مسائل و امور مالی یکی از مهمترین و اساسیترین بخشها در هر سازمان و کسب و کار به حساب میآید. به همین دلیل رسیدگی به این امور در سازمانها و کسب و کارها از اهمیت زیادی در بین مدیران برخوردار است. معمولا در کسب و کارهای مختلف فردی به عنوان مدیر مالی به کار گرفته شده و به کلیه امور مالی رسیدگی میکند.
در واقع برنامهریزی مالی، حسابداری، بودجهبندی و… از مهمترین و اصلیترین وظایف مدیر مالی در یک سازمان یا کسب و کار است. با توجه به گستردگی امور مالی، فردی که قرار است به عنوان مدیر مالی در یک سازمان فعالیت کند، علاوه بر برخورداری از سطح دانش کافی، باید نسبت به شرح وظایف و اختیارات خود آگاهی کافی داشته باشد.
مدیر مالی کیست؟
زمانی که فردی به عنوان مدیر مالی در یک سازمان شروع به فعالیت میکند، مدیریت و کنترل همه فعالیتهای مالی را بر عهده میگیرد. به همین دلیل این فرد باید از دانش و تجربه کافی در زمینه حسابداری و مالی برخوردار بوده و همچنین بتواند با سایر بخشها و قسمتهای مختلف یک سازمان، ارتباط مؤثر داشته باشد؛ زیرا امور مالی یکی از بخشهای مهم در سازمان به حساب میآید که با سایر بخشها و قسمتها ارتباط نزدیکی دارد. در واقع مدیر مالی برای برنامهریزی مالی، حسابداری، تحلیل مالی، مدیریت سرمایه، بودجهبندی و گزارشگری مالی به همکاری همه بخشها و قسمتهای یک سازمان نیاز دارد.
اهداف مدیریت مالی
مدیر مالی در دستیابی کسب و کارها به سود، نقش بسیار مهمی ایفا میکند. با توجه به اینکه مدیریت و برنامهریزی مالی به عنوان اصلیترین شرح وظایف مدیر مالی در یک سازمان شناخته میشود، تصمیمات آن روی سوددهی کسب و کار تأثیر زیادی خواهد داشت. به همین دلیل یکی از اصلیترین اهداف مدیریت مالی در یک سازمان، افزایش میزان سوددهی است. داراییها و سرمایههای یک سازمان یا کسب و کار از اهمیت زیادی برخوردار هستند؛ به همین دلیل یکی از اهداف اصلی مدیریت مالی نظارت بر آنها است. هر چه این نظارت بهتر صورت بگیرد میتواند منجر به افزایش داراییها و منابع مالی شود.
سهامداران از ارکان اصلی یک سازمان به حساب میآیند؛ با توجه به اینکه یکی از وظایف مدیر مالی در سازمان، نظارت بر روی تخصیص سود و نحوه پرداخت آن به سهامداران است، تصمیماتی که اتخاذ میشود میتواند سود سهامداران را افزایش یا کاهش دهد. در این شرایط یکی از مهمترین اهداف مدیریت مالی در یک سازمان یا کسب و کار این است که بین درآمدها و مخارج و هزینهها توازن و تناسب برقرار شود.
وظایف مدیر مالی
در مورد مهمترین وظایف مدیر مالی باید به این موضوع اشاره کرد که برخی از مسئولیتها و وظایف این جایگاه شغلی نسبت به برخی دیگر از وظایف مهمتر هستند. بر همین اساس موارد زیر را میتوان به عنوان وظایف کلیدی مدیر مالی در یک سازمان یا کسب و کار نام برد:
- مستندسازی و رسیدگی به دادهها و اطلاعات مالی و تهیه گزارش
- تجزیه و تحلیل روند مالی سازمان
- تعیین اهداف مالی سازمان به صورت کوتاه مدت و بلند مدت
- نظارت بر عملکرد مالی واحدهای مالی سازمان
- پیشبینی و برآورد از هزینهها، درآمد و سود سازمان
- ارائه راهکارهای مناسب به منظور کاهش هزینهها و افزایش سود
- بکارگیری و آموزش نیروهای جدید از طریق همکاری با واحد منابع انسانی
به غیر از وظایف کلیدی که در بالا برای مدیر مالی در یک سازمان مورد اشاره قرار گرفت، برخی وظایف و مسئولیتها وجود دارد که در سازمانهای مختلف به صوت روتین و روزمره بر عهده مدیری مالی قرار دارد؛ از جمله مهمترین وظایف روتین مدیر مالی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی و تجزیه و تحلیل دادههای مالی کوتاه مدت
- نظارت بر رعایت قوانین و مقررات درون سازمان
- یافتن روشهای مختلف برای توسعه مالی
- ارائه مشاوره به مدیران و اعضای هیئت مدیره سازمان
در مورد وظایف مدیر مالی در یک سازمان یا کسب و کار باید به این موضوع اشاره کرد که این وظایف مانند وظایف حسابدار میتواند در سازمانهای مختلف با توجه به نوع و ابعاد فعالیت متفاوت باشد. به همین دلیل در جدول زیر برخی از شرح وظایف مدیر مالی در سازمانهای مختلف را مشاهده میکنید:
نوع فعالیت | شرح وظایف |
تولیدی | · تعیین بهای تمام شده محصولات
· تهیه اطلاعات مالی و گزارشات دقیق · تهیه صورت جریان وجوه نقد · پیشبینی سود کسب و کار · مدیریت اعتبار · مشارکت و ایدهپردازی در تصمیمات مالی و سرمایهگذاری · پیشبینی مالی کوتاه مدت و بلندمدت |
بازرگانی | · تدوین طرحهای تجاری به صورت بلندمدت
· تحقیق در مورد وضعیت بازارهای داخلی و جهانی · کنترل فروش · مدیریت بودجه · رسیدگی به فرایندهای مربوط به صادرات و واردات |
اداری | · تدوین صورتحسابهای مالی
· ارائه گزارش مالی ماهیانه · مدیریت جریانهای نقدی و برنامهریزی برای آن · بررسی وضعیت بدهکاران و بستانکاران و رسیدگی به آن · مدیریت امور مالیاتی · تعیین بودجه و پیشبینی روند مالی · نظارت بر واحدهای مالی و حسابداری |
پیمانکاری | · برآورد هزینهها و ثبت مناقصه
· دریافت فهرست بهای سازمان بودجه · ثبت ضمانتنامههای پرداختی · ثبت متمم، الحاقیه، دستور کار و صورتجلسه قراردادها · محاسبه هزینههای استهلاک تجهیزات و داراییها · ثبت هزینههای مربوط به مواد و مصالح |
سازمانها میتوانند بر حسب نوع و حجم فعالیت خود در هر یک از زمینههای جدول فوق از خدمات شرکت حسابداری به صورت برونسپاری یا استخدام یک فرد دارای تخصص و تجربه کافی در این زمینه به عنوان مدیر مالی بهرهمند شده و رسیدگی به کلیه امور مالی خود را به آنها واگذار نمایند.
مهارتهای مورد نیاز مدیر مالی
افراد برای اینکه بتوانند در نقش مدیر مالی در یک سازمان به موفقیت دست پیدا کنند، باید به غیر از برخورداری از مدرک تحصیلی آکادمیک و تجربه کار در زمینه مالی، از یک سری مهارتهای ویژه برخوردار باشند. از جمله مهمترین مهارتهای مودر نیاز مدیر مالی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجزیه و تحلیل دادهها، بررسی اطلاعات مالی، شناسایی الگوها و روندهای مالی و اخذ تصمیم صحیح در مورد سرمایهگذاری، بودجهبندی و کلیه امور مالی
- تحلیل و ارزیابی ریسک مالی و بررسی و ارزیابی احتمال و تأثیر آنها شامل ریسک مالی، ریسک بازار، ریسک اعتباری و سایر ریسکهای مربوطه
- استراتژیبندی مالی بر اساس تجزیه و تحلیل انجام شده و تعیین استراتژیهای مالی مناسب
- حل مسئله از طریق داشتن درک عمیق از اهداف مالی سازمان به منظور پیدا کردن راههای مؤثر در جهت دستیابی به اهداف
- تحلیل ذهنی به منظور برنامهریزی بهتر، پیشبینی سود و زیان، تهیه پیشنویس قراردادها و…
- قدرت رهبری به عنوان پایه و اساس تیم مالی و هدایت تیم در جهت افزایش اعتماد به نفس و استفاده از حداکثر توانایی اعضای تیم با هدف افزایش بهرهوری و پیشرفت سازمان
- مهارتهای ارتباطی و تقویت ارتباط قوی با سایر مدیران و همکاران در سازمان به منظور انتقال اطلاعات و تحلیلهای پیچیده به دیگران
- توجه به جزئیات در زمان مواجهه با اعداد و ارقام، بررسی هزینهها، میزان سورد و زیان و…
- مهارتهای ریاضی و آمار به منظور تهیه گزارشات مالی و تجزیه و تحلیل آنها
- آگاهی از قوانین دنیای تجارت داخلی و بینالمللی در زمان تدوین قراردادهای تجاری به منظور فراهم کردن بهترین شرایط برای همکاری و کسب درآمد
- ارزیابی عوامل خارجی شامل عوامل اقتصادی، قانونی و رقابتی و قدرت تحلیل و پیشبینی تأثیر این عوامل
- مدیریت استرس و اخذ بهترین تصمیم در شرایط فشار
- اخلاق حرفهای به منظور رعایت قوانین و مقررات مالی و توجه به منافع سازمان و صاحبان منافع
نقش کلیدی مدیر مالی در سازمان
زمانی که شرایط و عملکرد مالی یک سازمان یا کسب و کار توسط یک شرکت حسابرسی مورد بررسی قرار میگیرد، بدون شک پاسخگویی در مورد هرگونه عدم انطباق در حسابها و مسائل مالی، بر عهده مدیر مالی سازمان است. در واقع بر اساس اختیارات مدیر مالی، این جایگاه شغلی دارای نقشی کلیدی و مهم در سازمان است. از جمله مهمترین نقشهای کلیدی مدیر مالی در یک کسب و کار یا سازمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مدیر کنترل کننده:
تهیه صورتهای مالی از جمله صورتهای سود و زیان، ترازنامه و… از وظایف مدیر مالی بوده که نقش مهمی در کنترل و هدایت کنندگی سایر فعالیتهای سازمان دارند.
مدیر خزانهداری:
برنامهریزی برای بودجه یکی از مهمترین اقدامات در یک سازمان است که توسط مدیر مالی انجام میشود. در واقع مدیر مالی با هدایت و نظارت خود شرایطی را فراهم میکند که سازمان از بودجه تعیین شده برای دستیابی به اهداف استفاده کند.
مدیر اعتبارات:
یکی از نقشهای کلیدی مدیر مالی در یک سازمان این است که اعتبار لازم برای فعالیتهای تجاری یک سازمان را اختصاص داده و مدیریت کند.
مدیر نقدینگی:
مدیر مالی در یک سازمان باید بتواند جریان نقدینگی جهت سرمایهگذاری را تأمین کرده و بر نحوه انجام سرمایهگذاری نظارت کند.
مدیر ریسک:
در واقع مدیر مالی یکی از ارکان اصلی سازمان به حساب میآید که با عملکرد خود و با استفاده از استراتژیهای مختلف، ریسکهای مالی را کنترل و محدود میکند.
مدیر مالی موفق چه ویژگیهایی دارد؟
همانطور که در مبحث حقوق حسابدار 1403 گفته شد، یکی از جایگاههای شغلی مهم در هر سازمان یا کسب و کار که یک فرد به عنوان حسابدار میتواند به آن دست پیدا کند، مدیر مالی است. با بررسی کردن وظایف مدیر مالی در یک سازمان میتوان به اهمیت و نقش کلیدی این جایگاه شغلی پی برد. بر این اساس در صورتی که افراد بخواهند به یک مدیر مالی موفق تبدیل شوند باید از ویژگیهای زیر برخوردار بوده یا آنها را در خود تقویت کنند:
دانش و تخصص:
افراد برای رسیدن به جایگاه مدیر مالی و موفقیت در این جایگاه باید از فهم و درک عمیق نسبت به مباحث مالی، حسابداری، مدیریت ریسک، مدیریت سرمایه و… برخوردار باشند.
تحلیل و تصمیمگیری:
مدیر مالی موفق کسی است که بتواند دادههای مالی را به دقت تحلیل، موقعیتهای مالی سازمان را ارزیابی، عوامل ریسک و بازده را درک کرده و بر این اساس پیشبینیهای مالی را انجام دهد.
برنامهریزی و استراتژی:
توانایی در برنامهریزی بودجه، مدیریت سرمایه، تأمین منابع مالی مورد نیاز و همچنین تعیین اولویتهای مالی از ویژگیهای یک مدیر مالی موفق است.
مهارتهای ارتباطی:
زمانی که فرد در جایگاه مدیر مالی قرار میگیرد برای موفقیت باید بتواند با سایر اعضای تیم مالی، مدیران در سطوح مختلف و سرمایهگذاران و مشتریان ارتباط مؤثر برقرار کند.
قدرت تصمیمگیری:
مدیر مالی موفق کسی است که بتواند در شرایط مختلف تصمیمگیری سریع و مؤثر داشته باشد. این توانایی و ویژگی در شرایط فشار از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مدیر مالی باید بتواند بر اساس تجربههای گذشته بهترین تصمیم را برای منافع سازمان در طولانی مدت اتخاذ کند.
رهبری و تیمسازی:
تیم مالی یک سازمان تحت هدایت مدیر مالی قرار دارد؛ به همین دلیل مدیر مالی موفق باید بتواند تیم مالی را به خوبی رهبری کرده و آنها را در مسیر دستیابی به اهداف سازمان هدایت کند.
نوآوری و بهروزرسانی:
با توجه به پیچیدگیهای موجود در قوانین مالی، یک مدیر مالی زمانی به موفقیت دست پیدا میکند که همواره در حال یادگیری باشد و دانش خود را در زمینههای مختلف بهروز کند. در این شرایط میتواند با استفاده از روشها، رویکردها و نوآوری در فرایندهای مالی، یک سازمان را در دستیابی به اهداف تعیین شده هدایت کند.
اخلاق و شفافیت:
در صورتی که یک فرد قصد دارد در جایگاه مدیر مالی به موفقیت دست پیدا کند باید به اصول اخلاقی پایبند بوده و شفافیت را در تصمیمات و اقدامات خود سرلوحه کار قرار دهد. در واقع مدیر مالی موفق کسی است که قوانین و مقررات مالی و حریم خصوصی و همچنین اطلاعرسانی و پاسخگویی به سایر اعضای سازمان را رعایت کند.
کارآمدی و مدیریت زمان:
مدیر مالی موفق باید بتواند زمان را به خوبی مدیریت کرده و اولویتهای مالی را بر اساس اهداف و فعالیت سازمان به خوبی تنظیم کند. در واقع زمانی که فرد بتواند برنامهریزی کاری منظم داشته و اهداف را تعیین و وظایف روزانه و هفتگی را به خوبی مدیریت کند، یک مدیر مالی موفق است.
نتیجهگیری
مدیر مالی در یک سازمان یا کسب و کار یک جایگاه شغلی بسیار مهم و اساسی محسوب میشود که عملکرد آن میتواند نقش مهمی در دستیابی به اهداف تعیین شده داشته باشد. با نگاه به وظایف مدیر مالی در یک سازمان به این نتیجه میرسیم که افراد در این جایگاه شغلی در صورتی که بتوانند بهترین عملکرد را داشته باشند، موفقیت و حرکت در مسیر دستیابی به اهداف را تضمین میکنند. در واقع مدیر مالی با بررسی و تجزیه و تحلیل دادههای مالی، بودجهبندی، پیشبینی هزینهها و سود و زیان، تأمین منابع مالی مورد نیاز و مهمتر از همه تعیین اولویتهای مالی شرایطی را فراهم میکند که یک سازمان یا کسب و کار در حوزه فعالیت خود بهترین عملکرد را داشته باشد.
بدون دیدگاه