یکی از روشهای نوین مالیاتی که امروزه در کشور به منظور جلوگیری از فرار مالیاتی و پولشویی مورد استفاده قرار میگیرد و بخشی از درآمدهای دولت را تأمین میکند، مالیات تراکنش بانکی است. در واقع درصدی از مبلغ تراکنشهای بانکی به عنوان مالیات در نظر گرفته میشود که به دلیل اعمال شدن به صورت مستقیم بر گردش مالی حسابهای بانکی و عدم نیاز به اعلام و ثبت توسط افراد، از سایر انواع مالیات متمایز است. این مالیات بر اساس میزان گردش حسابهای مشمول تا 25 درصد متغیر بوده و در صورتی که مؤدیان نسبت به پرداخت به موقع آن اقدام نکنند، مشمول جریمه خواهند شد. به همین دلیل آشنایی با قوانین و نحوه محاسبه مالیات تراکنش های بانکی از اهمیت زیادی برخوردار است.
قوانین و مقررات مالیات تراکنش بانکی؛ از اثبات منبع درآمد تا اطلاعات مالی
به منظور جلوگیری از پولشویی و نظارت دقیقتر بر عملیاتهای مالی دستورالعملهای و قوانینی توسط اداره مبارزه با پولشویی و سازمان امور مالیاتی کشور تدوین شده است. بر اساس این قوانین و دستورالعملها، برخی از حسابهای بانکی بلند مدت خاص، فاقد محدودیتهای معمول برای تراکنشهای بانکی بیشتر از 5 میلیارد ریال هستند. هدف اصلی از طراحی و اجرای این قوانین شفافسازی مالی و جلوگیری از فعالیتهای مالی به صورت غیر قانونی است؛ به همین دلیل از اهمیت بالایی در نظام مالیاتی کشور برخوردار هستند. از جمله مهمترین قوانین و مقررات مالیات تراکنش بانکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مالیات بر تراکنشهای بیشتر از 5 میلیارد ریال: در صورتی که گردش مالی در یک حساب بانکی در بازه یک ماهه، بیش از 5 میلیارد ریال (500 میلیون تومان) باشد، این حساب مشمول مالیات خواهد بود.
- اثبات منبع درآمد: در صورتی که تراکنشهای مربوط به یک حساب بانکی از حد معین بالاتر باشد، صاحب حساب وظیفه دارد اقدام لازم برای اثبات منبع درآمد خود اقدام نماید. در صورتی که منبع درآمد حساب اثبات نشود، بر اساس نرخ تعیین شده برای سقفهای درآمدی مختلف، نسبت به محاسبه مالیات حساب اقدام میشود.
- رسیدگی فوری: تراکنشهای مربوط به حساب اشخاص که دارای پرونده مالیاتی هستند، باید تا 5 روز کاری مورد بررسی قرار گرفته و مالیات آن محاسبه شود.
- استثنای تراکنشهای بانکی بدون جنبه درآمدی: یک سری از تراکنشهای بانکی مانند پرداخت هزینههای جاری یا انتقالهای داخلی وجود دارند که فاقد جنبه درآمدی هستند. بر اساس قانون این تراکنشها از مالیات معاف میشوند.
- مدارک و اسناد: در صورتی که نیاز به بررسی حساب بانکی و تراکنشهای آن توسط نهادهای مختلف وجود داشته باشد، بانکها وظیفه دارند کلیه اطلاعات مالی اشخاص را در اختیار آنها قرار دهند.
شرایط اخذ مالیات تراکنشهای بانکی
اخذ مالیات از تراکنشهای بانکی بر اساس یک سری شرایط صورت میگیرد. در واقع اگر مؤدیان یکی از شرایط زیر را داشته باشند، مشمول پرداخت مالیات تراکنش بانکی میشوند:
- حجم تراکنشهای انجام شده: در نظام و قوانین مالیاتی کشور، هر تراکنشی مشمول پرداخت مالیات نیست. بر این اساس تنها زمانی که مجموع حجم تراکنشهای بانکی انجام شده از سقفی که در قانون تعیین شده (50 میلیارد ریال در سال) بیشتر باشد، باید مالیات آن پرداخت شود؛ در غیر اینصورت مشمول مالیات نمیشود.
- ماهیت درآمدی حساب بانکی: مالیات تراکنش بانکی به حسابهایی تعلق میگیرند که دارای ماهیت درآمدی هستند. در صورتی که شواهد و مدارک کافی برای اثبات غیر درآمدی بودن حساب بانکی وجود داشته باشد، تراکنشهای آن مشمول پرداخت مالیات نمیشوند.
نحوه محاسبه مالیات تراکنش بانکی
بر اساس قوانین مربوط به مالیات تراکنش بانکی، سقفهای درآمدی مختلفی در نظر گرفته شده است که مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی بر اساس این سقفها طبق فرمولهای تعیین شده محاسبه میشود. نحوه محاسبه مالیات بر اساس میزان درآمد ثبت شده در حسابهای بانکی به صورت زیر است:
- درآمدهای تا 500 میلیون ریال (50 میلیون تومان) در ماه: 15 درصد از میزان درآمد
- درآمدهای بین 500 تا 1 میلیارد ریال (50 تا 100 میلیون تومان) در ماه: 20 درصد از میزان درآمد
- درآمدهای بالاتر از 1 میلیارد ریال (100 میلیون تومان) در ماه: 25 درصد از میزان درآمد
در مورد مالیات تراکنش بانکی باید به این نکته اشاره کرد که اگر تراکنشها بانکی در یک حساب در طول ماه از 5 میلیارد ریال (500 میلیون تومان) بیشتر باشد، این حسابها به صورت خاص مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در صورتی که مشخص شود ماهیت تراکنشهای حساب، درآمدی است مشمول مالیات با نرخ 25 درصد مازاد بر مبلغ 1 میلیارد ریال (100 میلیون تومان) خواهد شد.
نحوه برخورد با تراکنشهای بانکی مشکوک
یکی از نشانههای فعالیت مالی غیرقانونی، وجود تراکنشهای بانکی مشکوک در یک حساب است که بر اساس ماده 227 و 229 قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی باید این موارد را تحت نظارت دقیق قرار دهد. این قوانین که مربوط به مالیاتهای مستقیم است به منظور شفافسازی و افزایش دقت در سیستم مالیاتی کشور تدوین شده و اجرا میشود. در صورت وجود تراکنشهای مالی مشکوک، نحوه برخورد به شرح زیر خواهد بود:
- در قدم اول سازمان امور مالیاتی کشور بررسیهای لازم را انجام داده و تلاش میکند منشأ و ماهیت تراکنشها را با استفاده از دادههای بانکی شناسایی کند.
- در قدم دوم در صورتی که سازمان امور مالیاتی به این نتیجه برشد که تراکنشها نشاندهنده درآمد مشکوک هستند، نیاز به تحقیقات بیشتر وجود داشته و همچنین نرخ مالیات متناسب با سقف درآمد تعیین میشود.
بر اساس قانون در صورتی که تراکنشهای یک حساب بانکی مشکوک تشخیص داده شود، این تراکنشها باید حداکثر ظرف مدت 5 روز کاری به منظور رسیدگی دقیقتر به گروه ویژه رسیدگی مالیاتی ارجاع شود. در صورتی که اسناد موجود تأیید کننده ماهیت قانونی تراکنشهای بانکی نباشند، برگه تشخیص مالیاتی برای مؤدی صاد شده و در این شرایط باید برای پرداخت مالیات اقدام نماید.
مراحل پرداخت مالیات تراکنشهای بانکی
پس از محاسبه نرخ مالیات تراکنش بانکی بر اساس سقفهای درآمدی، مؤدیان باید از طریق سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور برای پرداخت مالیات اقدام نمایند. نکته مهم در مورد این نوع مالیات عدم نیاز به تکمیل اظهارنامه مالیاتی توسط مؤدیان است. مؤدیان برای پرداخت مالیات باید مراحل زیر را انجام دهند:
- مراجعه به وبسایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی gov.ir، ورود به سامانه و آغاز فرایند پرداخت مالیات
- مراجعه به بخش سایر خدمات بانکی و انتخاب گزینه پرداخت الکترونیک
- وارد کردن نام کاربری و رمز عبور (در صورتی که قبلا در سامانه ثبتنام کردهاند) یا ثبتنام جدید در سامانه
- مشاهده اطلاعات مالیاتی مربوط به تراکنشهای حساب بانکی پس از ورود به حساب کاربری و تأیید آن
- انتخاب گزینه پرداخت آنلاین در صورت تأیید اطلاعات و پرداخت مبلغ مورد نظر در از طریق درگاه بانکی
گردشهای بانکی و حسابهای مشمول مالیات
بر اساس ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم، گردش حسابهای بانکی و مالیات آن محاسبه میشود. بر اساس این ماده از قانون در صورتی که حسابهای بانکی بیش از حدود تعیین شده گردش مالی و تراکنش داشته باشند به شرح زیر مشمول پرداخت مالیات خواهند بود:
- بازنشستگان: تا 20 میلیارد ریال (2 میلیارد تومان)
- مستمریبگیران: تا 10 میلیارد ریال (1 میلیارد تومان)
- بیکاران و افراد فاقد شغل: تا 5 میلیارد ریال (500 میلیون تومان)
بر اساس قانون مالیات تراکنش های بانکی بالاتر از این مقادیر برای مبالغ بالاتر از 1 میلیارد ریال (100 میلیون تومان) مشمول مالیات 25 درصدی خواهند شد.
تراکنشهای معاف از مالیات بانکی
برخی تراکنشهای بانکی در کشور وجود دارند که بر اساس قانون از پرداخت مالیات معاف هستند. با آگاهی نسبت به این نوع از تراکنشهای بانکی، میتوان مشاغل معاف از مالیات کارتخوان را تشخیص داد. تراکنشهای معاف از قانون مالیات تراکنش بانکی در ایران شامل موارد زیر است:
- تراکنشهای دارای ماهیت غیردرآمدی: از جمله این تراکنشها میتوان به واریز و برداشتهای مربوط به هزینههای روزمره، دریافت سودهای بانکی، انتقال وجه بین حسابهای شخص و همچنین جابجایی پول بین حسابهای شرکا در مشاغل مختلف اشاره کرد.
- دریافت و پرداختهای خاص: از جمله این تراکنشها میتوان به دریافت و پرداختهای مربوط به قرض، مبالغ دریافتی به عنوان واسطه و انتقال و پرداخت وجه بین حسابهای بانکی بستگان اشاره کرد که ماهیت درآمدی نداشته و مشمول مالیات نمیشوند.
سخن پایانی
مالیات تراکنش های بانکی یکی از انواع مالیاتهای مستقیم به حساب میآید که بر اساس گردش مالی و تراکنشهای حسابهای بانکی محاسبه شده و اخذ میشود. بر اساس قانون حسابهای بانکی و تراکنشهای آن در شرایط خاصی مشمول این نوع مالیات بوده و صاحب حساب بر اساس سقفهای درآمدی تعیین شده باید درصد از تراکنشها را به عنوان مالیات پرداخت کند. البته که برخی حسابها و تراکنشهای بانکی از این مالیات معاف هستند؛ از این رو اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند از طریق دریافت خدمات مشاوره مالیاتی و بررسی اسناد و مدارک مالی، مشخص کنند که آیا تراکنشهای بانکی آنها مشمول پرداخت مالیات میشود یا خیر
سوالات متداول
چه تراکنشهایی از پرداخت مالیات معاف هستند؟
به طور کلی در صورتی که تراکنش ماهیت غیر درآمدی باشد از پرداخت مالیات معاف است. بر این اثاث تراکنشهایی مانند ارث، وقف، درآمد کسب شده از کشاورزی و تراکنشهای مربوط به هزینههای عمومی و روزمره مشمول پرداخت مالیات نمیشوند.
آیا مالیات تراکنش بانکی برای همه حسابها اعمال میشود؟
خیر؛ مهمترین شرط تعلق گرفتن مالیات به حسابهای بانکی و تراکنشهای آن، حجم تراکنشها (بیش از 50 میلیارد ریال در سال) و ماهیت درآمدی حساب است.
فرمول محاسبه میزان مالیات تراکنش بانکی
بر اساس قانون، نرخ مالیات تراکنشهای بانکی بر اساس سقفهای درآمدی تعیین شده بین 15، 20 و 25 درصد درآمد متغیر بوده و از مؤدیان دریافت میشود.
بدون دیدگاه