کسب و کارها و سازمان‌های مختلف بر اساس قانون وظیفه دارند که کارکنان خود را تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دهند. سازمان تأمین اجتماعی نیز وظیفه دارد که دفاتر قانونی کسب و کارهای مختلف را به صورت دوره‌ای یا در زمان دریافت مفاصا حساب، جابجایی سهام، انتقال مالکیت و… مورد بررسی قرار داده و از رعایت قانون توسط کسب و کارها اطمینان حاصل کند.
این فرایند حسابرسی بیمه نام دارد که آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به آن از اهمیت زیادی برای کارفرمایان و صاحبان و مدیران کسب و کارهای مختلف برخوردار است.
حسابرسی بیمه چیست؟
به بررسی اسناد مالی و حسابداری یک سازمان یا کسب و کار حسابرسی گفته می‌شود. بر همین اساس حسابرسی بیمه فرایندی است که در آن اسناد بیمه‌ای کارفرمایان و پیمانکاران مورد بررسی قرار می‌گیرد. حسابرسی بیمه‌ای به این منظور انجام می‌شود که بتوان از پرداخت به موقع و صحیح حق بیمه کارکنان یک سازمان یا کسب و کار اطمینان حاصل کرد.
اهداف حسابرسی بیمه
بر اساس قانون کلیه کسب و کارها و سازمان‌ها موظف به پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی کارکنان خود هستند. بر اساس این قانون حسابرسی بیمه با اهداف زیر برای کسب و کارهای مختلف انجام می‌شود:
- اطمینان از پرداخت صحیح و به موقع حق بیمه کارگران و کارمندان در یک کسب و کار
- اطمینان از اجرای قوانین تامین اجتماعی و پرداخت صحیح حق بیمه بر اساس حقوق و دستمزد
- کاهش خطا و اشکال در هنگام دریافت برگه مفاصا حساب بیمه
مزایای حسابرسی بیمه‌ای چیست؟
در مورد حسابرسی بیمه و مزایای آن برای سازمان‌ها و کسب و کارهای مختلف، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسایی دقیق تعداد کارمندان و کارگران مشغول به کار در هر سازمان و کسب و کار
- شناسایی دقیق هزینه‌های مرتبط با کار
- تعیین حقوق بیمه‌ای کارگران و کارمندان در سازمان‌ها و کسب و کارها
- کنترل و نظارت بر اجرای صحیح قانون قراردادها و حق بیمه‌ها توسط کارفرمایان و پیمانکاران
- نظارت بر برخورداری کامل و مطلوب کارگران از خدمات تامین اجتماعی
- کنترل و نظارت بر پرداخت حق بیمه‌ها توسط کارفرمایان و پیمانکاران
مراحل انجام حسابرسی بیمه
در مورد حسابرسی بیمه باید به این موضوع اشاره کرد که این فرایند در تهران و سایر شهرهای کشور توسط شعبات تأمین اجتماعی انجام می‌شود. مراحل انجام این حسابرسی به شرح زیر است:
- صدور درخواست انجام حسابرسی بیمه توسط شعبه تأمین اجتماعی
- ارسال مدارک مربوط به حسابرسی بیمه
- ارسال فرم‌های مخصوص حسابرسی از سازمان تامین اجتماعی به سازمان یا کسب و کار مورد نظر
- ثبت اطلاعات مربوط به دفاتر قانونی و اظهارنامه‌های مالیاتی توسط سازمان در فرم‌های حسابرسی
- ارسال فرم‌های حسابرسی تکمیل شده به شعبه تامین اجتماعی درخواست کننده حسابرسی
- بررسی فرم‌ها توسط موسسات حسابرسی تامین اجتماعی و ارسال گزارش
- تعیین میزان بدهی حسابرسی بیمه توسط شعبه بر اساس گزارش دریافتی از مؤسسات حسابرسی
تفاوت حسابرسی بیمه تامین اجتماعی و حسابرسی مالیاتی
یکی از مهمترین موضوعاتی که کسانی که خدمات حسابرسی دریافت میکنند باید حتما قبل از دریافت خدمات از آن آگاه باشند، تفاوت بین حسابرسی مالیاتی و حسابرسی بیمه است. از مهمترین موارد اختلاف و تفاوت این دو نوع حسابرسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| حسابرسی مالیاتی | حسابرسی بیمه |
| – بازرسی‌ها مربوط به بخش درآمدهای سازمان است.
– با هدف صحت و کیفیت اسناد و مدارک مالی و نحوه رعایت قوانین و مقررات و استانداردها انجام می‌شود. – کلیه درآمدها و هزینه‌ها بررسی شده و میزان مالیات پرداختنی محاسبه می‌شود. – در این نوع حسابرسی رسیدگی انجام می‌شود. – دفاتر قانونی کلیه اسناد و مدارک مرتبط با هزینه‌های سازمان بررسی می‌شود. |
– بازرسی مربوط به هزینه‌های مرتبط با کار است.
– با هدف اطمینان از پرداخت به موقع و صحیح حق بیمه کارکنان انجام می‌شود. – تنها به میزان درآمد نیروهای انسانی و میزان بیمه پرداختی توسط شرکت رسیدگی می‌شود. – در این نوع حسابرسی، سندرسی انجام می‌گیرد. – موارد مربوط به استفاده از کار، اشتغال و نیروی انسانی در نظر گرفته شده و حق بیمه دریافت می‌شود. |
مهلت حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چقدر است؟
تا پیش از سال 1397، بازرسان سازمان تأمین اجتماعی هر 10 سال یک بار دفاتر قانونی شرکت‌ها و کسب و کارها را مورد بررسی قرار می‌دادند. این رویه از سال 1397 تغییر کرده و سازمان تأمین اجتماعی به منظور تسهیل در کسب و کار و رونق اشتغال، بازرسی از دفاتر را در آخرین سال مالی کسب و کارها انجام می‌دهد. البته موارد استثناء نیز وجود دارد که به شرح زیر است:
- در موارد مطرح بودن ادعای سابقه یا دستمزد اشخاص (شکایت پرسنل و عدم رعایت ماده ۱۴۸ قانون کار در خصوص بیمه)
- درخواست‌های مستند به آرا مراجع قضایی و شبه قضایی شرکت‌های در حال تصفیه ارائه شده از سوی واحدهای اجرایی ارائه می‌شود.
- در صورت ارائه مستندات نشان دهنده عدم اجرای قانون و عدم اعلام واقعی دستمزد بیمه‌شدگان و مغایرت آن با اظهارنامه مالیاتی، بازرسی با تشخیص و دستور مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی قابل انجام است.
- در زمان استفاده از معافیت‌های بیمه و تعهد‌نامه حسابرسی
- نقل و انتقال ماده ۳۷
جرایم حسابرسی بیمه تامین اجتماعی
بر اساس ماده ۱۰۲ قانون تامین اجتماعی اگر کارفرما یا نماینده کارفرما به هر دلیل از اقدامات حسابرسی بیمه توسط سازمان تأمین اجتماعی جلوگیری کرده و دفاتر و مدارک مربوطه را به بازرس ارائه ندهند، مشمول جریمه بوده و به جزای نقدی محکوم می‌شوند.
بر اساس ماده 103 قانون تأمین اجتماعی، مجازات کارفرمایانی که به عمد مبلغی بیشتر از حق بیمه مقرر شده را از حقوق و مزایای کارکنان خود کسر میکنند، علاوه بر الزام به استرداد وجه، حبس جنحه‌ای از 61 روز تا 6 ماه در نظر گرفته شده است.
انواع بازرسی بیمه‌ای تامین اجتماعی
ساده‌ترین و اولین کاری که در حسابرسی بیمه انجام می‌شود، بازرسی دوره‌ای است. بازرسان سازمان تأمین اجتماعی دارای حق ورود و بازرسی از دفاتر قانونی شرکت‌ها و مؤسسات مختلف هستند. در بازرسی‌های محلی، بازرس بیمه در محل شرکت یا مؤسسه حاضر شده و تعداد کارمندان و کارکنان تحت پوشش بیمه را با مقدار ثبت شده در دفاتر قانونی مورد مقایسه قرار می‌دهد. به طور کلی می‌توان که بازرسان بیمه برای حسابرسی و بازرسی دو کار انجام می‌دهند:
-
بازرس بیمه ای از کارگاه:
بازرسی بیمه‌ای از کارگاه‌ها به منظور شناسایی نیروهای انسانی تحت قرارداد
-
بازرسی بیمه‌ای از دفاتر قانونی:
بازرسان بیمه تأمین اجتماعی این دو کار را می‌توانند به یکی از اشکال زیر انجام دهند:
-
بازرسی سرزده:
در این نوع بازرسی، حضور بازرسان به صورت اتفاقی و سرزده و بدون اطلاع قبلی است که با هدف بررسی تعداد کارمندان و مشخصات آن‌ها به منظور تطبیق با لیست بیمه انجام می‌شود.
-
بازرسی کشفی:
این نوع بازرسی جهت کشف کارگاه‌های بدون کد کارگاهی و لیست بیمه و همچنین تشکیل پرونده جرایم بیمه‌ای انجام می‌شود.
-
بازرسی تحقیقی:
به منظور بررسی شکایات و درخواست‌ها از طرف کارفرما یا کارگران انجام می‌گیرد.
مدارک لازم برای حسابرسی بیمه چیست؟
یکی از اقدامات مهمی که توسط کارفرمایان و پیمانکاران در حسابرسی بیمه باید انجام شود، ارائه مدارک و مستندات مورد نیاز است. از جمله این مدارک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لیست بیمه تامین اجتماعی
- لیست حقوق و دستمزد
- لیست مالیات حقوق کارکنان
- دفاتر قانونی شرکت
- اظهارنامه‌های مالیاتی
- فیش‌های پرداخت حق بیمه
- لیست قراردادهای کارکنان
چرا در حسابرسی بیمه، سال آخر مهم‌تر از سایر سال هاست؟
موضوع مهمی که در حسابرسی مالیاتی باید مورد توجه قرار بگیرد این است که سال آخر در این فرایند از سایر سال‌ها مهم‌تر است. از مهمترین دلایل اهمیت سال آخر در حسابداری بیمه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ملاک اصلی بررسی وضعیت پرداخت حق بیمه و رعایت قوانین بیمه‌ای
- پایان فرایند مالی سازمان‌ها و کسب و کارها و انجام کلیه پرداخت‌ها و تسویه حسا‌ب‌های سالیانه
- الزامات قانونی و الزامات سازمان تأمین اجتماعی و موظف بودن کارفرمایان جهت پرداخت صحیح و به به موقع حق بیمه
- ضرورت گزارش‌دهی نهایی به سازمان تأمین اجتماعی در پایان سال توسط کارفرمایان
- حسابرسی و درخواست مفاصا حساب بیمه از سازمان تأمین اجتماعی
نتیجه گیری
با توجه به اینکه یکی از وظایف اصلی کارفرمایان و پیمانکاران پرداخت صحیح و به موقع حق بیمه تأمین اجتماعی کارکنان شاغل در یک سازمان یا کسب و کار است، سازمان تأمین اجتماعی نیز وظیفه دارد که از طریق حسابرسی بیمه بر پرداخت صحیح و به موقع حق بیمه کارکنان توسط کارفرمایان و پیمانکاران نظارت کند. به همین دلیل کلیه کسب و کارها به منظور جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی و تحمیل جرایم مختلف می‌توانند از خدمات شرکت حسابداری ازتا در حوزه اداری و پرسنلی استفاده کنند تا مسائل مربوط به حقوق و دستمزد و حق بیمه کارکنان به صورت صحیح و دقیق انجام شود.
سوالات متداول:
1- حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چگونه انجام می‌شود؟
فرایند حسابرسی بیمه به این شکل است: درخواست حسابرسی از طرف شعب تأمین اجتماعی، ارسال دفاتر قانونی به مؤسسه حسابرسی، بررسی اسناد و مدارک، تهیه گزارش حسابرسی، ارسال گزارش به سازمان تأمین اجتماعی، محاسبه و اعلام بدهی‌های احتمالی سازمان یا کسب و کار
2- پیش حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چیست؟
فرایند بررسی دقیق اسناد و مدارک مرتبط با حقوق و دستمزد، بیمه کارکنان و سایر تعهدات مالی در یک سازمان است که در زمان انتقال مالکیت، دریافت مفاصا حساب، نقل و انتقال سهام و سایر تغییرات ساختاری انجام می‌شود. هدف این فرایند اطمینان از صحت پرداخت حق بیمه کارکنان و جلوگیری از جرایم احتمالی از سوی سازمان تامین اجتماعی است.
3- آیا عدم انجام حسابرسی بیمه تامین اجتماعی جریمه دارد؟
بله، بر اساس قانون در صورت ممانعت از کار بازرسان و عدم ارائه مدارک مورد نیاز جریمه‌های مالی سنگین، محرومیت از برخی خدمات تامین اجتماعی و پیگرد قانونی در انتظار کسب و کارها خواهد بود.
4- نحوه محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی چگونه است؟
حق بیمه تامین اجتماعی معمولاً به میزان ۲۸ درصد از حقوق و دستمزد کارکنان محاسبه می‌شود که سهم کارفرما ۱۸ درصد، سهم کارکنان ۷ درصد و سهم دولت ۳ درصد است.
بدون دیدگاه