یکی از اصلیترین روشهای کسب درآمد برای دولت، اخذ مالیات از شهروندان است. به همین دلیل نیاز به تدوین قوانین مالیاتی در کشور وجود دارد. قانون مالیاتهای مستقیم یکی از مهمترین و بنیادیترین قوانین مالی کشور است که نقش کلیدی در تأمین درآمدهای دولت و برقراری عدالت مالیاتی ایفا میکند.
آشنایی دقیق با این قانون برای اشخاص حقیقی، حقوقی، صاحبان مشاغل، شرکتها، حسابداران و مدیران کسب و کار امری ضروری است؛ زیرا عدم آگاهی از تکالیف مالیاتی میتواند منجر به جرائم سنگین، محرومیتهای قانونی و مشکلات حقوقی شود. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم با این قانون و جزئیات آن به صورت کامل آشنا شویم.
قانون مالیاتهای مستقیم چیست؟
قانون مالیاتهای مستقیم با عناوین دیگری مانند مالیات عملکرد یا مالیات بر درآمد در داخل کشور شناخته میشود. مالیات مستقیم به نوعی از مالیات گفته میشود که بر اساس دارایی یک شخص حقیقی یا حقوقی تعیین شده و بر اساس درآمد و داراییها به صورت مستقیم اخذ میشود.
یکی از اهداف تدوین قانون مالیاتهای مستقیم این است که با عدم دریافت مالیات از اقشار ضعیف و کم درآمد بتوان کشور را در مسیر تأمین عدالت اجتماعی پیش برد.
تفاوت قانون مالیات های مستقیم و غیر مستقیم
در قوانین مالیاتی کشور، دو نوع مالیات برای اشخاص حقیقی و حقوقی در نظر گرفته شده است:
-
مالیات مستقیم:
در این نوع مالیات شخص حقیقی یا حقوقی که مالیات به او تعلق گرفته به عنوان مسئول پرداخت شناخته میشود و امکان انتقال بار آن به دیگری وجود ندارد. در واقع در این نوع مالیات دولت به صورت دقیق آگاهی دارد که از چه کسی و بابت چه چیزی باید مالیات دریافت نماید.
-
مالیات غیر مستقیم:
نوعی دیگر از مالیات است که بر قیمت کالاها و خدمات اعمال میشود و از یک شخص خاص اخذ نمیشود. در واقع تولید کننده یا فروشنده کالا و خدمات بار مالی این مالیات را به مصرفکننده نهایی منتقل کرده و بر اساس درصد تعیین شده مبلغی را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده اخذ میکند.
| ویژگی | مالیات مستقیم | مالیات غیرمستقیم |
| مسئولیت پرداخت | بر عهده شخص و غیرقابل انتقال | قابل انتقال از تولیدکننده به مصرفکننده |
| مبنای تعلق | درآمد و دارایی (حقوق، سود، ارث و…) | قیمت کالا و خدمات |
| عدالت مالیاتی | افزایش نرخ مالیات در صورت افزایش درآمد | برای کلیه افراد یکسان است |
| آگاهی از پرداخت | آگاهی کامل پرداخت کننده | پنهان و نامشهود |
انواع مالیات در قانون مالیاتهای مستقیم
در مورد مالیات در قانون مالیاتهای مستقیم باید گفت که انواع مالیات در این قانون به طور کلی در دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیمبندی میشوند.
1- مالیات بر درآمد:
یکی از رایجترین انواع مالیات که در قانون مالیاتهای مستقیم به آن اشاره شده، مالیات بر درآمد است که به صورت مستقیم از درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی کسر میشود. اهمیت بالای این گروه از مالیات باعث شده که درصد زیادی از خدمات مشاوره مالیاتی نیز به این گروه از مالیاتها مربوط باشد. انواع مالیات بر درآمد به شرح زیر است:
- مالیات بر درآمد املاک
- مالیات بر درآمد حقوق
- مالیات بر درآمد مشاغل
- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
- مالیات بر درآمد اتفاقی
- مالیات بر درآمد کشاورزی
- مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف
2- مالیات بر دارایی:
یکی دیگر از انواع مالیاتهای مستقیم به نام مالیات بر دارایی شناخته میشود. بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم که در سال 1366 مصوب شده است، این نوع مالیات شامل 5 دسته به شرح زیر است:
- مالیات بر ارث
- مالیات بر تمبر
- مالیات بر اراضی بایر
- مالیات سالانه املاک
- مالیات مستغلات مسکونی خالی از سکنه
ماده و تبصره های قانون مالیات های مستقیم
یکی از مواردی که درباره قانون مالیاتهای مستقیم در خدمات حسابداری از اهمیت زیادی برخوردار است، ماده و تبصرههای این قانون است. قانون مالیاتهای مستقیم در 271 ماده قانون تصویب شده که این مواد در 5 باب به شرح زیر دستهبندی شدهاند:
- باب اول شامل دو ماده قانونی درباره اشخاص مشمول مالیات قانون مالیاتهای مستقیم
- باب دوم شامل 49 ماده قانونی با موضوع مالیات بر دارائی قانون مالیاتهای مستقیم
- باب سوم شامل 80 ماده قانونی با موضوع مالیات بر درآمد قانون مالیاتهای مستقیم
- باب چهارم شامل 87 ماده قانونی درباره مقررات مختلف قانون مالیاتهای مستقیم
- باب پنجم شامل 64 ماده قانونی با موضوع سازمان تشخیص و مراجع مالیاتی قانون مالیاتهای مستقیم
اشخاص مشمول مالیات قانون مالیات های مستقیم (باب اول قانون مالیات های مستقیم)
یکی از بابهای مهم قانون مالیاتهای مستقیم که درباره اشخاص مشمول مالیات مستقیم توضیحاتی ارائه میدهد، باب اول است. این باب دارای 2 ماده قانونی است که درباره معافیتهای مالیاتی صحبت میکند:
ماده یک: بر اساس این ماده قانونی اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات مستقیم میشوند:
- همه اشخاص حقوقی و حقیقی در خارج یا داخل کشور که در ایران دارای اموال یا املاک هستند.
- همه اشخاص حقیقی ایرانی مقیم ایران که در داخل یا خارج کشور درآمدی کسب میکنند.
- همه اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج برای درآمدی که در ایران کسب میکنند.
ماده دو: بر اساس این ماده قانونی، اشخاص زیر از مالیات مستقیم معاف هستند:
- وزارتخانهها و ادارات دولتی
- همه دستگاههایی که دولت بودجه آنها را تأمین میکنند.
- شهرداریها، بخشداریها و دهیاریها
معافیتها در قانون مالیاتهای مستقیم
قانونگذار برای حمایت از برخی فعالیتها و اقشار، معافیتهای متعددی را در قانون مالیاتهای مستقیم در نظر گرفته است. از مهمترین معافیتهای این قانون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- معافیت حقوق تا سقف مشخص سالانه
- معافیت فعالیتهای کشاورزی
- معافیت صادرات کالا و خدمات
- معافیت فعالیتهای فرهنگی، هنری و مطبوعاتی
- معافیت مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی (مشروط)
- معافیت شرکتهای دانشبنیان
استفاده صحیح از این معافیتها نیازمند دانش تخصصی مالیاتی و تنظیم صحیح اظهارنامه عملکرد است.
نکات مهم درباره قانون مالیاتهای مستقیم
در مورد قانون مالیاتهای مستقیم برخی نکات مهم وجود دارد که اشخاص حقیقی و حقوقی باید مورد توجه قرار دهند:
- تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر الزامی است.
- عدم پرداخت مالیات منجر به جرائم غیرقابل بخشش میشود.
- اسناد و دفاتر قانونی نقش تعیین کننده در تعیین مالیات دارند.
- فعالیتهای اینترنتی به صورت کامل رصد میشوند.
- اصلاحیههای قانون باید به صورت مستمر بررسی شوند.
- استفاده از مشاوره تخصصی، ریسک مالیاتی را کاهش میدهد.
خدمات شرکت حسابداری ازتا در قانون مالیات های مستقیم
با توجه به اینکه اطلاع از مفاد قانون مالیاتهای مستقیم و اجرای آن از اهمیت زیادی برای اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول برخوردار است، همکاری با یک شرکت حسابداری حرفهای مانند ازتا، تضمینکننده کاهش ریسک، صرفهجویی مالی و رعایت کامل قوانین مالیاتی است.
شرکت حسابداری ازتا با بهرهگیری از تیم متخصص مالیاتی، خدمات جامعی در حوزه قانون مالیاتهای مستقیم ارائه میدهد که شامل موارد زیر است:
- مشاوره تخصصی مالیاتی
- تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی
- محاسبه دقیق مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی
- بررسی و استفاده از معافیتهای قانونی
- دفاع مالیاتی در هیأتهای حل اختلاف
- اصلاح پروندههای مالیاتی و کاهش جرائم
سوالات متداول:
1. قانون مالیات های مستقیم شامل چند ماده است؟
قانون مالیاتهای مستقیم در حال حاضر شامل 271 ماده قانونی است که در قالب بابها و فصول مختلف تنظیم شدهاند.
2. آیا مالیات حق تمبر جزو مالیات های مستقیم هستند؟
بله، مالیات حق تمبر طبق قانون، جزو مالیاتهای مستقیم و زیرمجموعه مالیات بر دارایی محسوب میشود.
3. آیا کسب و کارهای اینترنتی یا اینستاگرامی هم مشمول مالیات مستقیم میشوند؟
بله، تمامی کسبوکارهای اینترنتی، فروشگاههای آنلاین و فعالان اینستاگرامی که از این طریق درآمد دارند، طبق قانون مالیاتهای مستقیم مشمول پرداخت مالیات هستند.
بدون دیدگاه