستند؛ مانند شرکت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی، شرکت‌های سهامی و… این موجودیت‌ها دارای دارایی‌ها، تعهدات و تراکنش‌های مالی مستقل از افرادی هستند که آنها را تشکیل می‌دهند. حسابداری اشخاص حقوقی به منظور مدیریت دارایی‌ها و تعهدات این موجودیت‌ها صورت می‌گیرد و در اعلامیه‌های مالی و گزارش‌های حسابداری، جداگانه از افراد حقیقی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی در مسائل کیفری
این تفاوت مهم برای تعیین مسئولیت در موارد کیفری است؛ چرا که در اشخاص حقوقی، مسئولیت بر عهده افرادی است که به نام و برای مصلحت این شرکت یا سازمان عمل می‌کنند، درحالی‌که در اشخاص حقیقی، مسئولیت به‌عنوان فرد فیزیکی به خود فرد واگذار می‌شود. به بیان ساده تر، تفاوت اصلی بین اشخاص حقیقی و حقوقی در مسائل کیفری معمولاً به مفهوم و واجد بودن جرم مرتبط است.
۱. اشخاص حقیقی
افراد حقیقی به افراد فیزیکی یا دارای حقوقی خصوصی مانند اشخاص، ترفیعات و موجودات زنده اشاره دارد. در مسائل کیفری، اشخاص حقیقی به‌عنوان افراد فیزیکی شناخته میشوند. وقتی یک جرمی انجام می‌شود، فرد مستقیماً مسئولیت آن عمل را دارد و ممکن است متهم و محاکمه شود.
۲. اشخاص حقوقی
مبتنی بر قانون جایگاه حقوقی خاصیت یا واجد بودن حقوق و تعهدات است که مستقل از افراد فیزیکی می‌تواند موجود باشد. اشخاص حقوقی شامل شرکت‌ها، سازمان‌ها، ادارات دولتی و غیره میشوند. وقتی یک جرمی به نام یک شرکت یا سازمان صورت می‌گیرد، افراد فیزیکی داخل آن سازمان (مانند مدیران، کارمندان) معمولاً به‌عنوان نمایندگان آن شرکت در نظر گرفته میشوند و مسئولیت کیفری ممکن است به آنها نسبت داده شود.
نتیجه‌گیری
در این راهنما در مورد تعریف عمومی شخص حقیقی و حقوقی صحبت کردیم. اشخاص حقیقی و حقوقی دو دسته اصلی در حقوق هستند که با ویژگی‌ها و مسئولیت‌های متفاوتی مرتبط هستند. اشخاص حقیقی به افراد فیزیکی مرتبط میشوند و به‌عنوان افراد واقعی و جسمی تلقی میشوند. آنها مسئولیت‌ها و حقوق فردی خود را دارند و در مسائل کیفری به‌عنوان فرد مستقل و شخصیت حقوقی محسوب میشوند.
اما اشخاص حقوقی به شرکت‌ها، سازمان‌ها و واحدهای حقوقی مشابه اشاره دارند که به‌عنوان یک واحد مستقل و جداگانه از افراد فیزیکی شناخته میشوند.
شرکت حسابداری و حسابرسی ازتا به‌عنوان معتبرترین شرکت حسابداری در کرج، ارائه دهنده انواع خدمات حسابداری، حسابرسی، مالیاتی، مشاوره مالی و اظهارنامه عملکردهای مالیاتی است. در دوره آموزش حسابداری موسسه اَزتا میتوانید با مفهوم دقیق اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری آشنا شوید.
بدون دیدگاه