حساب جاری شرکا یکی از حسابهای مهم در شرکت‌ها با چند سهامدار است که برای ثبت و مدیریت تبادلات مالی میان شرکت و سهامداران ایجاد می‌شود. این حساب با وظایف حسابدار در ارتباط است، زیرا حسابدار باید تمام تراکنش‌ها را به‌درستی ثبت کند تا شفافیت مال حفظ شود. در این مقاله قصد داریم در مورد حساب جاری شرکا صحبت کنیم. با ازتا همراه باشید.
حساب جاری شرکا یا سهامداران چیست؟
حساب جاری شرکا یا حساب جاری سهامداران، یکی از حسابهای دائمی است که در شرکت‌های با چند سهامدار به منظور تسهیل تبادلات مالی بین شرکت و سهامداران افتتاح می‌شود. این حساب به سهامداران این امکان را می‌دهد که هم به صورت حقوقی و هم به صورت شرکتی، آن را مدیریت کنند.
حساب جاری شرکا باعث شفافیت مالی برای حسابداران شده و در پایان سال مالی برای تهیه صورت وضعیت مالی استفاده می‌شود. اگر اطلاعات کافی در مورد حسابهای دائمی ندارید می‌توانید مقاله حسابهای دائمی و موقت را بخوانید.
اهمیت حساب جاری شرکا برای حسابداران چیست؟
برای کلیه کسانی که در یک واحد تجاری منفعت دارند، حساب جاری شرکا سودمند بوده و با توجه به اینکه وقایع مالی بین واحد تجاری و شرکا را نشان می‌دهد، برای حسابداران از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از ویژگی‌های حساب جاری شرکا این است که در زمان‌های خاص می‌توان با استفاده از این حساب کمک مالی گرفت.
حساب جاری شرکا در شرکت‌های تضامنی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا در این نوع شرکت‌ها مسائل تجاری بین چند نفر با مسئولیت تضامنی در جریان است.
حسابداران شرکت‌های تضامنی می‌توانند حساب مالی مذکور را تحلیل کرده و مبادلات مالی بین شرکت و شرکا را متوجه شوند. یکی دیگر از موارد اهمیت حساب جاری شرکا برای حسابداران این است که تعیین شرایط شرکت (اعم از ورشکستگی) با مطالعه و بررسی این حساب انجام می‌شود.
نحوه رسیدگی به حساب جاری شرکا
در مورد نحوه رسیدگی به حساب جاری شرکا باید گفت که در قدم اول بازرس قانونی شرکت یا حسابرس، کلیه مبالغ درج شده در حساب را به عنوان فروش یا درآمد ثبت نشده در نظر می‌گیرد. به همین دلیل در صورتی که اسناد و مدارک کافی برای گردش حساب در ترازنامه وجود نداشته باشد، آن را به عنوان درآمد سال جاری در نظر گرفته و در نتیجه مالیات بیشتری برای شرکت دارنده حساب در نظر گرفته می‌شود.
نکته مهم دیگر در رسیدگی به حساب جاری شرکا این است که در صورت بالا بودن گردش حساب ممکن است این شک در ممیزان مالیاتی ایجاد شود که شرکت در حال استفاده از این حساب برای پنهان کردن سندهای حسابداری است.
نحوه کسب سود سهامداران از فعالیت شرکت
در صورتی که در یک شرکت ادامه فعالیت برای شرکا منفعت داشته باشد، آن‌ها در صورت مشاهده صورت‌های مالی زیان‌ده در هر سال معترض خواهند شد. اگر سهامداران یک شرکت نسبت به زیان‌ده بودن آن در سال‌های متوالی بی‌تفاوت بوده و بستانکاری حساب جاری شرکا فزاینده باشد، به معنی کتمان برخی از درآمدها از محل این حساب خواهد بود.
معامله اعضای هیئت مدیره با شرکت
بر اساس قانون مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره شرکت و همچنین شرکت ها و مؤسساتی که مدیر عامل یا اعضای هیئت مدیره آن شریک، مدیر عامل یا عضوی از هیئت مدیره باشند، بدون اجازه هیئت مدیره نمی‌توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در معاملاتی که با شرکت یا حساب شرکت می‌شود، سهیم بوده یا به عنوان طرف معامله در نظر گرفته شوند. در صورتی که هیئت مدیره شرکت برای این موضوع مجوز دهد، مکلف خواهد بود که بازرس شرکت را از معامله مطلع کند و در اولین مجمع عمومی عادی صاحبان سهام گزارش ارائه دهد. همچنین بازرس نیز مکلف است که یک گزارش از جزئیات معامله به مجمع عمومی ارائه نماید. در این شرایط عضو هیئت مدیره یا مدیر عاملی که در معامله ذینفع است، در زمان اخذ تصمیم در مورد معاملع در جلسه هیئت مدیره یا مجمع عمومی، حق رأی ندارد.
درگیر شدن جاری شرکا با عملیات مالی شرکت
در مورد حساب جاری شرکا باید گفت که گردش آن بین بانک و سهامداران شرکت مجاز است. به همین دلیل در صورتی که هر عملیات دیگری مانند دریافت مستقیم مطالبات از بدهکاران شرکت یا پرداخت مستقیم وجه به طلبکاران یا بستانکاران با استفاده از این حساب صورت بگیرد، به عنوان مصداق فرار مالیاتی در نظر گرفته می‌شود. پنهان کردن واریز و برداشت از حساب بدون مستندات و نامشخص، به عنوان کتمان درآمد تلقی می‌شود.
نشانه های فرار مالیاتی یا کتمان درآمد از حساب جاری شرکا
در مورد حساب جاری شرکا باید به این موضوع اشاره کرد برخی اقدامات با این حساب به عنوان نشانه فرار مالیاتی یا کتمان درآمد در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل استفاده از مشاوره و وکیل مالیاتی به منظور جلوگیری از بروز چنین شرایطی در شرکت‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. از مهم‌ترین نشانه‌های فرار مالیاتی یا کتمان درآمد از این حساب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
تعریف حساب جاری شرکا
حساب جاری شرکا یک حساب دائمی است که مبادلات مالی میان شرکت و سهامداران را منعکس می‌کند. این حساب دارای ماهیتی دوگانه است، به این معنا که می‌تواند هم بدهکار و هم بستانکار باشد. در شرایطی که شرکت با کمبود نقدینگی مواجه می‌شود، سهامداران برای کمک به شرکت وجوهی را به این حساب واریز می‌کنند. از سوی دیگر، در مواقعی که وضعیت مالی شرکت بهبود یافته و سودآور است، سهامداران می‌توانند از این حساب برداشت کنند.
باید توجه داشت که حساب جاری شرکا تنها برای دریافت و پرداخت وجوه نقدی میان شرکا و سهامداران استفاده می‌شود. این حساب به‌واسطه‌ی جریان نقدینگی میان شرکا و شرکت، در بخش راست ترازنامه ثبت می‌شود و در دسته‌ی بدهی‌های جاری قرار می‌گیرد. در پایان هر سال مالی، بسته به میزان وجوه واریز شده و برداشت شده توسط شرکا، مانده حساب ممکن است به صورت بدهکار یا بستانکار ثبت گردد.
کاربرد حساب جاری شرکا
حساب جاری شرکا برای مدیریت سرمایه و ثبت نقل و انتقالات مالی میان شرکا و سهامداران مورد استفاده قرار می‌گیرد. در شرکت‌های شراکتی، شرکا گاهی مبالغی را برای استفاده شخصی برداشت می‌کنند. به‌منظور ثبت این برداشت‌ها و واریزهای مرتبط، حساب جاری شرکا ایجاد می‌شود. تمامی دریافت‌ها و پرداخت‌های مربوط به این نوع تراکنش‌ها در این حساب ثبت می‌گردد. بسته به نوع تراکنش‌ها، مانده حساب ممکن است به‌صورت بدهکار یا بستانکار باشد.
با توجه به اینکه حساب جاری شرکا هم به‌عنوان بخشی از حسابهای واریزی و هم حسابهای برداشتی در نظر گرفته می‌شود، دارای ماهیتی دوگانه است. اگر حساب بستانکار باشد، این به معنای بدهی شرکت به سهامداران است و اگر بدهکار باشد، سهامداران به شرکت بدهی دارند. به‌طور کلی، حساب جاری شرکا به حسابدار کمک می‌کند تا تراکنش‌های مالی میان شرکت و شرکا را ثبت و تحلیل کند و از این طریق به درک بهتری از وضعیت مالی شرکت دست یابد.
ماهیت حساب جاری شرکا چیست؟
در حسابداری، به طور کلی حساب‌ها به دو نوع اصلی بستانکار و بدهکار تقسیم می‌شوند. با پیشرفت این علم، متخصصان حسابداری انواع دیگری از ماهیت حساب‌ها را نیز شناسایی کرده‌اند که شناخت آن‌ها می‌تواند به مدیریت بهتر امور مالی کسب‌وکار شما کمک کند.
-
حسابهای با ماهیت بدهکار:
تمامی مواردی که به عنوان دارایی‌های یک واحد تجاری شناخته می‌شوند، دارای ماهیت بدهکار هستند. این شامل دارایی‌های جاری، موجودی نقد و غیرنقد، دارایی‌های ثابت، و هزینه‌های مربوط به خرید این دارایی‌ها می‌شود. زمانی که یک حساب بدهکار افزایش یابد، حساب بدهکار می‌شود و کاهش آن باعث ایجاد بستانکاری می‌گردد. مانده‌ی این نوع حساب‌ها باید بدهکار باشد.
-
حسابهای با ماهیت بستانکار:
در مقابل، حساب‌هایی با ماهیت بستانکار وجود دارند که شامل بدهی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت و حقوق صاحبان سهام هستند. همچنین، پیش‌دریافت‌ها و درآمدها نیز در این دسته قرار می‌گیرند. در این حساب‌ها، افزایش موجودی باعث بستانکاری و کاهش آن باعث بدهکاری خواهد شد.
-
حسابهای با ماهیت دوگانه:
این دسته شامل حساب‌هایی مانند حساب جاری شرکا است. حساب‌هایی با ماهیت دوگانه می‌توانند هم بدهکار و هم بستانکار باشند. مانده‌ی این حساب‌ها ممکن است در هر دو سمت معادله ثبت شود و تغییرات در آن‌ها می‌تواند منجر به بدهکاری یا بستانکاری شود.
-
حسابهای با ماهیت خنثی:
این حساب‌ها فاقد ماهیت خاص هستند و در ترازنامه جایگاهی ندارند. از این حساب‌ها عمدتاً به عنوان تعهدات استفاده می‌شود و معمولاً در تحلیل‌های مالی نقشی ندارند. تنها در مواقعی ممکن است برای ارائه‌ی آمار از آن‌ها استفاده شود.
گزارش حساب جاری شرکا در صورت‌های مالی
حساب جاری شرکا در صورت‌های مالی می‌تواند به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از حسابهای “سایر حسابهای دریافتنی” یا “سایر حسابهای پرداختنی” دسته‌بندی شود. به این معنا که این حساب به‌طور جداگانه در تمامی صورت‌های مالی، به جز صورت وضعیت مالی (ترازنامه)، ارائه نمی‌گردد.
در ترازنامه و همچنین در اظهارنامه مالیاتی، حساب جاری شرکا در بخشی مستقل و تحت یک عنوان جداگانه گزارش می‌شود.
جایگاه این حساب در ترازنامه بر اساس ماهیت آن در زمان تنظیم مشخص می‌شود، یعنی بسته به اینکه بدهکار یا بستانکار باشد، در ترازنامه ثبت می‌گردد. استفاده از بهترین نرم افزارهای حسابداری در نوشتن گزارش حساب جاری شرکا کمک شایانی می‌کند.
ثبت‌های حسابداری حساب جاری شرکا
از آنجایی که حساب جاری سهامداران تنها برای مبادلات مالی با بانک مورد استفاده قرار می‌گیرد، سازمان امور مالیاتی استفاده از این حساب را برای سایر رویدادهای مالی تایید نمی‌کند. به بیان دیگر، تنها دو نوع ثبت حسابداری مجاز برای این حساب وجود دارد که به شرح زیر است.
ثبت حسابداری برای قرض شرکت به سهامداران
ثبت حسابداری استقراض شرکت از سهامداران به صورت زیر است.
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | بانک | |
| ** | سایر حسابهای پرداختنی/ جاری شرکا |
ثبت حسابداری تسویه قرض شرکت به سهامداران به صورت زیر است.
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | بانک | |
| ** | سایر حسابهای پرداختنی/ جاری شرکا |
ثبت حسابداری بابت بازپرداخت قرض شرکت به سهامداران
ثبت حسابداری استقراض سهامداران از شرکت به صورت زیر است.
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | سایر حسابهای پرداختنی/ جاری شرکا | |
| ** | بانک |
ثبت حسابداری تسویه قرض دریافتی سهامداران از شرکت به صورت زیر است.
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | بانک | |
| ** | سایر حسابهای پرداختنی/ جاری شرکا |
بستن حساب جاری شرکا در پایان سال مالی
برای بستن حساب جاری شرکا، به دلیل ماهیت دوگانه آن، ابتدا لازم است که بدهکار یا بستانکار بودن حساب تعیین شود. سپس، با توجه به ماهیت حساب، ثبت معکوس مناسب انجام می‌گیرد تا حساب به درستی بسته شود.
ممنوعیت استفاده از حساب جاری شرکا
حساب جاری سهامداران نباید تحت هیچ شرایطی برای موارد زیر استفاده شود.
- پنهان‌کاری اسناد و مدارک مالی و غیرشفاف
- پرداخت حقوق و دستمزد، زیرا این پرداخت‌ها مورد تایید اداره کار نمی‌باشند.
- پوشش هزینه‌ها شرکت یا خرید کالاها و تجهیزات مورد نیاز شرکت (چه در بخش عملیاتی و چه غیرعملیاتی)
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | هزینه‌ها / خرید | |
| ** | جاری شرکا | |
| بابت هزینه حقوق / خرید مواد اولیه شرکت |
- دریافت مطالبات
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | جاری شرکا | |
| ** | سایر حسابهای دریافتنی | |
| بابت تسویه مطالبات شرکت |
- تسویه بدهی‌ها
| بدهکار | بستانکار | شرح |
| ** | جاری شرکا | |
| ** | حسابهای پرداختنی | |
| بابت تسویه بدهی‌های شرکت |
نمونه ثبت سند افزایش سرمایه توسط جاری شرکا
تورم در حساب جاری شرکا بیانگر چیست؟
با افزایش فعالیت‌های مالی در حساب جاری شرکا، به تبع آن، نرخ تورم نیز ممکن است رشد کند. بنابراین، این حساب از جمله حساب‌هایی است که نیاز به بررسی دقیق و تحلیل‌های عمیق دارد. حساب جاری شرکا باید همراه با سایر حسابهای شرکت توسط حسابرسان و ممیزان مالی به‌طور جامع مورد ارزیابی و رسیدگی قرار گیرد.
نحوه رسیدگی حساب جاری شرکا توسط ممیز مالیاتی
از دیدگاه سازمان امور مالیاتی، حساب جاری شرکا به دلیل حساسیت بالا نیازمند دقت ویژه‌ای است. زمانی که ممیزان مالیاتی حسابهای شرکت را بررسی می‌کنند، گردش حساب جاری شرکا را به عنوان درآمد یا فروش تلقی می‌کنند. در صورتی که اسناد و مدارک معتبر و کافی برای این حساب ارائه نشود، مبالغ آن به عنوان درآمد در همان سال مالی محسوب می‌شود که منجر به افزایش مالیات می‌گردد. علاوه بر این، اگر حجم گردش حساب بالا باشد، ممیزان مالیاتی ممکن است به این نتیجه برسند که شرکت از این حساب برای پنهان کردن تراکنش‌های مالی و حسابداری خود استفاده کرده است.
تفاوت حساب سرمایه و حساب جاری شرکا
به طور کلی، حساب سرمایه و حساب جاری سهامداران در ماهیت خود تفاوت‌های اساسی دارند. حساب سرمایه شرکت به عنوان یک حساب ثابت و بدون تغییر عمل می‌کند و هیچ یک از شرکا بدون توافق جمعی نمی‌توانند از این حساب برداشت کنند. بر خلاف آن، حساب جاری سهامداران به‌طور مداوم مورد استفاده قرار می‌گیرد و تمام شرکا می‌توانند به‌طور مستقل واریز یا برداشت‌هایی از این حساب انجام دهند.
بخشنامه مالیاتی جاری شرکا
طبق تبصره ۳ ماده ۱۴۷ قانون مالیات‌های مستقیم قبل از سال ۱۴۰۱، هر هزینه یا خریدی که بیش از ۵ میلیون تومان بود و از حساب بانکی مودی مالیاتی پرداخت نمی‌شد، به عنوان هزینه غیرقابل قبول مالیاتی محسوب می‌شد. به دلیل تورم در کشور، از تاریخ ۱۴۰۱/۰۵/۰۹، این حد مبلغ به ۲۰ میلیون تومان افزایش یافت. این تغییر در بند ۷ تصویب‌نامه مربوط به تعدیل نصاب‌های مندرج در قانون مالیات‌های مستقیم ذکر شده است که در تصویر زیر قابل مشاهده است.
نتیجه گیری
حساب جاری شرکا با توجه به ماهیت دوگانه خود، نقش مهمی در تسهیل مبادلات مالی دارد. خدمات حسابرسی می‌تواند به بررسی دقیق این حساب کمک کند تا از صحت و شفافیت آن اطمینان حاصل شود.
سوالات متداول:
افزایش تورم این حساب به چه معنی می باشد؟
افزایش تورم در حساب جاری شرکا نشان‌دهنده رشد تبادلات مالی بین شرکت و سهامداران است و ممکن است به تغییرات منابع مالی یا نیازهای نقدینگی اشاره کند. با افزایش گردش مالی، نظارت دقیق‌تر بر این حساب ضروری است.
دلیل وجود تورم در حساب جاری شرکاء چیست؟
تورم در حساب جاری شرکا ممکن است ناشی از افزایش تراکنش‌های مالی، ورود سرمایه اضافی، نیاز به تأمین مالی در شرایط بحرانی، یا برداشت‌های بیشتر سهامداران باشد و به تغییرات ساختار مالی شرکت اشاره کند.
ماهیت حساب جاری شرکا در حسابداری چیست؟
حساب جاری شرکا ماهیتی دوگانه دارد، به این معنا که می‌تواند هم بدهکار و هم بستانکار باشد. این حساب بسته به تراکنش‌ها ممکن است نشان‌دهنده بدهی شرکت به شرکا (بستانکار) یا بدهی شرکا به شرکت (بدهکار) باشد.
ممیز مالیاتی چگونه حساب های جاری شرکا را بررسی می‌کند؟
ممیزان مالیاتی گردش حساب جاری شرکا را به عنوان درآمد و فروش در نظر می‌گیرند و در صورتی که اسناد و مدارک کافی برای گردش این حساب وجود نداشته باشد، آن را به درآمد سال جاری اضافه کرده و در نتیجه مبلغ مالیات شرکت افزایش پیدا می‌کند.
آیا از حساب جاری شرکاء برای فعالیت‌های دیگر حسابداری نیز استفاده می‌کنند؟
خیر؛ از حساب جاری شرکا نباید برای وصول مطالبات، هزینه‌ها، پرداخت بدهی‌ها، پنهان کردن اسناد حسابداری و مدارک غیر شفاف و همچنین پرداخت حقوق و دستمزد استفاده شود.
بدون دیدگاه