اگر در بازار سرمایه‌ای مثل بورس، فعالیت دارید، باید در مورد دانش حسابداری، اطلاع داشته باشید. اما اصلاً جای نگرانی نیست؛ همین که شما بتوانید حساب و کتاب دارایی‌ها و حتی جیب خود را داشته باشید، حتماً میتوانید به تحلیل ترازنامه شرکت‌ها بپردازید؛ تنها ابعاد آن گسترده‌تر است. به همین منظور در این مطلب مفصلاً در مورد ترازنامه و نحوه تحلیل آن بحث خواهیم کرد؛ در نتیجه شما میتوانید با یک نگاه و بررسی اجمالی ترازنامه شرکت‌ها، در مورد سرمایه‌گذاری تصمیم نهایی را بگیرید.
ترازنامه چیست؟
یکی از مهمترین و اساسی‌ترین صورت‌های مالی به شمار می‌آید که وضعیت مالی یک شخصیت حسابداری در یک بازه زمانی مشخصی (معمولاً یک سال) را نشان میدهد. این صورت مالی توسط حسابرسان داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ترازنامه ما با سه منبع اطلاعاتی مواجه هستیم که در تحلیل ترازنامه اهمیت ویژه‌ای دارند: دارایی، بدهی و سرمایه
این سه بخش مشخص می‌کند که شرکت چه چیزی دارد، چه دیونی دارید و صاحبان شرکت به چه میزان سرمایه‌گذاری کردند. یک معادله ساده‌ای وجود دارد که کل ترازنامه را در خود خلاصه می‌کند که به معادله اصلی حسابداری معروف است:
دارایی = بدهی + سرمایه
بخش‌های ترازنامه
تا اینجای مطلب باید یک دید کلی نسبت به ترازنامه پیدا کرده باشید؛ در این قسمت می‌خواهیم به توضیح و شرح کامل بخش‌های مختلف ترازنامه بپردازیم تا مقدمات شرح تحلیل ترازنامه را آماده سازیم.
دارایی‌ها
هرآنچه که برای شرکت ارزش اقتصادی دارید بدین معنا که میتوان باارزش اقتصادی آن را اندازه‌گیری کرد، دارایی به‌حساب می‌آید؛ مثل ساختمان، موجود کالا، وجه نقد و … . برای بررسی ترازنامه شرکت‌ها، در این بخش باید این سؤال را از خود بپرسید که آیا دارایی‌های امسال شرکت نسبت به سال گذشته بیشتر شده یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت بود که نشانه خوبی است اما اگر منفی بود به دنبال علت آن باشید. آیا این دارایی‌های کاهش‌یافته را شرکت در سال قبل به فروش رسانده یا به‌عنوان مطالبات سوخت شده قرار داده است؟ در دارایی‌های مالی نظیر سهام شرکت‌ها، بررسی کنید که آیا این دارایی‌ها از کیفیت خوبی برخوردار هستند یا خیر؟ و همچنین ریسک و بازده این دارایی‌ها را حساب کنید.
برای موجودی کالا از بخش دارایی‌ها، این سؤال را بپرسید که آیا موجودی کالی شرکت در انبارهای آن نسبت به سال قبل افزایش داشته است یا خیر؟ اگر فروش تغییر نکرده باشد اما موجودی انبار همچنان در حال افزایش باشد، این نشانه خوبی نیست.
بدهی‌ها
هرآنچه که برای شرکت بار اقتصادی دارد که باید آن را با پرداخت مبلغی جبران کند؛ مثل اسناد پرداختنی بخش بدهی‌ها در ترازنامه مهمترین بخش آن به شمار می‌آید؛ بنابراین باید مطمئن شوید که بدهی‌ها هم در سال قبل افزایش نیافته باشد.
حقوق صاحبان سهام
به کلیه سرمایه‌گذاری‌هایی که در شرکت در طول سال انجام میشود معمولاً با عنوان حقوق صاحبان سهام یاد میشود اما با نام‌های دیگری مثل صورت سرمایه، سرمایه‌گذاری سهام‌داران و سودهای حفظ شده، هم یاد میشود. حقوق صاحبان سهام بیانگر ثروت خالص یک شرکت است؛ بدین معنا که هرآنچه حاصل مابه‌تفاوت دارایی‌ها و بدهی‌ها می‌ماند، سود برای سهام‌داران تلقی میشود.
در زمانی که شما ترازنامه شرکتی را بررسی می‌کنید، باید این را در نظر بگیرید که میزان حقوق صاحبان سهام نسبت به سال قبل حداقل ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر شده باشد، در غیر این صورت نشانه خوبی نیست.
جزئیاتی که باید در ترازنامه لحاظ شود
این جزئیات به کسانی که میخواهند بعدها به تحلیل ترازنامه بپردازند، کمک شایانی می‌کند؛ این جزئیات سه دسته هستند:
عنوان ترازنامه
در اولین سطر از ترازنامه باید نام شرکت یا سازمان موردنظر نوشته شود، سپس نام گزارش که در اینجا ترازنامه است را باید عنوان شود؛ همچنین تاریخ ترازنامه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که باید در پایین عنوان ترازنامه، نوشته شود.
واحد اندازه گیری ترازنامه
برای تحلیل ترازنامه ، کاملاً باید واحد اندازه‌گیری اعداد مشخص شود؛ معمولاً در ایران بر اساس ریال است.
جمع حساب‌ها
در قسمت پایین ترازنامه، دقیقاً جایی که تمام بخش‌های ترازنامه به پایان میرسد، باید جمع کل حساب‌ها لحاظ شود. همان‌طور که میدانید جمع کل دارایی‌ها با بدهی، باید برابر باشند، در غیر این صورت در جایی اشتباهی صورت‌گرفته است.
رابطه تحلیل بنیادی با دانش حسابداری
بازدهی سهام یک بحث بسیار پیچیده‌ای است که از تخصص ما خارج است. یکی از راه‌های پیش بینی بازدهی سهام، تحلیل بنیادی است که دارای طرفداران زیادی در بین سرمایه‌گزاران است. در تحلیل بنیای بازده سهام تابعی از شرایط کلان اقتصای کشور و همچنین وضعیت مالی شرکت می‌باشد. این وضعیت مالی در قالب صورت‌های مالی تهیه و ارائه می‌گردد؛ به این منظور دانش حسابداری برای تصمیم گیرندگان در بازار سرمایه، اطلاعات مفیدی را میدهد. در نتیجه میتوان با تحلیل و بررسی صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌پذیر، به یک تصمیم درست برای سرمایه‌گزاری رسید. با این اوصاف رابطه تحلیل بنیادی با دانش حسابداری، همانند کمک یک پدر به فرزند برای تصمیمات درست در زندگی می‌ماند.
تحلیل ترازنامه
همان‌طور که اشاره شد، ترازنامه وضعیت مالی یک شرکت را در یک دوره زمانی مشخصی، نشان میدهد. دوره زمانی هر ترازنامه معمولاً یک سال است؛ بنابراین برای تحلیل ترازنامه باید نسبت به سالهای قبل مقایسه گردد، در غیر این صورت ترازنامه به‌تنهایی نمیتواند اطلاعات مفیدی به ما بدهد.
نسبت بدهی به سهام را میتوان از ترازنامه به دست آورد که این نشان‌دهنده میزان سلامتی فعالیت مالی شرکت یا سازمان است. پس از هر عملیات مالی، باید معادله ترازنامه به توازن برسد؛ بدین معنا که به‌ازای هر مبلغی که بدهکار شد، باید به همان اندازه، بستانکار شود، در غیر این صورت این ثبت اشکال دارد.
به طور مثال با انجام خرید، وجه نقد کسر میشود و در نتیجه موجودی ملزومات را افزایش میدهد؛ یعنی افزایش موجودی ملزومات ماهیت بدهکار و کاهش وجه نقد ماهیت بستانکار پیدا می‌کند. در کل کاری که شما باید انجام بدهید این است که ابتدا ترازنامه شرکتی را که میخواهید در آن سرمایه‌گذاری کنید را پیدا کنید و سپس بررسی نمایید.
بخش دارایی‌ها باید نسبت به سالهای قبل افزایش داشته باشد که این نشان‌دهنده رشد و توسعه شرکت است. بخش بدهی‌ها، نباید نسبت به سال قبل افزایش داشته باشد، در غیر این صورت، نشان از عدم کارآمدی مدیریت شرکت به‌حساب می‌آید. در بخش حقوق صاحبان سهام نیز باید درصدی افزایش یابد که این نشان‌دهنده رشد نقدینگی در شرکت است و به بازار نیز کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
تحلیل گران بازار سرمایه، دو نوع تحلیل را دارند: تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال؛ شما برای اینکه بتوانید تحلیل بنیادی را یادگیرید، اندکی نیاز به دانش حسابداری دارید؛ به این دلیل که صورت‌های مالی شرکت‌ها، از جمله ترازنامه را بررسی و تحلیل کنید که در این مطلب مفصلاً در مورد تحلیل ترازنامه بحث کردیم. اگر علاقه‌مند به شرکت در دوره آموزش حسابداری به طور کاملاً عملی هستید، باید به شما تبریک بگوییم؛ زیرا در شرکت حسابداری ازتا ، ما یک دوره آموزش باکیفیت همراه با کارآموزی و در پایان معرفی به بازار کار، برگزار میکنیم؛ در صورت بازدید از صفحه دوره، کافی است روی کلمه ” آموزش حسابداری ” کلیک کنید.
بدون دیدگاه