یکی از مهمترین و اصلیترین اعضای تیم مالی در یک سازمان یا کسب و کار، رئیس حسابداری است که به عنوان مدیر حسابداری نیز شناخته میشود. رئیس حسابداری یک جایگاه شغلی مهم است که وظیفه دارد کلیه فعالیتهای واحد حسابداری را تحت نظارت داشته و به طور همزمان فعالیتهای حسابداری عمومی، انجام تحلیلها و… را به نحو احسن انجام دهد. Head od Accounting یا رئیس حسابداری را میتوان مسئول اصلی بررسی عملکرد روزانه واحد حسابداری در یک مجموعه و انتقال دهنده گزارش به مدیران دانست. با توجه به اهمیت این جایگاه شغلی آشنایی با شرح وظایف رئیس حسابداری از اهمیت زیادی برخوردار است.
شرح وظایف رئیس حسابداری در سازمانها
در مورد رئیس یا مدیر حسابداری در یک سازمان باید گفت که مسئولیت اجرای سیاستها و رویههای حسابداری را بر عهده دارد. در واقع شرح وظایف سرپرست حسابداری در یک سازمان حیطه وسیعی از پیادهسازی سیستمهای جدید تا بهروزرسانی کنترلهای داخلی و پیگیری هزینهها را در بر میگیرد که هدف از اجرای آنها جمعآوری، تحلیل، تأیید و گزارشدهی اطلاعات است. در واقع رئیس حسابداری در یک سازمان باید نظارت بر انجام تحلیلهای مالی، گزارشدهی، بهبود روند کار به صورت مستمر و همچنین همکاری و رهبری تیم خود را در دستور کار قرار دهد.
با این حال با توجه به متفاوت بودن روند کار حسابداری و امور مالی در مشاغل و کسب و کارهای مختلف، شرح وظایف رئیس حسابداری نیز با توجه به نوع کسب و کار متفاوت خواهد بود.
شرح وظایف رئیس حسابداری فروش
در شرکتها یا کسب و کارهایی که در زمینه فروش محصولات مختلف فعالیت میکنند، شرح وظایف مدیر حسابداری در مقایسه با سایر حوزهها متفاوت است. در این نوع کسب و کارها رئیس حسابداری وظیفه دراد که بر فرایند فروش نظارت داشته و رابطه با مشتریان را توسعه دهد. بر این اساس مدیریت حسابها، ایجاد فرصتهای جدید برای فروش محصولات و همچنین اطمینان از رضایت مشتریان از محصولات، جزو شرح وظایف رئیس حسابداری است. به همین دلیل رئیس حسابداری در این نوع مشاغل به تقویت مهارتهای ارتباطی، CRM و مدیریت همزمان چند کار نیاز دارد. از مهمترین وظایف مدیر حسابداری فروش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت حسابها
- برقراری ارتباط با مشتریان
- ایجاد فرصتهای جدید فروش محصولات
- نظارت بر کار نمایندگان
- تدوین و تهیه گزارشهای مالی و ارائه به مدیران
- نظارت بر فرایند فروش و به منظور دستیابی به اهداف مالی تعیین شده
شرح وظایف سرپرست حسابداری صنعتی
در سازمانها و شرکتهای فعال در حوزه صنعت و تولید، از حسابداری صنعتی استفاده میشود. به همین دلیل مانند شرح وظایف حسابدار، وظایف مدیر حسابداری نیز در این نوع سازمانها و شرکتها متفاوت است. نظارت بر حسابداری، تدوین و تهیه صورتهای مالی، تهیه گزارش و ارائه به بخش مالی از مهمترین شرح وظایف مدیر حسابداری در محیطهای صنعتی است. دیگر وظایف این جایگاه سازمانی به شرح زیر است:
- دریافت اسناد، مدارک و گزارشهای روزانه و دورهای از بخش تولید
- نظارت بر نحوه محاسبه قیمت محصولات، ضایعات و…
- بررسی صحت ترازهای گزارشات و بهای تمام شده محصول
- همکاری در زمینه تعیین قیمت تمام شده برای سفارشات و پروژهها
- همکاری با واحدهای انبار، تولید، تعمیرات و غیره به منظور دریافت اطلاعات
- جمعآوری اطلاعات مورد نیاز به منظور ارائه گزارش به موقع به مدیریت
- تهیه گزارش توجیهی برای طرحها و پروژهها
- تهیه صورتها، اطلاعات و گزارشات لازم به منظور ارائه به حسابرسان مستقل یا مراجع دولتی
شرح وظایف رئیس حسابداری بیمارستان
حسابداری بیمارستان در مقایسه با حسابداری در سایر سازمانها متفاوت بوده و محاسبات و تحلیلهای مالی پیچیدهتری دارد. به همین دلیل شرح وظایف سرپرست حسابداری در بیمارستان در مقایسه با یک شرکت حسابداری بسیار متفاوت است. بسته به وسعت و فعالیت بیمارستان، بررسی و پیادهسازی سیستمهای حسابداری، تدوین و ارائه گزارش مالی و به طور کلی کنترلهای مالی سازمان بر عهده رئیس حسابداری است. از دیگر شرح وظایف رئیس حسابداری در بیمارستان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیادهسازی، توسعه و همچنین نگهداری از سیستمهای حسابداری
- نظارت بر تحلیل سوابق حسابداری
- تهیه طرحهای مالی بر اساس دادههای آماری و بودجه، سطح بیماران، نیازهای بخش درمان و…
- برنامهریزی و آموزش به کارکنان بخش حسابداری و ارزیابی عملکرد آنها
- تهیه صورتهای مالی مثل ترازنامه، صورت حساب سود و زیان به صورت ماهیانه و ارائه آن به مدیریت
- نظارت و کنترل حساب های مالی
شرح وظایف رئیس حسابداری پیمانکاری
حسابداری پیمانکاری یکی از حوزههای حسابداری است که در شرکتهای پیمانکاری پیادهسازی میشود. با توجه به چالشهای خاصی که در حوزه کار با شرکتهای پیمانکاری وجود دارد مواردی مانند طبقهبندی و گزارشدهی صورت هزینه، تهیه صورت وضعیت و تسویه حساب مربوط به پروژههای مختلف از مهمترین شرح وظایف مدیر حسابداری در این شرکتها به حساب میآید. از دیگر وظایف رئیس حسابداری در این نوع مشاغل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برآورده هزینهها و ثبت مناقصه
- دریافت آخرین فهرست بهای سازمان بودجه و بهروز بودن بر اساس تغییرات آن
- ثبت انواع ضمانتنامههای پرداختی برای شرکتهای عمرانی
- ثبت متمم، الحاقیه، دستور کار و صورتجلسه مربوط به قراردادهای مختلف
- محاسبه هزینههای مربوط به استهلاک داراییها
- محاسبه و ثبت هزینههای مربوط به مواد و مصالح در شرکتهای عمرانی
تفاوت وظایف مدیر مالی و رئیس حسابداری
در مورد وظایف رئیس حسابداری و وظایف مدیر مالی باید به این نکته اشاره کرد که این دو حوزه به قدری نزدیک به هم هستند که تشخیص تفاوتها بسیار دشوار است. با اینکه دو حوزه نقاط مشترک زیادی دارند اما باید گفت که برنامهریزی، بودجهبندی و توزیع داراییها در حیطه وظایف مدیر مالی بوده و رئیس حسابداری بیشتر در حوزه ثبت گزارشات مالی در یک سازمان یا کسب و کار فعالیت میکند. در واقع میتواند گفت که بخش مالی یک سازمان به آینده توجه دارد در حالی که در حسابداری به گذشته مالی پرداخته میشود. به طور خلاصه میتوان گفت که کار مدیر مالی در یک سازمان، سیاستگذاری و کار رئیس یا مدیر حسابداری، یک وظیفه فنی است.
تخصصها و مهارتهای مورد نیاز رئیس حسابداری
برای اینکه یک فرد تواند شرح وظایف سرپرست حسابداری در یک سازمان یا کسب و کار را به نحو احسن انجام دهد، باید از یک سری مهارتها و تخصصها برخوردار باشد. در واقع یک فرد در جایگاه رئیس حسابداری برای اینکه بتواند خدمات حسابداری را به صورت اصولی و دقیق انجام دهد به مهارتها و تخصصهای زیر نیاز دارد:
- توانایی استفاده از محاسبات ریاضی پیچیده برای انجام امور
- مدیریت پایگاه دادههای مالی
- کار با نرمافزارها و ابزارهای تخصصی در زمینه حسابداری و مالی
- توانایی حل مسئله و تصمیمگیری در شرایط مختلف
- شناسایی سریع مشکلات حوزه حسابدای و ارائه راهکار برای رفع آنها
- توانایی ارتباط با سایر واحدهای فعال به منظور دریافت اطلاعات مورد نیاز
- توانایی مدیریت چندین کار به صورت همزمان و اولویتبندی فعالیتها
اختیارات مدیر حسابداری در حسابداری فروشگاهی
در مورد حسابداری فروشگاهی باید گفت که همه عوامل و روندهای مربوط به فروش کالا و خدمات و برگشت آنها مورد بررسی قرار میگیرد. به همین دلیل مدیر حسابداری در این نوع از حسابداری وظاایف و اختیارات زیر را در مراحل مختلف بر عهده دارد:
| حوزه | اختیارات |
| کنترل | بررسی حساب مشتریان، تهیه گزارش دورهای، نظارت بر فروش، ثبت و نگهداری فاکتورها و اسناد |
| هماهنگی | بررسی موجودی انبار و کسریها، ورود و خروج مواد اولیه و محصول، صدور فاکتور فروش، تسویه حساب |
| ارائه گزارش | ارائه گزارش سود و زیان به صورت دورهای و سایر گزارشات تحلیلی مورد نظر مدیران |
| ارتقای سطح | برگزاری و مشارکت در دورههای آموزشی، یادگیری مستمر |
| ارتباط | ارتباط با سایر واحدهای سازمان، رفع ابهام از حسابها، همکاری با واحد فروش و انبار |
| اخلاق | رازداری در مورد میزان سود و زیان، ارائه پیشنهاد در راستای بهبود وضعیت سازمان |
اختیارات مدیر حسابداری در حسابداری تولیدی
با توجه به حساسیت زیاد در بخش تولید، مونتاژ و بستهبندی در شرکتهای تولیدی، فرایند محاسبه بهای تمام شده یکی از مهمترین فعالیتها در حوزه حسابداری تولیدی است. همین موضوع باعث شده که شرح وظایف مدیر حسابداری در این نوع شرکتها دارای موارد خاصی باشد؛ از جمله شرح وظایف رئیس حسابداری در شرکتهای تولیدی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تهیه و ارائه گزارشات مالی دقیق
- تهیه صورت جریان وجوه نقد
- پیشبینی سود
- مدیریت اعتبار
- پیشبینی کوتاه مدت و بلند مدت
چگونه یک رئیس حسابداری موفق باشیم؟
افراد در صورتی که قصد دارند در جایگاه شغلی رئیس حسابداری به موفقت دست پیدا کنند باید روی یک سری رویکردها و مهارتها تمرکز کنند که به شرح زیر مورد بررسی قرار میگیرد:
- برخورداری از دانش و تخصص لازم در حوزه حسابداری به منظور فهم عمیق مسائل مالی، حسابداری، مدیریت ریسک، مدیریت سرمایه و…
- توانایی تحلیل دادههای مالی به صورت دقیق و ارزیابی موقعیت مالی کسب و کار به منظور شناسایی عوامل ریسک و بازده و انجام پیشبینیهای مالی
- توانایی برقراری ارتباط با مشتریان و همچنین سایر واحدها در یک کسب و کار به منظور دریافت اطلاعات مالی دقیق
- توانایی اتخاذ تصمیمات مؤثر و سریع در شرایط پیچیده و فشار با توجه به اطلاعات موجود و تجربههای گذشته
- توانایی رهبری و مدیریت کارکنان حسابداری به منظور ارائه بهترین عملکرد؛ برقراری سیستم پاداش دهی نمونه بارز آن است.
- یادگیری مستمر و بهروزرسانی دانش در حوزههای مربوطه و استفاده از نرمافزارها و فناوریهای مدرن در انجام امور مربوطه
- رعایت مسائل و اصول اخلاقی در تصمیمات و اقدامات و رعایت قوانین و مقررات در انجام امور
- توانایی مدیریت زمان و انجام چندین کار به صورت همزمان و تنظیم اولویتهای کاری
حقوق رئیس حسابداری در سال 1403
همانطور که مشاهده کردید شرح وظایف مدیر حسابداری در سازمانها و کسب و کارهای مختلف متفاوت است؛ با توجه به اینکه رئیس یا سرپرست حسابداری به عنوان مسئول واحد حسابداری شناخته میشود، معمولا افرادی که در این جایگاه شغلی فعالیت میکنند در مقایسه با سایر اعضای تیم حسابداری حقوق و مزایای بالاتری دریافت میکنند. با توجه به تفاوت وظایف سرپرست حسابداری در سازمانهای مختلف نمیتوان یک مبلغ مشخص را به عنوان حقوق مشخص کرد؛ با این حال با توجه به حوزه و وسعت فعالیت، تجربه و تخصص افراد و برخی عوامل دیگر حقوق یک فرد در جایگاه رئیس حسابداری در سال 1403 بین 20 تا 50 میلیون تومان در ماه متغیر خواهد بود.
بدون دیدگاه